بخشی از مقاله
خلاصه
اهمیت موضوع رهبری درسازمان ها باعث شد که اندیشمندان و محققان در پی کشف ویژگی ها وخصوصیات رهبران موفق در سازمان ها برآیند. درپی این تلا ش ها دیدگاه های جدیدی در رهبری شکل گرفت که ازجدیدترین این دیدگا ه ها می توان دیدگاه رهبری خدمتگزاررا نام برد.تحقیق حاضرباسنجش رابطه دومتغیر،سبک رهبری مدیران خدمتگزاربه عنوان متغیرمستقل واعتمادسازمانی به عنوان متغیروابسته تبیین می شود. جامعه آماری دراین پژوهش،تمامی کارکنان دردستگاه های اجرایی استان گیلان هستندوروش نمونه گیری ازنوع غیرتصادفی دردسترس بوده وتعداد384نفردرنظرگرفته شدکه نرخ بازگشت پرسشنامه درحدود67 درصد بودفرضیه های تحقیق بااستفاده ازروش همبستگی پیرسون،رگرسیون سلسله مراتبی ورگرسیون چندمتغیره آزمون شد.یافته های تحقیق حاکی ازتائیدرابطه بین دومتغیرسبک رهبری خدمتگزار واعتماد سازی سازمانی است ازسوی دیگرتائیدسن بر رابطه درمتغیر،مستقیم بوده ولی جنسیت کارکنان نقشی در رابطه بین دو متغیرنداشته است.
کلید واژه ها:سبک رهبری خدمتگزار،اعتماد کارکنان،دستگاه های اجرایی استان گیلان.
مقدمه
اعتماد کلید اصلی برای توسعه روابط بین فردی به شمار می رود. سطح پایین اعتمادباعث می گردد که کارکنان جریان اطلاعات را در سازمان منحرف کنندو سوء ظن و بدگمانی دربین کارکنان رواج پیدا کند وارتباطات باز وصادقانه در سازمان ازبین برودوتصمیمات سازمان ازکیفیت مطلوبی برخوردار نباشد - بیاردواماند ،. - 1995شواهدنشان می دهدکه عملکرد وتعهدکاری وسازمانی نیروی کاردرسازمان های دولتی ایران پایین است،کارکنان وظایف محوله رابه خوبی انجام نمی دهند،انگیزه وروابط کاری پایینی دارند،رضایت شغلی چندانی ندارندوهمواره به فکرترک سازمان وتغییر شغل می باشند.لذا تلاش درجهت بهبودعملکردسازمان های دولتی ضروری به نظرمی رسد.
تحقیقات درایران نشان داده است که دربهبود سازمان های دولتی ایران سبک رهبری اثربخش کمترموردتوجه مدیران است وبیشترمدیران سبک های مدیریتی راموردتوجه قرار می دهندبررسی هادرسازمان های دولتی استان گیلان نیزاین امرراموردتاییدقرار میدهد.درکشورایران باوجودعجین بودن فرهنگ ارزشی اسلامی آن باآرمانهای خدمتگزاری وتاکیدبرخی بزرگان ازجمله کلام معروف بهشتی که فرمود ند"ماشیفتگان خدمتیم نه تشنگان قدرت"تاکنون هیچ مطالعه علمی درزمینه رهبری خدمتگزاروتاثیراحتمالی آن برمتغیرهای سازمانی درهیچ یک ازعرصه های دولتی وخصوصی انجام نشده است - خائف الهی وهمکاران، - 1388
باتوجه به جایگاه مهم سازمان هاودستگاه های دولتی ونقش آنهادرایجادحس رضایتمندی درمیان مردم،افزایش کارایی سازمان های دولتی ضرورتی انکارناپذیراست.افزایش اعتماددربین کارکنان باعث بهبودعملکرداین سازمان هاخواهدشد.به این ترتیب اهمیت انجام پژوهش حاضرمشخص می شود.بنابراین باتوجه به مواردذکرشده هدف اصلی این پژوهش عبارت است ازبررسی رابطه بین سبک رهبری خدمتگزارمدیران واعتمادکارکنان دستگاه های دولتی استان گیلان که درشمالغرب ایران دایر می باشد.بدین لحاظ متغیرمستقل این تحقیق سبک رهبری مدیران خدمتگزارو متغیروابسته،اعتمادسازمانی می باشدکه درذیل به بررسی برخی از این متغیرها می پردازیم:رهبری خدمتگزار عبارت است ازدرک وعمل رهبربه گونه ای که منافع دیگران رابرتمایل وعلاقه شخصی خویش ارجح میداند.
اعتمادسازمانی به صورت احساس ایمنی وحمایت کارکنان تعریف می گردد وبه صورت عاملی مهم در بهبودتعهدسازمانی وتحقق اهداف فردی وسازمانی نشان داده می شودباتوجه به اهمیت موضوع،تحقیقات زیادی درزمینه سبک رهبری خدمتگزارواعتمادکارکنان درکشورهای مختلف انجام شده است.پژوهشی درسال - - 1388 توسط حضرتی ودیگران تحت عنوان بررسی تاثیررهبری خدمتگزاربراعتمادسازمانی وتوانمند سازی درسازمان های دولتی که هدف این تحقیق بررسی اثرات الگوی رهبری خدمتگزار براعتمادوتوانمند سازی درسازمان های دولتی می باشد.ازاین رورابطه متقابل رهبری خدمتگزاربااعتمادسازمانی وتوانمندسازی ازطریق تحلیل تحقیق همبستگی موردبررسی قرارگرفته،نتایج حاصله بروجود رابطه ای قوی میان رهبری خدمتگزار،اعتمادسازمانی وتوانمندسازمانی دلالت دارندهمچنین یافته های تحقیق بیانگرآن است که تفاوت معناداری میان ادراک کارکنان ومدیران ازرهبری خدمتگزاروجوددارد.
وثوقی وآرام درسال - 1388 - به بررسی اعتماد اجتماعی وعوامل موثربرآن درشهرخلخال - استان اردبیل - پرداخته ونتایج تحقیق حاکی ازوجودرابطه معنی داربین متغیرهای سن،احساس امنیت،رضایت اززندگی،ارزشهای مشترک بامیزان اعتماداجتماعی می باشد.بین پایگاه اقتصادی-اجتماعی ومیزان اعتماد اجتماعی رابطه معنی داری وجودنداشت ونیزتفاوت معنی داری دربین دوگروه جنسیت زنان و مردان بامیزان اعتماد اجتماعی وجودنداشت.متین زارعی وهمکاران درسال - - 1388درپژوهشی تحت عنوان نقش مولفه های فرهنگ سازمانی دراعتمادسازی پرداخته که درنهایت نتایج تحقیق نشان میدهد که رابطه مثبتی میان اجتناب ازعدم اطمینان،جمع گرایی بین گروهی،برابری جنسی،قاطعیت ونوع دوستی بااعتمادوجوددارد.
ازطرفی رابطه منفی میان فاصله قدرت وآینده گرایی بااعتمادوجودداردودرنهایت رابطه معناداری بین جمع گرایی درون گروهی وعملکردگرایی بااعتمادمشاهده نشده است.پژوهشی توسط متین زارعی وحسن زاده درسال - - 1383تحت عنوان اعتماددرون سازمانی وبررسی وضعیت موجود درسازمان های اجرایی کشورانجام شدونتایج نشان داد که وضعیت اعتماددرون سازمانی دراین سازمان هاپایین ترازمتوسط بوده است.سعیدیوسفی - - 1389درپژوهشی تحت عنوان رابطه رهبری خدمتگزاروکیفیت زندگی کاری کارکنان درسازمان خدمات درمانی تهران پرداخته که نتایج تحقیق حاکی ازاینست که بین رهبری خدمتگزاروکیفیت زندگی کاری کارکنان تائیدشد.یکی ازاصلی ترین ازپژوهشهای انجام شده دراین حوزه درخارج پژوهش پترسون درسال - - 2003می باشدوی نظریه ای کارکردی درزمینه رهبری خدمتگزارارائه کرد.
سازه های رهبری خدمتگزارطبق نظریه پترسون عبارتنداز:عشق الهی،تواضع وفروتنی،نوع دوستی،قابلیت اعتماد،چشم انداز،خدمت رسانی وتوانمندسازی.ارنهارت - - 2008براساس مدل رهبری خدمتگزار پترسون به بررسی این سبک مدیریتی درنیروهای نظامی ایالات متحده آمریکاپرداخته است که نتایج حاکی ازاین است که دریکی ازفرضیه های تحقیق رابطه مثبت بین سبک رهبری خدمتگزارواعتمادزیردستان مشاهده شده است.بابررسی تحقیقات بدست آمده دراین زمینه،نتایج حاکی ازاین است که بین سطوح مختلف سبک رهبری خدمتگزارواعتمادکارکنان رابطه معناداری وجوددارد.باتوجه به اهمیت ونقشی که رهبری خدمتگزاردراعتمادکارکنان دارد،ضرورت پژوهش بیشتردرتائیدیاردیافته های پژوهش های قبلی احساس می شود.ازاین رودرپژوهش حاضرسعی برآن است تارابطه سطوح مختلف سبک رهبری خدمتگزارواعتمادکارکنان دستگاه های دولتی استان گیلان بررسی شود.براین اساس فرضیه های زیرموردبررسی قرار می گیرد.
- 1بین رهبری خدمتگزارواعتمادسازمانی رابطه وجوددارد.
- 2بین رهبری خدمتگزارواعتمادسازمانی باتوجه به جنسیت،رابطه وجوددارد.
- 3بین رهبری خدمتگزارواعتماد سازمانی باتوجه به سن،رابطه وجوددارد.
مواد وروش ها:
روش تحقیق دراین پژوهش ازنوع تحقیقات توصیفی است ودرشاخه پژوهشهای همبستگی قرارمی گیردکه جامعه آماری دراین پژوهش،تمامی کارکنان دردستگاه های اجرایی استان گیلان هستندکه تعداد384نفردرنظرگرفته شدکه نرخ بازگشت پرسشنامه درحدود67 درصدبودمنظورازروایی اینست که پرسشنامه موردنظرتاچه میزان خصیصه موردمطالعه رااندازه گیری می کندانچه دراین تحقیق سنجش روایی استفاده شده است روایی محتوامی باشدوالبته این پرسشنامه به تائیدتعدادی ازاساتیدنیزرسیده است دراین تحقیق جهت محاسبه ضریب پایایی استفاده شده است.استفاده ازضریب آلفای کرونباخ می باشد.فرضیه های تحقیق بااستفاده ازروش همبستگی پیرسون،رگرسیون سلسله مراتبی ورگرسیون چندمتغیره آزمون شدکه روش جمع آوری داده ها دراین پژوهش،تحقیق میدانی است.روش مورداستفاده جهت تجزیه وتحلیل داده ها دراین تحقیق استفاده ازروشهای کمی است که درقالب آمارتوصیفی واستنباطی انجام گرفته است آمارتوصیفی برای تعیین وضعیت پدیده یامساله یاموضوع موردمطالعه استفاده می شودیادرواقع ویژگیهای موردمطالعه به زبان امار،تصویرسازی یاتوصیف می گردد.
نتایج پژوهش
دراین قسمت ازپژوهش نتایج تجزیه وتحلیل متغیرها،توسط آمارتوصیفی درموردوضعیت متغیرهای تحقیق وهمچنین نتایج آماراستنباطی درخصوص تعمیم نتایج حاصل ازنمونه به جامعه آماری ونتایج تجزیه وتحلیل آورده شده است.باتوجه به سطح معنی داری به دست آمده - - sig=0/000که کوچکترازسطح آزمون - - 0/05است،واین که میانگین بدست آمده بیشتراز3می باشدپس می توان گفت:درجامعه موردمطالعه سطح رهبری خدمتگزاربالاترازحدمتوسط است.
