بخشی از مقاله
چکیده
اعتیاد یک بیماری اجتماعی است که عوارض جسمی و روانی دارد. اختلال عملکرد جنسی، یکی از شایع ترین مشکلاتی است که افراد وابسته به مصرف افیونی دارند. در زندگی زناشویی، وجود رابطه جنسی یکی از حقوق زوجین است. عدم وجود روابط زناشویی که به طور عمده ناشی از مشکلات و اختلالات جنسی است روابط زن و مرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. اگر چه زندگی زناشویی سعادتمندانه فقط تا اندازه ای مربوط به رابطهّ جنسی است ولی این رابطه ممکن است از مهمترین علل خوشبختی یا عدم خوشبختی در زندگی زناشویی باشد. این مطالعه با هدف تعیین رابطه بین احقاق جنسی و رضایت زناشویی در همسران مردان معتاد شهر یزد صورت گرفته است.
در این مطالعه از بین کلینیکهای ترک اعتیاد شهر یزد، تعداد 58 نفر، از طریق نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل، مقیاس احقاق جنسی هالبرت و پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ، بودند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی از جمله فراوانی و میانگین و آمار استنباطی ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل شدند. نتایج حاکی از وجود رابطه معنادار بین احقاق جنسی و رضایت زناشویی در همسران مردان معتاد است.
مقدمه
اعتیاد یک بیماری اجتماعی است که عوارض جسمی و روانی دارد. اعتیاد از دیدگاه های مختلف تعریف شده است به طوری که سازمان ملل متحد در سال 1950، اعتیاد را »مسمومیت تدریجی یا حادی می داند که به علت استعمال مداوم یک دارو، اعم از ترکیبی یا طبیعی ایجاد می شود و به حال شخص و اجتماع زیان می اورد - ستوده، . - 73 فیزیولیست ها معتقدند، اعتیاد عبارت است از حالتی که استعمال متوالی یا متناوب ماده مخدر در فرد ایجاد می نماید؛ با استعمال مواد مخدر تحریک پذیری سلول های عصبی و دستگاه عصبی افزوده شده، در نتیجه داروی بیشتری لازم است که آن را به حال تعادل برگرداند - اورنگ، . - 67
عواملی از جمله، افزایش تولید مواد مخدر، دسترسی اسان به آن، کم رنگ شدن نقش مذهب در زندگی بشری، فاصله گرفتن از اخلاق، گسترش صنعت گردشگری و انتقال فرهنگ های مختلف به دیگر کشورها شیوع مصرف داروهای آرام بخش و ارزان در سطح جهان، پیروی جوانان و نوجوانان از مدلهای جدید رفتاری، گسترش ارتباطات، ماجراجویی و لذت گرایی، درمانهای خودسرانه، عوامل شخصیتی و فردی و ... مجوعا شرایطی را فراهم ساخته اند که گرایش به استفاده از مواد مخدر شیوع روزافزونی می یابد. اعتیاد یکی از پدیده های شوم اجتماعی است، که نه تنها بر روی زندگی فرد معتاد تاثیرات سویی دارد، بلکه اطرافیان و بستگان فرد معتاد نیز در معرض خطر آسیب های متعدد این پدیده اجتماعی قرار می گیرند.
از جمله مشکلات جوامع بشری به ویژه هنگامی که افراد آن به علت عدم عدالت اجتماعی، ضعف اصول اخلاقی، فقر و فساد، از هم پاشیدگی های کانون خانوادگی و امثال آن درگیر مشکلات عدیده اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، جسمانی و روانی می باشند، مسئله اعتیاد بوده و هست. این بیماری گسترش جهانی داشته و امروزه بخش بزرگی از مبتلایان به این بیماری را جوانان تشکیل می دهند که در بروز آن جریانات جاری و حاکم بر محیط خانواده به ویژه روابط عاطفی میان زن و شوهر و فرزندان آنان نقش به سزایی دارد - حلم سرشت و دل پیشه، . - 79
داشتن روابط رضایت بخش بین همسران مستلزم وجود کیفیتها و خصوصیاتی مانند تعهدات، حساسیت، سخاوت، ملاحضه، صمیمیت، وفاداری و همچنین مسئوولیت، اعنماد و اطمینان است. با تشکیل خانواده زوجهای جوان با شماری از وظایف روبه رو می شوند؛ به طوری که باید در بسیاری از نکات ریز مربوط به زندگی روزمره هم به تفاهم برسند. در طی این فرایند است که روابط زوجها شکل می گیرد. در آغاز زندگی مشترک ممکن است احساسات و عواطف شدید میان زن و شوهر عامل پنهان ماندن تفاوتهای اخلاقی و هدفهای متفاوت آنان باشد، اما عوامل مختلف موجب فرسودگی احساسات عاشقانه بعد از ازدواج می شود و به تدریج سازش، از خود گذشتگی و امتیاز دادن که لازمه ی ارتباط صمیمی است، به نظر ملال انگیز می رسد - بختیاری، . - 86
در زندگی زناشویی، وجود رابطه جنسی یکی از حقوق زوجین است. عدم وجود روابط زناشویی که به طور عمده ناشی از مشکلات و اختلالات جنسی است روابط زن و مرد را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. غریزه جنسی از نیازهای ذاتی انسان است به طوری که مزلو این نیاز را در رده ی نیازهای جسمانی با نیازهای حیاتی اولیه قرار داده است. در زمینه رابطه جنسی نیز می توان گفت که اگر چه زندگی زناشویی سعادتمندانه فقط تا اندازه ای مربوط به رابطهّ جنسی است ولی این رابطه ممکن است از مهمترین علل خوشبختی یا عدم خوشبختی در زندگی زناشویی باشد. زیرا اگر این رابطه قانع کننده نباشد منجر به احساس محرومیت، ناکامی و عدم احساس ایمنی - به خطر افتادن سلامت روان - و در نتیجه از هم پاشیدگی خانواده می شود - شاملو، . - 80
اختلال عملکرد جنسی، یکی از شایع ترین مشکلاتی است که افراد وابسته به مصرف افیونی دارند. اختلال عملکرد جنسی در اثر مصرف مداوم و مزمن مواد افیونی، همواره یکی از مشکلات جدی است که سوء مصرف کنندگان مواد، با آن مواجه هستند . مطالعات پزشکی در طی چند دهه اخیر نشان می دهد که مصرف هرویین و اندروفین ها، موجب کاهش غلظت تستوسترون خون می شود، که خود باعث اختلال در عملکرد جنسی فرد بیمار می شود - جهرمی و همکاران, . - 88
اگرچه مصرف مواد افیونی به خصوص تریاک و هرویین فشرده - کراک - ، در دوران ابتدایی مصرف، با کاهش اضطراب و یا بالا بردن موقتی خلق و بهبود عملکرد جنسی همراه است، ولی به مرور و با استفاده مداوم از مواد، به تدریج میل جنسی کم یا قطع می شود و تحریک جنسی، صورت نمی پذیرد و فرد به مرحله اوج لذت جنسی یا ارگاسم نرسیده و یا اصلا انزالی، صورت نمی گیرد. - همان - در رابطه با مساله عملکرد جنسی در روابط زناشویی مسئله احقاق جنسی مطرح می شود.
اآلبرت و امونس - 1970 - 1 به نقل از تولور2، جرات ورزی -احقاق جنسی- را تحت عنوان توانایی افراد در جهت عمل نمودن بر اساس علائق خودشان و ایستادگی نمودن بر آن بدون داشتن اظطراب، و بیان حقوق خود بدون زیر پا گذاشتن حقوق دیگران تعریف نموده اند - تولور، کلی و اسپینس3، . - 1976 احقاق به عنوان یک احساس روانی-اجتماعی نسبت به ادراک یا تفسیر شخصی فرد در مورد چگونگی ابراز وجود احساساتش در روابط زناشویی، تعریف شده است - عباسی و سینگ4، . - 2006 احقاق جنسی به منزله نوع فرعی ارتباط جنسی است و به عنوان توانایی فرد در جهت برقراری رابطه جنسی برای رفع نیازهای جنسی و آغاز کردن رفتار جنسی با شریک جنسی یا همسر قلمداد می شود.
