بخشی از مقاله
چکیده
سبکفزندگیفبه نحوه زندگی فرد،گروه وفرهنگ اطلاق می شودفو سلامت افراد بسیار وابسته آن است.فبه باور جامعه شناسان عواملی مانندفجامعه سرمایه اجتماعی، فرهنگی و ارتباط جهانیفسبک زندگی را تعیین می کندچفبنا براین فهدف مطالعه حاضر آن است که رابطهفیبنفسرمایه اجتماعی وففرهنگی بافسبک زندگی و ابعاد گوناگون آن درفدانش آموزانف را بررسی کندچفروش بکار رفته در این پژوهش به صورت پیمایشی و جمع آوري اطلاعات با ابزار پرسش نامه صورت گرفته است . نمونه مورد مطالعه 523فنفر از نوجوانان دبیرستانی و پیش دانشگاهی 13 - ف– ف19ساله - ساکن در شهر مرودشت بوده اند . نتایج بدست آمده نشان دهنده ارتباط معنا دار میان متغیرهايفسرمایه فرهنگی و اجتماعی با ابعاد سبک زندگی است .
کلیده واژه، سبک زندگی، سرمایه اجتماعی،سرمایه فرهنگی.
مقدمه
سبک زندگی به عنوان شیوه زندگی که تعیین کننده سلامت و بیماري کنشگران درفجامعه جهانی است به عنوان یک موضوع حیاتی مطرح است جامعه مدرن وفرهنگ مصرف نیز در تشدید اهمیت پرداختن به این موضوع را دوچندان می کند جامعه شناسان در بررسی عوامل مرتبط با سبک زندگی وبر سبک زندگی را مشتمل بر دوبخش فرصت ها وسلوك زندگی است وي معتقد است موقعیت هاي اجتماعی نقش بسزایی در سبک زندگی دارد - کاکرام،2XXXژفگیدنز مدرنیته وف زندگی اجتماعی صنعتی را یک عامل مهم در سبک زندگی افراد می داند به باور وي مدرنیته با تاثیرات جهانی به شکلی پویا بر سبک زندگی تاثیر می گذارد وتنوع پیچیده اي از انتخاب ها را پیش روي افراد قرار می دهد و هیچ کمکی در انتخاب افراد نمی کند البته باید توجه کرد که در مدرنیته افراد نمی توانند با آگاهی انتخاب کرده و امکان گزینش آزادانه وجود ندارد بنا براین افراد تحت تاثیر فشار گروهی و موقعیت وفشرایط اجتماعینفاقتصادي ناگزیر از انتخاب استپگیدنز،1383ژ. درفادبیات جامعه شناسی ، از مفهوم سبک زندگی دو برداشت و دو گونه مفهوم سازي متفاوت بعمل آمده است .
در فرمول بندي نخست ، که سابقه آن به دهه 192Xباز می گردد ، سبک زندگی ، معرف ثروت و موقعیت اجتماعی افراد و غالبا بعنوان شاخصی براي تعیین طبقه اجتماعی بکار رفته است. - چاپین 1955؛ چاپمن 1935ف - . در فرمول بندي دوم ، سبک زندگی نه راهی براي تعیین طبقه اجتماعی ، بلکه شکل اجتماعی نوینی دانسته می شود که تنها در متن تغیرات فرهنگی مدرنیته و رشد فرهنگ مصرف گرایی معنا می یابد . در این معنا سبک زندگی راهی است براي تعریف ارزش ها و نگرش ها و رفتارهاي افراد که اهمیت آن براي تحلیل هاي اجتماعی روز به روز افزایش می یابد - گیدنز 1991فو 1994؛ بوردیو 1984ف؛ فدرستون 1987فو 1991ف؛ لش و یوري 1987ژچ ف فدر سبک زندگی بوردیو فبر نقش ساختار ها تاکید دارد و بدین ترتیب موقعیت عامل را در تبیین رفتار ها کنشگران بسیار مورد توجه قرار می دهد به علاوه وي در زمینه موقعیت افراد بر حجم و میزان برخورداري آنها از سرمایه هاي - اقتصادي، اجتماعی واقتصادي - تاکید دارد - بوردیو - 2XXX، بنا براین موقعیت و جایگاه فرد در فضاي اجتماعی از جمله عوامل مرتبط با سبک زندگی می توان به سرمایه اجتماعی ، سرمایه فرهنگی و جهانی شدن اجتماعی اشاره کرد که هرکدام به شاخه هاي گوناگون تقسیم می شوند . سرمایه اجتماعی را می توان مجموعه اي از شبکه ها ، هنجارها ، ارزشها و درکی دانست که همکاري درون گروهها و بین گروهها در جهت کسب منافع متقابل تسهیل می کند ف تعریف کرد . این سرمایه را غالبا با نرخ مشارکت افراد در زندگی جمعی و وجود عامل اعتماد در بین آنان بیان می کنند .
ففپوتنام - 1993 - سرمایه اجتماعی را به عنوان مجموعه اي از ارتباط هاي بین افراد می بیند که همکاري در جهت کسب منافع متقابل را در اجتماع تقویت می کند.کلمنپف - 1988 نظریه عمومی تري از سرمایه اجتماعی را مطرح می کند، که در آن همکاري هاي عمودي پوشش داده می شود . از نظر کلمن ، سرمایه اجتماعی نشان می دهد که چگونه ساختار اجتماعی یک گروه می تواند به عنوان منبعی براي افراد آن گروه عمل کند. کلمن، اعتماد ، اطلاعات ، اختیار و تعهد در یک گروه را لازمه سرمایه اجتماعی می داند، کلمن دو عامل را در شکل هاي مختلف سرمایه اجتماعی مشترك می داند : - همه آنها جنبه هایی از ساختار اجتماعی را در بر می گیرند و همه آنها انجام اقدام خاصی را توسط عاملان آن تسهیل می کنند. -
سرمایه فرهنگی به شیوه هاي فرهنگی خاصی که در روند آموزش هاي رسمی و خانوادگی در افراد تثبیت شده اشاره دارد، و نیز ظرفیت شناخت افراد در کاربرد لوازم فرهنگی را در بر می گیرد . کاربرد ابعاد مختلف سرمایه فرهنگی موجب تفاوت در نحوه زندگی و بروز سلیقه هاي گوناگون گردیده ،و به تبع آن تفاوت در کسب موقعیت هاي برتر اجتماعی و استفاده از امکانات مختلف از قبیل کتاب ، روزنامه ، سینما و انواع ورزش هاي خاص طبقاتفبالاي اجتماعی مانند اسب سواري، گلف و مانند آن را موجب می شود . - ترنر - سرمایه فرهنگی را مجموعه نهادها، عادات ، منش ها ، شیوه هاي زبانی ، مدارك آموزشی ، ذوق و سلیقه ها و شیوه زندگی که به طرز غیر رسمی بین افراد شایع است ، تعریف می کند. - کالینز -
سرمایه فرهنگی را شامل ، منابعی نظیر مکالمات از پیش اندوخته در حافظه ، شیوه زبانی ، انواع خاص دانش یا مهارت ، حق ویژه تصمیم گیري و حق دریافت احترام می داند - ملاحسنی،1381فف3XXژچفف - پیر بوردیو و ژان کلود پاسیرون - در تحقیقی که بر اساس فرضیه عدم تساوي سرمایه فرهنگی انجام داده اند، چنین نتیجه گیري می کنند که :نابرابري فرهنگی فقط با رفتار و اعمال فرهنگی که براي فرد مقدور است ، مشخص می شود.ف تئاتر و اپرا رفتن، مجله و روزنامه خواندن ، سینما رفتن و داشتن دوربین عکاسی و امثال آنها می توانند به عنوان نشانه ها و امکانات سرمایه فرهنگی به شمار آیند که به طور یکسان در دسترس همه نیست. - نیازي و کارکنان ،1386ژفف
ابعاد سرمایه فرهنگی ، از دیدگاه بوردیو ، می تواند به سه شکل تجلی پذیرد:
1ژ سرمایه فرهنگی تجلی یافته : می توان بیشتر ویژگی هاي سرمایه فرهنگی را ار این واقعیت استنباط کرد که این سرمایه ، با شخصی که در آن تجسم می یابد ، ارتباط نزدیک دارد. نوعی ثروت بیرونی است که به عنوان ، بخش جدایی ناپذیر افراد درآمده است. این همان بخشی است که بوردیو آن را ابعاد سرمایه فرهنگی همراه با تولد می نامد که نمی توان آن را از طریق هدیه ، خرید یا مبادله به دیگري انتقال داد. این نوع سرمایه ، به صورت آمادگیفهاي مداوم ذهن و جسم تجلی می یابد - شارع پور و خوش فر،. - 1381 این سرمایه در فرد عجین شده و نوعی از رفتار فرد می شود ، بنابراین ، نمی تواند به طور آنی انتقال یابد - هیوز،2XXXژچ q
2ژ سرمایه فرهنگی عینیت یافته : از آشکارترین نوع سرمایه فرهنگی است که افراد جامعه می توانندفاز آن بهره مند گردند و بیشتر در کالاها و اشیاء مادي تجسم می یابد و از ویژگی هاي بارز آن قابل انتقال بودن آن است. به تمام اشیاء و کالاهاي فرهنگی اطلاق می شود. اما خصلت اساسی این سرمایه ، در این است که اثر آموزشی بر دارندگان آن می گذارد. - محسنی،1367فف181ژ q
3ژ سرمایه فرهنگی نهادي و ضابطه اي : لازمه این سرمایه قبل از هرچیز ، وجود افراد با صلاحیت و مستعد در جهت کسب انواع مدارك تحصیلی و دانشگاهی است . از طرف دیگر وجود نهادهاي رسمی ، که این مدارك تحصیلی را صادر و به آن رسمیت بخشند، می باشد. ویژگی بارز این سرمایه فرهنگی این است که به شکل پلی میان اقتصاد و فرهنگ عمل میکند و این قابلیت را دارد که سرمایه فرهنگی را از طریق معقول و رسمی به نوعی سرمایه اقتصادي تبدیل کند. این سرمایه ، قابل واگذاري و انتقال نیست و به دست آوردن آن براي افراد به شرایط معینی بستگی دارد - روح الامینی،1365ژچ
