بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش بررسی رابطه بین سبک زندگی خانوادگی و ابعاد امید در دانش آموزان دختر دبیرستان های شاهد و غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز در سال تحصیلی 92-93 بوده است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دبیرستان های شاهد و غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز میباشد. روش نمونه گیری، نمونه گیری تصادفی در دسترس بود. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته پرسش نامه مقیاس ابعاد امید و پرسشنامه سبک زندگی خانوادگی بود.
نتایج نشان داد که: -1 بالاترین میانگین سبک زندگی خانوادگی مورد استفاده دانش آموزان دختر دبیرستان های شاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز متعلق به سبک اجتناب از داروها و مواد مخدر و پائینترین میانگین متعلق به سبک ورزش و تندرستی میباشد و تفاوت معناداری بین میانگین سبک های زندگی خانوادگی مورد استفاده دانش آموزان شاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز وجود دارد.-2 امید در دانش آموزان دختر دبیرستانهای شاهد و غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز از سطح کفایت قابل قبول بالاتر بوده و در حد کفایت مطلوب می باشد. بین ابعاد سبک زندگی و ابعاد امید در دانش آموزان دختر دبیرستان های شاهد و غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز رابطه معنادار وجود دارد.
مقدمه
هر یک از ما به دنبال آرامش درونی، امیدواری1 و رضایت از زندگی هستیم، از اضطراب و تشویش گریزانیم، می دانیم دلهره و ناامیدی زندگی را تلخ و ناخوشایند میکند و از طرف دیگر رضایت از زندگی و امید به آدمی نشاط و چالاکی میبخشد - کمری و فتحآبادی، . - 1391 امیدواری در مقابل ناامیدی قرار می گیرد که خودش ریشه بسیاری از بیماریهای روانی و جسمانی بوده، معضلات اجتماعی وسیعی را میتواند در پی داشته باشد.
تخمینهای جدید نشان میدهد که تقریباً بیست درصد افراد یک دوره افسردگی را در برههای از زندگی خود تجربه میکنند. این اطلاعات نشان می دهد اختلالات افسردگی، سلامت عمومی جامعه را تهدید می کند. در مطالعات شیوع شناسی، افسردگی با سلامت جسمی پایین به ویژه مشکلات قلبی، مصرف بیشتر سیگار و ... همراه است - گوردون، 2007 ؛ به نقل از علیزاده اقدم، . - 1391 بک2 از ناامیدی به عنوان سلامت هستهای افسردگی یاد کرده، که این ناامیدی هم فلج کننده اراده است و هم باعث تحمل ناپذیر شدن و میل به گریز از یک موقعیت می گردد. در زمینه حمایت و روابط اجتماعی، افرادی که از حمایت اجتماعی بطور کافی برخوردار نیستند احتمال ابتلا به اختلالات روانشناختی در آن افزایش می یابند - نقیبی و همکاران،. - 1392 امید یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردایی بهتر وا می دارد.
امید یعنی موفقیت و آینده بهتر و دلیلی برای زیستن. وقتی امید وجود داشته باشد، شادی و سرور در زندگی وجود خواهد داشت - فلاور و چریستاکیس3، . - 2008 به نظر میرسد که سبک زندگی و نحوه تربیت فرزندان میتواند بر امید به زندگی افراد تأثیر بگذارد. سبک زندگی ارتباط نزدیکی با وضعیت اجتماعی و اقتصادی افراد دارد ولی با مسائل دیگری از جمله نقشها و فعالیتها، عادات کاری و مطالعه، فعالیتهای سرگرم کننده و آرام بخش، نوع و محل اقامت، تأثیر عقاید فرهنگی بر تغذیه و سلامتی، نحوه نقل و انتقال و جابجایی، رفتارهای پیگیری کننده درمانی، عادات بهداشتی - نظیر استفاده از الکل، دارو، نیکوتین، داروهای سرگرم کننده، سطوح استرس - مرتبط هستند.
سبک زندگی به الگوهای روزانه زندگی فرد از قبیل نوع تغذیه و عادت غذایی، چگونگی گذراندن اوقات فراغت، عادت به مصرف سیگار، فعالیت بدنی، استرس و چگونگی استفاده از خدمات بهداشتی درمانی که بطور معمول انجام می دهد مربوط می گردد - حسنپور دهکردی و همکاران ،. - 2011 مقالهای که توسط انصاری - 1389 - با عنوان تاثیر ایمان و امید در زندگی بر سلامت روان انجام شده است نشان داد که عواملی مانند آرامش روحی، خوش بینی، افزایش سازگاری با محیط، کاهش ترس و اضطراب، افزایش ظرفیت مقابله با حوادث و چند اعتقاد اساسی باعث امید به زندگی بیشتر می شوند.
نقیبی و همکاران - - 1392 در تحقیق خود به این نتیجه رسیدند که بین نمره کل سبک زندگی با کیفیت زندگی و ابعاد آن نیز همبستگی معنیداری وجود داشت. فیشر و همکارانش - - 2007 نشان داد که آنهایی نمرات بالاتری را در آزمون نگرش غذا خوردن کسب کرده بودند، عزت نفس کمتری داشتند و در رفتارهای خطرزای سلامتی شرکت داشتند. باکر - 2005 - 4 در مطالعه خود نشان داد که39/1 درصد از دانش آموزان مصرف سیگار را امتحان کرده بودند و تحصیلات و درآمد خانوادگی همبستگی مثبتی با عزت نفس داشته و همسالان تأثیری غیرمستقیم در مصرف سیگار داشتند و مصرف سیگار در والدین و تجربه سیگار کشیدن دارای تأثیر مثبتی بر در مصرف سیگار بود در حالیکه تحصیلات تأثیر منفی داشت. بین عوامل مؤثر در مصرف سیگار با فاکتورهای محیطی مربوط به والدین و همسالان و فاکتورهای روانی - عزت نفس - ارتباط مثبت قوی وجود داشت.
خانواده به عنوان رکن مهمی در رشد و اعتلای شخصیت انسان همواره مطرح بوده است. در بحث آسیب شناسی خانواده میتوان به شرایط محیطی و یا روابط بین اعضای حاضر در خانواده اشاره کرد. والدین میتوانند با توجه به شیوهها و سبکهای تربیتی که برای فرزندانشان اتخاذ کنند، نقش موثری در میزان امید فرزندانشان در زمینه های متفاوت زندگی ایفا کنند. به لحاظ اهمیتی که برای امیدواری بیان شد این تحقیق به دنبال پاسخ به این پرسشها می باشد که آیا رابطه معناداری بین سبک زندگی خانوادگی با ابعاد امید وجود دارد؟
سؤالات پژوهش
سبک زندگی غالب خانوادگی از نظر دانش آموزان دختر دبیرستان های شاهد و غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز کدام است؟ امید در دانش آموزان دختر شاهد و غیرشاهد دبیرستانهای ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شیراز به چه میزان است؟ آیا رابطهی معناداری بین انواع مختلف سبکهای زندگی خانوادگی و ابعاد امید در دانشآموزان دختر دبیرستانهای غیرشاهد ناحیه های 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز وجود دارد ؟ آیا رابطهی معناداری بین انواع مختلف سبکهای زندگی خانوادگی و ابعاد امید در دانش آموزان دختر دبیرستانهای شاهد ناحیههای 2 و 4 آموزش و پرورش شهر شیراز وجود دارد ؟
روش پژوهش
این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از نوع همبستگی است که در آن سبکهای زندگی خانوادگی به عنوان متغیر پیش بینی و ابعاد امید به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده است. جامعه آماری این تحقیق را کلیه دانش آموزان شاهد و عادی دخترانه مقطع دبیرستان نواحی دو و چهار شهر شیراز در سال تحصیلی1392-93 تشکیل می دهد، که حدودا 650 نفر می باشند. روش نمونهگیری در این تحقیق از نوع نمونه گیری تصادفی در دسترس می باشد. با استفاده از روش تصادفی در دسترس 150 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شده اند.
ابزار پژوهش
در این تحقیق برای گردآوری اطلاعات از دو پرسشنامه به شرح زیر استفاده شده است.
الف - پرسشنامه سبک زندگی: این پرسشنامه توسط محقق ساخته شده است و دارای 67 سؤال میباشد. تعداد زیادی از سؤالات این پرسشنامه از پرسشنامه سبک زندگی - LSQ - لعلی و همکاران - 1391 - گرفته شده است و تعدای از سؤالات این پرسشنامه حذف گردیده است. این پرسشنامه دارای ابعاد - سلامت جسمانی، ورزش و تندرستی، کنترل وزن و تغذیه، پیشگیری از بیماری ها، سلامت روانشناختی، سلامت معنوی، سلامت اجتماعی، اجتناب از داروها و مواد مخدر، پیشگیری از حوادث و سلامت محیطی - می باشد. نحوه پاسخگویی آن بر اساس طیف لیکرت - 1= کاملاً مخالف تا 6کاملاً موافق - میباشد. لعلی و همکاران - 1391 - مقدار آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه سبک زندگی سبک زندگی را 0/87 به دست آورده است. ضریب آلفای کرانباخ در این تحقیق برابر با 0/91 بدست آمد.
ب - پرسشنامه مقیاس ابعاد امید: این پرسشنامه توسط محقق ساخته شده است و دارای 61 سؤال میباشد. هدف آن ارزیابی ابعاد امید - روابط اجتماعی، موفقیت تحصیلی، روابط عاطفی، مناسبات خانوادگی، انتظار شغلی، اوقات فراغت، اعتقادات مذهبی - میباشد. نحوه پاسخگویی آن بر اساس طیف لیکرت 1 - کاملاً= غلط تا 8کاملاً درست - میباشد. تعداد زیادی از سؤالات این پرسشنامه از پرسشنامه سیمپسون - 1999 - گرفته شده است.
