بخشی از مقاله
چکیده:
هدف پژوهش بررسی رابطه بین عملکرد خانواده و مدرسه با خودپنداره دانش آموزان بود. تعداد 378 نفر 156 - پسر و 222 دختر - از 21632 دانش آموز دوره متوسطه شهرستان کاشان به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. مقیاس عملکرد خانواده بلوم، عملکرد مدرسه محقق ساخته و آزمون خودپنداره تنسی درباره آنها اجرا گردید. درتجزیه وتحلیل آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس وآزمون t، استفاده شد. نتایج نشان داد از بین ابعاد پانزده گانه عملکرد خانواده با خودپنداره دانش آموزان در سیزده بعد رابطه معنادار وجود دارد - . - S 0/01 بین عملکرد مدرسه باخودپنداره همبستگی معناداربود. . - S 0/01 - بین عملکرد خانواده با خودپنداره دختران در پایه های تحصیلی تفاوت معناداری وجود ندارد - . - f=0/16 ولی رابطه بین عملکرد مدرسه با خودپنداره در آنها اختلاف معناداری را نشان داد - . - r=0/62 بین نمرات عملکرد خانواده و عملکرد مدرسه با خودپنداره پسران در پایه های تحصیلی تفاوت معناداری مشاهده شد. - - f=3/24، - . - f= 4/65 نتایج تحقیق نشان داد که میانگین نمرات عملکرد خانواده و عملکرد مدرسه در دو گروه پسران و دختران تفاوت معناداری ندارد. - p=0/04 - ، - . - p=0/62
کلیدواژه ها:عملکردخانواده، عملکرد مدرسه، خودپنداره
مقدمه :
عملکرد خانواده به توانایی خانواده در هماهنگی با تغییرات ، حل تضادها و تعارضات ، همبستگی بین اعضا و موفقیت در اعمال الگوهای انضباطی ، رعایت حد و مرز بین افراد ، اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل سیستم خانواده مربوط است . تغییرات کمی و کیفی در فرایند فوق باعث شکل گیری شخصیت متفاوت در خانواده و در مواردی نیز به رغم اینکه می تواند پشتوانه ای برای سلامت رفتاری افراد باشد خود مشکلات رفتاری خاصی ایجاد می کند که به عوامل متعددی بستگی دارد . به طور کلی نظریه پردازان روان درمانی خانواده مشکلات رفتاری را با توجه به محیط خانواده به سه زمینه کلی الگوهای تعاملی خانوادگی ، مقابله مناسب با فشارها و عملکرد اعضا ربط می دهند . - پورتس ، هال و دیگران 1992 ، گلدنبرگ ، گلدنبرگ ، - 1998 دررابطه با عملکرد مدرسه باید بدانیم که امروزه حکومتها مسئولیت تعلیم و تربیت نسل ازطریق سرمایهگذاری در منابع انسانی و امکانات را تا حدود قابل ملاحظهای متقبل شدهاند و اعمال و ایفای چنین مسئولیتی آنان را مقید میسازد تا به تأسیس و حمایت آموزشگاههایی با تحرک، کوشا و خلاق اقدام شایستهای داشته باشند. به زعم جامعه و مردم مدرسه جایی است که تئوریهای روانشناسی و آموزشی و پرورشی باید نفوذ و تأثیر خود را بروز دهند. - جمالی - 1379
عملکرد مدرسه یعنی توانایی نظام مدرسه درانتقال فرهنگ و دانش بهافراد تحت آموزش، کمک به پرورش جنبههای مختلف شخصیت افراد و توجه به حقوق و منافع آنها بوسیله راههایی که از طریق کیفیت طراحی محیط فیزیکی, اجتماعی وروانی مدرسه حاصل میشود - بازرگان . - 1375 یکی از ویژگیهای روانی متأثر از عملکرد خانواده و مدرسه ، خودپنداره است.. خودپنداره فرایندی اجتماعی است و ازطریق تماس اجتماعی کسب میشود. این پدیده عملکرد روانی و حتی جسمی شخص را تحت تأثیر قرار میدهد مفهوم خویشتن مهمترین مفهوم ساختاری در بیشتر نظریههای شخصیت ازجمله نظریه کارل راجرز3 است. این مجموعه ادراکی و معنایی میدان پدیدار شناختی فرد را به وجود میآورد. بخشهایی از این میدان پدیداری که انسان آنها را به عنوان - خود - - مرا - یا - من - میشناسد، خویشتن را به وجود میآورد. بهعبارتی مفهوم خودپنداره الگویی سازمان یافته و پایدار از ادراکات را بیان میکند - پروین1989 4 ترجمه کدیور و جوادی . - 1374
در پژوهشی که توسط هرز و گولون - 1999 - 5 انجام گرفت ارتباط بین عزت نفس و سبکهای والدینی بررسی شد. نتایج این بررسی نشان داد که نوجوانانی که میزان بالایی از پذیرش را دریافت میکردند یک تصور بالایی از خود ارزشی و شایستگی در آنان شکل میگیرد. در مقابل نوجوانانی که کمتر مورد پذیرش والدین قرار گرفتهاند، اعتماد به نفس پایین و خودپنداره ضعیف ازخود نشان میدهند. در پژوهشی توسط دا نلوپ و همکاران - 2001 - 6 ارتباط بین خودپنداره، ساختار خانواده، رابطهای والد - کودک و جنس در فاصله زمانی به مدت 10 سال در نوجوانان بررسی شد. نمونهها از 37 خانواده در آستانه طلاق و 41 مورد از خانوادههای سالم که از نظر سن، جنس و زمینههای سیاسی و اقتصادی مشابه بودند تشکیل شده بود. نتایج نشان داد که پدران طلاقگرفته بطور معنیداری مراقبتکمتری نسبتبه خانوادههای سالم درمورد فرزندانشان اعمال میکنند و نیز هنگامی که سبکهای والدینی پدران و مادران بطور قوی مراقبتی و همراه با کنترل بیشازحد نباشد، خودپنداره نوجوان صرفنظر از جنس یا ساختار خانواده بطور معنیداری بهتر خواهد بود.
اس. لا و کواک بیانگ1992 - 7 به نقل از پورعبدلی سردرود - 1381 پژوهشی را تحت عنوان بررسی رابطه خودپنداره با بزهکاری و ارتباط والدین و مدرسه و ادراک کنترل شخصی نوجوانان چینی انجام دادند. در این تحقیق 352 نفر شرکت داشتند. نتایج نشانداد که خودپنداره اجتماعی، تحصیلی و کلی همبستگی منفی با کنترل خارجی دارند. براون و ریف - 1991 - 8 در تحقیقی تفاوتهای بین 219 نفر دانشآموران درخطرکلاس ششمی و 218 دانشآموز همین پایه را که با عنوان درخطر توصیف نمیشدند را در چهار حیطه روانی اجتماعی، نگرش به مدرسه خودپنداره، مکان کنترل و رابطههای کودک والد بررسی کردند. نتایج نشان داد که دانشآموزان درخطر بطور معنیداری نگرشهای مثبت کمی نسبت به تجربه تحصیلی، خودپنداره پایین، جهتیابی کنترلی -
