بخشی از مقاله
چکیده:
پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن بارضایتمندی زناشویی درمعلمان زن شهرستان ماهنشان انجام پذیرفت. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان در سال تحصیلی 1394-95 بود. نمونه آماری شامل 120 نفر از جامعه فوق بود که با روش تصادفی ساده انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه شوخطبعی مارتین و پرسش نامه رضایت زناشویی انریچ بود.
یافته های تحقیق نشان داد بین مهارت شوخ طبعی با رضایتمندی زناشویی معلمان زن رابطه مثبت وجود دارد - . - p<0/01 همچنن بین ابعاد مهارت شوخ طبعی - لذت از شوخی ,خنده,شوخی کلامی,شوخ طبعی در روابط اجتماعی,شوخ طبعی در شرایط استرس آور - با رضایتمندی زناشویی معلمان زن رابطه مثبت وجود دارد - . - p<0/01 لذا می توان با آموزش و بهبود مهارتهای شوخ طبعی زوجها رضایتمندی زناشویی آنها را افزایش داد.
مقدمه
ازدواج مبنای شکلگیری خانواده است که خود جزء مهمترین اتفاقاتی است که در طی زندگی فرد رخ میدهد. ازدواج یعنی پیوند زندگی مشترک دو فرد با حفظ استقلال نسبی هر یک در جهت تکامل شخصیت طرفین. پیوند زناشویی بهعنوان پیچیدهترین نوع روابط انسانی واجد چنان توان بالقوهای در آزادسازی احساسات است که در کم تر روابط بین فردی دیگر میتوان نظیرآن را یافت - صادق مقدم، - 1385 ازدواج در تعالی و سلامت روانی انسانها نقشی اساسی دارد به گونهای که پژوهشهای زیادی نشان دادهاند که افراد متأهل سالمتر و شادتر هستند. از طرفی خانواده هستی اصلی تأمینکننده بهداشت جامعه و روابط زوجین است.
افزایش روزافزون مشکلات، نارضایتی زناشویی، افزایش آمار طلاق و پیامدهای سوء آن در طی سالهای اخیر، اهمیت روابط زوجین را برجسته ساخته است .در واقع برای بسیاری، کسب خشنودی ورضایت از رابطه زناشویی مهمترین منبع خشنودی حتی مهمتر از منابعی همچون کار، دوستان و حتی فرزندان به شمار میآید - ابراهیمی، . - 1387 وندورف1و همکاران - 2000 - در تعریف رضایت زناشویی میگویند؛ انطباق رفتارهای زناشویی زوجها با یکدیگر و وجود تفاهم و همدلی و عشق بین آنهاست. به عبارت دیگر رضایت زناشویی، وجود یک رابطه دوستانه منطقی، تفاهم، درک یکدیگر و ارضای نیازهای مادی و معنوی زن و مرد است - به نقل از سیادت وهمایی، . - 174 :1386 مقابله با استرس و مشکلات درزندگی زن و شوهر روحیه قوی و محکمی می خواهد که یکی از راههای داشتن این روحیه داشتن حس شوخ طبعی می باشد.
شوخ طبعی راهبرد مقابله ای در برابر تنیدگی است که به عنوان مکانیزمی علیه اضطراب و افسردگی در نظر گرفته می شود - جدیری,. - 1387شوخی ابزاری مفید در بسیاری از زمینه های ارتباطی است و نقش مهمی در افزایش روابط صمیمانه زوجین دارد. دستیابی به میزان و روند تغییرات نمره شوخ طبعی و رضایت زناشویی، به شناخت بیشتر مکانیزمهای رفتاری مؤثر بر ارتباطات صمیمانه زوجین کمک می نماید. بدون شک خنده و مزاح موجب ایجاد یک نوع نگرش مثبت و خوشبینانه و ایجاد امید و عزم راسخ میگردد .شوخ طبعی و خنده ابزارهایی هستند برای از بین بردن خشم و اضطراب بدترین روزهای زندگیتان به علاوه، خنده موجب کاهش تنش در ماهیچهها میشود.
هدف اصلی کلیه روشهای کنترل فشار، هم آرامش ماهیچهها است و هم از بین بردن تنش روانی حاصل از قبض و گرفتگی آن. این تکنیکها به نحوی صریح، قدرت کاهش فشار و تنش را از طریق مزاح تایید مینماید. رضایتمندی زناشویی، یک مفهوم کلی است که در وضعیت مطلوب روابط زناشویی احساس میشود. از طرفی رضایتمندی زمانی اتفاق میافتد که روابط زن و شوهر در تمامی حیطهها بهنجار گزارش شود.
شوخ طبعی است و افراد آن را درخود تقویت نمی کنند.پرورش هر کدام از این خصوصیات می تواند در تحکیم و تقویت ازدواج و ارتقاء سلامت جسمی و روانی بسیار موثر باشد. در بسیاری از موارد روابط دو تایی به عنوان عامل اصلی در رضایت زناشویی تلقی می شود روابط دوتایی زوجین بیشتر در دوره نامزدی و سال اول ازدواج شکل می گیرد و تلاش برای بهبود و ارتقای روابط دو تایی در این دوره ضروری است.
تحقیقات نشان داده است که فرای 1995 - ؛ به نقل از به پژوه، - 1388 تاثیر شوخی بر آشفتگی های روزانه و بیماری های جسمی را بررسی کرد وبه این نتیجه رسید که احساس شوخ طبعی بالا به زنان کمک می کند تا با تنیدگی های روزانه بهتر کنار بیایند ، به علاوه اونشان داد که شوخی ، بیماری های جسمی و همین طور آشفتگی های هیجانی ، مانند غم واندوه را تعدیل می کند. وات - - 2014شوخ طبعی رضایت زناشویی را افزایش داده و باعث میشود افراد از زندگی خود، راضی باشند.
در بیان اهمیت این مهارت، باید بیان شود چون پاسخ های پرخاشگرانه به وسیلهی همسران، تأثیرات منفی بر روی روابط و ارتباطات زن و شوهر میگذارد، سبب میشود که زوجین دچار یک سری کاستی هایی در روابط خود شوند و از رضایت و سازگاری زناشویی کاسته شده و حتّی برای پرهیز از این روابط در زندگی زناشویی، از بیان قاطعانه ی احساسات جلوگیری میکنند؛ که این امر خود باعث کاهش صداقت بین زن و شوهر می شود. یکی دیگر از مهمترین مهارت های زندگی که تأثیر زیادی بر روی رضایت زناشویی می گذارد. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن با رضایتمندی زناشویی درمعلمان زن شهر ماهنشان همچنین پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس شوخ طبعی و زیر مقیاسهای آن در معلمان زن شهر ماهنشان انجام پذیرفت.
روش:
پژوهش حاضر از حیث هدف از جمله تحقیقات کاربردی می باشد. همچنین از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه معلمان زن شاغل در آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان در سال تحصیلی 1394-95 می باشد که طبق اعلام رسمی اداره آموزش و پرورش شهرستان ماهنشان 170 نفر می باشند. حجم نمونه آماری برحسب جدول مورگان تعداد 120 برآورد گردید که به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و مورد آزمون قرار گرفتند.
ابزارهای پژوهش:
پرسش نامه شوخ طبعی مارتین:
متغیر شوخطبعی با استفاده از پرسشنامه شوخطبعی مارتین 25 گویه دارد. برای اینکه پرسشها جنبه کمّی پیدا کند، هر پرسش به صورت هفت درجهای از کاملاً موافقم - نمره هفت - تا کاملاً مخالفم - نمره یک - طراحی شده است. مجموع نمرهدهی هر آزمودنی در کل پرسشنامه، حداقل 25 و حداکثر 175 است و برای هر بعد، حداقل 5 و حداکثر 25 است. بدین ترتیب، نمره بالا نشاندهنده شوخطبعی بیشتر است.شوعی و همکاران براساس متون معتبر و مقیاسهای موجود، پرسشنامه مقدماتی با 100 سوال تدوین کردند. سپس نمونهای با دامنه سنی 20 تا 60 سال به روش تصادفی در دو مرحله برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند.
بدین ترتیب که در مرحله مقدماتی، یک نمونه 40 نفری برای تحلیل عاملی انتخاب شد. در نهایت، 25 سوال که با کل ازمون دارای همبستگی مثبت بودند و حتی المقدور بر روی یک عامل، بار عاملی مناسب داشتند، برای پرسشنامه نهایی انتخاب شدند. این پرسشنامه 25 سوالی، پرسشنامه شوخ طبعی - SHQ - نامگذاری شد و معادل انگلیسی آن Sense of Humor Questionnaire میباشد. همچنین این پرسشنامه دارای پنج زیرمقیاس است که عبارتند از:لذت از شوخی ,خنده,شوخی کلامی,شوخ طبعی در روابط اجتماعی,شوخ طبعی در شرایط استرس آور. پایایی این پرسشنامه در پژوهش حاضر با روش آلفای کرونباخ 0/75 محاسبه گردید که نشانگر قابل اعتماد بودن آن می باشد.
