بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین کیفیت ارتباط با خویشاوندان شوهر با میزان رضایتمندی زناشویی معلمان زن منطقه 19 شهر تهران بوده است. روش پژوهش حاضر همبستگی بود. در این پژوهش به منظور گردآوری داده ها و اطلاعات مورد نظر از دو پرسشنامه استفاده شده است.
- 1 پرسشنامه محقق ساخته کیفیت ارتباط با خویشاوندان که با 14 سئوال طراحی شده است. روایی پرسشنامه محقق ساخته از طریق روایی صوری تأیید شد و پایایی از طریق الفای کرونباخ 0/745 به دست آمد که نشان از پایایی قابل قبول پرسشنامه تحقیق دارد.
- 2 پرسشنامه رضایت زناشویی اینرچ - فرم کوتاه 47 سئوالی - که نمره بیشتر در این پرسشنامه نشان دهنده رضایت زناشویی بیشتر است. جامعه پژوهش کلیه زنان دبیر دبیرستان های دخترانه منطقه 19 شهرتهران بودند که از طریق جدول مورگان حجم نمونه 196 نفر تعیین شد . در این پژوهش از 8 دبیرستان دخترانه منطقه 19 چهار مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شدند و سپس معلمان این دبیرستان ها مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج نشان داد حدود 60 درصد از زنان معلم رضایت زناشویی خود را زیاد و خیلی زیاد گزارش کردند. نتایج نشان داد بین کیفیت ارتباط با خویشاوندان شوهر با رضایت زناشویی - p<0/05 - ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. نتیجه آن که با افزایش کیفیت ارتباط با خویشاوندان شوهر رضایت زناشویی زنان معلم افزایش می یابد .
کلمات کلیدی: کیفیت ارتباط با خویشاوندان شوهر، رضایت زناشویی
.1 مقدمه
خانواده از ارکان عمده و نهاد اصلی هر جامعه به شمار می رود و کانون اصلی ظهور عواطف انسانی و روابط صمیمانه میان افراد است .خانواده نهادی اجتماعی است و همچون آینه یی عناصر اصلی جامعه را در خود دارد و انعکاسی از نابسامانی ها و کج کاریها و یا کارکردهای معقول و مناسب اجتماع است. خانواده مشروع ترین و طبیعی ترین واحد تولید مثل و فراگیر ترین واحد اجتماعی به شمار می رود. زیرا همه ی اعضای جامعه را در بر می گیرد. این نهاد اجتماعی با ابعاد گوناگون زیستی، اقتصادی، حقوقی، روانی و جامعه شناختی است" - سودانی، مهرابی زاده هنرمند و فرحبخش، . - 1388خانواده به عنوان نخستین عامل اجتماعی کردن انسان و اولین پایگاه عاطفی فرد، خاستگاه شکل گیری بسیاری از ذهنیت ها و انگاره ها ست.
از این رو خانواده و جامعه انعکاس دهنده یکدیگرند. موفقیت و پویایی خانواده در گرو موفقیت و پویایی جامعه است و برعکس."خانواده نخستین نهاد اجتماعی است که تأمین کننده نیازهای روانی و جسمانی فرد است. نقش خانواده در سلامت روانی افراد و جامعه به حدی است که برخی از صاحب نظران مانند آکرمن - 1998 - برای خانواده ماهیت شفادهندگی قایلند. آکرمن معتقد است ماهیت شفادهندگی خانواده به عنوان یک پدیده ی طبیعی شامل کلیه فرایندهایی است که خود به خود در چارچوب خانواده در جهت التیام رخ میدهد. خانواده کانون اصلی حفظ هنجارها و سنتها و ارزشهای اجتماعی، شالودهی استوار پیوندهای اجتماعی و روابط خویشاوند، کانونی در جهت بروز و ظهور عواطف انسانی و مکانی برای پرورش اجتماعی کودک است" - - 1
دشوار میتوان جامعهای را تجسم کرد که خانواده در آن نبوده باشد. خانواده طبیعی ترین و مشروعترین واحد تولید مثل و فراگیر ترین واحد اجتماعی به شمار میآید، زیرا همه اعضای جامعه را در بر میگیرد. خانواده دارای اهمیت تربیتی و اجتماعی است. افراد از سوی خانواده و در خانواده گام به عرصه هستی مینهند و جامعه نیز از تشکیل افراد هستی قوام مییابد و از آنجا که نهاد خانواده، مولد نیروی انسانی و معبر سایر نهاد های اجتماعی است، از ارکان و نهادهای اصلی هر جامعه به شمار میرود. بهنجاری یا نابهنجاری جامعه در گرو شرایط عمومی خانوادههاست و هیچ یک از آسیب های اجتماعی فارغ از تأثیر خانواده پدید نمی آید.
به همین ترتیب نیز هیچ جامعهای نمیتواند ادعای سلامت کند مگر آنکه از خانوادههای سالم برخوردار نباشد - حمیدی، افروز، کیامنش و رسول زاده طباطبایی ، . - 1383 محیط خانواده، اولین محیطی است که الگوهای جسمی، عاطفی و شخصیتی فرد در آن پی ریزی میشود و نقش مهمی را در تأمین بهداشت جسمی و روانی فرد ایفا می نماید. اگر چنانچه خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی به ایفای صحیح نقش و کارکردهای خود بپردازد نه تنها افرادی سالم و به هنجار تحویل جامعه میدهد، بلکه بیشترین تأثیر مثبت را بر روی سایر نهادهای اجتماعی مثل آموزش و پرورش، دولت و نظام حقوقی و اقتصادی می گذارد - 1 - نخستین وظیفه هنجارهای اخلاقی یک جامعه تنظیم روابط مرد و زن بر پایههای مناسب است.
انسانیترین عمل برای تنظیم این روابط، پیوند زناشویی است که میتوان از آن به عنوان عامل اصلی اتحاد زن و مرد برای بهبود و پیشرفت آینده یاد کرد. ازدواج پیوندی است میان زن و مرد که زیر بنای آن نیازی زیستی است و سبب شکل گیری خانواده و تداوم آن است - چیانه، . - 42: 1386 رضایت زناشویی به احساس عینی از خوشنودی، رضایت و لذت تجربه شده توسط زن و مرد است وقتی که همه جنبههای مشترک زندگی شان را در نظر بگیرد. رضایتمندی همسران از رابطه جنسی، عشق و شور و شوق زندگی به این بستگی دارد که چقدر نسبت به هم صمیمی و دوستان خوبی باشند - برک ، . - 28 :1382عشق و رضایتی که دست مایه رضایت و غنای روابط زناشویی است به مرور تغییر شکل میدهد، اغلب زوجها در اوایل آشنایی و دوران شیدایی عشق و روابط آتشین خود را ابدی میپندارند که این عشق و محبت تخفیف یافته و فروکش میکند - بک ، . - 42 : 1392
زوجهایی که از رابطه زناشویی خود ناراضی هستند، مهمترین رفتارهای نامطلوب طرف مقابل خود را انتقاد گری، سرد بودن، کمک نکردن در کارهای خانه و حامی نبودن ذکر کردهاند - فینچام ، . - 2005رضایت زناشویی یک حالت ذهنی است که جنبهها و ارزشهای مربوط به ازدواج را منعکس میسازد. ازدواجهای همراه با نارضایتی زناشویی ممکن است کیفیت زندگی زناشویی را کاهش دهد و منبع استرسهای قابل توجهی شود. "کولینز" و "کولترن" - 1991 - در یک نظر سنجی عمومی مهمترین عناصر تشکیل دهنده ازدواج پایدار را به شرح ذیل گزارش کردهاند: وفاداری - 93% - ، درک متقابل - 86% - ، زندگی جنسی خوب - 75% - ، فرزندان - 59% - ، علایق مشترک - 52% - ، همکاری در کارهای خانه - 43% - ، داشتن پول کافی - 41% - و داشتن زمینههای مشابه 25% - درصد - - خانجانی، . - 65-41 :1388 زناشویی، ازدواج بین دو فرد با دو شخصیت متفاوت است.
با حفظ نسبی استقلال هر یک از زوجین، برای همکاری متقابل به خاطر تکمیل خواسته های دیگری. وایت وی رضایت زناشویی را نگرش شخص نسبت به رابطه زناشویی خود می داند که این رضایت زناشویی می تواند دامنه ای از مطلوب تا نامطلوب را در برگیرد. عوامل زیادی در رضایت زناشویی نقش دارند. یکی از این عوامل رابطه ای است که زوج با اقوام دارند. پس از ازدواج یکی از وظایف زن و شوهر جدا شدن از خانواده های اصلی و تبادل نظر و توافق بر سربرقراری روابط متفاوتی با والدین و خواهر و برادران خود و فامیل همسر است. چون زن وشوهر تازه عمدتا نسبت به ازدواج خود ملزم ومتعهد می شوند وفاداریهای گذشته آنها باید تغییر کند و خانواده های اصلی باید این انفصال را بپذیرند و از آن حمایت کنند - مینوچین، ترجمه ثنایی، . - 1387
رضایتمندی زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند که از طریق علاقه متقابل، مراقبت از یکدیگر، پذیرش، درک یکدیگر و ارضای نیازها ایجاد می شود - نورانی سعد الدین و همکاران، . - 1388خانواده به لحاظ قدمت، ابتداییترین و از لحاظ گستردگی ، جهان شمولترین نهاد اجتماعی است. این امر نشان می دهد که تشکیل خانواده یکی از اساسیترین و طبیعیترین نیازهای انسان محسوب میشود .اولین گام برای ارضای این نیاز اساسی و طبیعی، ازدواج است. اما به رغم خوشایند بودن پیوند ازدواج، دادههای آماری حکایت از آن دارد که رضایت زوجین به آسانی بدست نمیآید .
در نتیجه قویترین پیوند انسانی یعنی ازدواج در مستحکمترین قرارگاه آن یعنی سامانه خانواده در معرض خطر جدی قرار دارد؛ افزایش میزان طلاق در جوامع مختلف و نیز کشور ما، مؤید این مطلب است .از این رو ضروری است عوامل مؤثر بر رضایتمندی زناشویی مورد توجه قرار گیرد. با شناسایی این عوامل میتوان میزان ازدواجهای با خطر بالا را کاهش داد و بر رضایت و شادکامی ازدواجهای موجود افزود و از این طریق از پیامدهای ناگوار نابسامانیهای خانوادگی جلوگیری نمود - خدایاری و همکاران، . - 620-611 :1386از آنجایی که اولین جوانههای ارتباط بین انسانها، در حریم خانواده پدیدار میشود و بهترین خاستگاه روابط سالم، خانه و خانواده میباشد، رابطه خوشایند و آرام بخش زن و شوهر نه تنها مناسبترین بستر رشد و شکوفایی و تعالی شخصیت آنها را فراهم مینماید، بلکه چنین رابطه ای از نیازهای ضروری فرزندان نیز به شمار میرود و به نوبه خود در رشد و تعالی آنها بسیار مؤثر است - امینی، . - 86 :1383
معمولاً پذیرش سلیقه ها و رفتار همسر و یا به عبارت دیگر، بروز رفتارهای مقبول از سوی همسر میتواند روابط مناسب دوطرفه ای را شکل دهد و زمینه را برای برقراری تفاهم بین زوجین ایجاد کند - رزن گراندن و همکاران، . - 2004این در حالی است که در عصر جهانی شدن و در دنیای صنعتی امروزی خانوادهها، همچون گذشته از استحکام مناسبی برخوردار نیستند به گونهای که امروزه جهان شاهد روند رو به رشد اختلافات زناشویی و در نهایت طلاق در بین زوجین است
