بخشی از مقاله
چکیده
خشونت شدید جسمی شوهر بر علیه همسر یک آسیب اجتماعی هست که در همه جوامع یافت می شود که نیاز به بررسی دارد. هدف از این تحقیق بررسی رابطه بین شخصیت روان رنجورخویی زن و خشونت شدید جسمی شوهر برعلیه او می باشد. نمونه آماری 398 زن متاهل که بصورت تصادفی از میان زنانی که به بیمارستانهای شهر تهران مراجعه نمودند انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها مقیاس های اندازه گیری خشونت - CTS2 - و مقیاس شخصیت - NEO - می باشد. نتایج نشان داد که 28 درصد از پاسخگویان خشونت شدید جسمی شوهر را تجربه کرده اند. همچنین %48 از پاسخگویان نیز روان رنجور خویی بالایی دارند. وجود رابطه مثبت و معنی دار بین روان رنجور خویی زن و خشونت شدید جسمی شوهر تایید شد.
مقدمه
در حالیکه خانه، خانواده و شوهر برای میلیونها زن معنای عشق، محبت و حمایت را میرساند برای هزاران زن دیگر خانه، خانواده و شوهر به معنای درگیری، خشونت و کشمکش میباشد - Bengtson, Acock, Allen, Anderson & Klein, . - 2005 گزارشها هم نشان میدهد که زنان زیادی از سوی شوهران مورد خشونتهای مختلفی چون جسمی، روحی، جنسی و مالی واقع میشوند که این آمارها برخی از صاحب نظران را به این نتیجه رسانده است که: اجازه ازدواج یعنی اجازه کتک زدن زن از سوی شوهر . - Stets & Straus, 1989 - این پدیده که زن از سوی شوهر مورد خشونت واقع میشود یکی از آسیب های اجتماعی در جامعه است که تحت عناوینی چون خشونت بر علیه زنان یا همسرآزاری - Wife abuse - از سالهای 1960 به بعد مورد مطالعه قرار گرفته است.
برخی از صاحب نظران در تعریف همسرآزاری گفتهاند : هر رفتارشوهر به نیت صدمه زدن به همسر - اعزازی - 1380، اما صاحب نظران دیگر، هر نوع بدرفتاری در برابر همسر خود را همسرآزاری میدانند چه با نیت چه بدون نیت . - Wieh, 1998 - همسرآزاری انواع مختلفی دارد مانند : همسرآزاری جسمی - کتک زدن - ، همسرآزاری روانی - دشنام دادن - ، همسرآزاری جنسی - روابط زناشویی نامتعارف از زن خواستن - ، همسرآزاری اجتماعی - ایجاد محدودیت برای زن در رفت و آمد به بیرون از خانه - و همسرآزاری مالی - ندادن نفقه - . گرچه همه این نوع خشونتها مهم و قابل توجه هستنداما همسرآزاری جسمی ممکن است مستقماًی و در زمان مدت کوتاه به صدمات جسمی، معلولیت یا حتی مرگ زن منجر شود که لازم است مورد توجه و بررسی بیشتر قرار گیرد. که باز در این میان خشونت جسمی شدید شوهر که میزان خطر را برای زن افزایش می دهد بیشتر قابل توجه می باشد.
خشونت جسمی شدید شوهر در همه جوامع وجود دارد اما شدت و میزان آن در کشورهای جهان متفاوت است. یک گزارش از ده کشور در سال 2010 نشان داد که بین 3 تا 53 از زنان مورد خشونت جنسی و جسمی واقع میشوند - Thompson, . - 2008 تحقیق دیگری نشان داد که یک پنجم از زنان امریکا مورد خشونت جسمی شوهر قرار میگیرند - Report, 2010 - ، گزارش دیگری نیز نشان داد که 54 از تجاوزات جنسی در انگلستان از سوی شوهران آنها صورت میگیرد - Walby & - Allen, 2004، که خشونت جنسی با خشونت جسمی همراه است. در برزیل نیز 10 تا 56 از زنان خشونت جسمی را تجربه کردهاند . - Ludermir, 2008 -
در ایران نیز خشونت جسمی شوهر وجود دارد. قاضی طباطبی ،محسنی تبریزی و مرجایی در تحقیق ملی در ایران در سال 1383 نشان دادند که 66 از زنان ایرانی از سوی شوهر مورد همسرآزاری زبانی، روحی، جسمی، جنسی و اقتصادی قرار گرفتند. رهبر، بادسار، زبده و خواجه جهرمی - - 1390 در مطالعه خود گزارش دادند که از دیماه 86 تا اسفند ماه 87 تعداد 320 زن به علت همسرآزاری جسمی به پزشک قانونی رشت مراجعه کردند که از این زنان 93 با اجسام سخت دچار آسیب جسمی شدند.
همچنین شاهدیفر، شریفیانقانی ، ستارهفروزان و بیگلریان - - 1389 در تحقیق خود در میان دانشآموزان در تبریز گزارش دادند که 25/8 از دختران دانش آموز و 45/5 از پسران دانشآموز تبریزی خشونت جسمی شوهر نسبت به مادر را مشاهده کردند. بزمی ، کیانی ، رضوانی ، بزمی و نائیجی - 1391 - در گزارش خود از میزان و شدت همسرآزاری در میان زنانی که به دلیل همسرآزاری جسمی به پزشکی قانونی تهران مراجعه کردند بیان داشتند که ده درصد از این زنان به علت شدت خشونت جسمی شوهر در بیمارستانها بستری شدند.
عباسزاده ، سعادتی و دلیرهروی - 1391 - در تحقیق خود از میان زنان متأهل تبریز گزارش دادند که 29 از آنان با خشونت جسمی شوهر مواجه بودند. بلالی میبدی و حسنی - - 1388 نیز در تحقیقی در کرمان نشان دادند که 55/6 از زنان از سوی شوهر خشونت جسمی را تجربه کردند. نوح جاه، لطیفی، حقیقی، اعتصام و فتحالهیفرد در سال 1390 میزان خشونت جسمی شوهردر میان 1820 زن 14 تا 56 ساله شهرهای اهواز، آبادان ،دزفول و اندیمشک را 10/93 گزارش دادند.
سلیمانی، جمشیدی منش، دانشکجوری و حسینی نیز در سال 1390 میزان خشونت جسمی شوهر را در میان 600 نفر از زنانی که پس از زایمان در یکی از بیمارستانهای تهران بستری بودند 1/5 گزارش کردند. سرانجام اینکه ایرانیها و مکزیکیها بیشترین میزان خشونت شوهر بر علیه زن را در بین 32 ملل به خود اختصاص دادند . - Struas, 2008 - البته میزان خشونت جسمی شوهر در ایران بیشتر از این آمارها میباشد زیرا زنان زیادی به دلایل مختلف تمایل به گزارش همسرآزاری ندارند - فاطمی، داودی فشارکی، گلفشانی، . - 1389 از طرف دیگر آمارهای رسمی کشور حکایت از افزایش طلاق رسمی دارد که حتی در برخی شهرها آمار طلاق40 گزارش شده است - قیصری، - 1392 که افزایش میزانطلاق احتمالاً بر میزان همسرآزاری نیز میافزاید زیرا افزایش آمار طلاق نشانهای از افزایش اختلاف و کشمکش میان زن و شوهر است.
شدت خشونت جسمی شدید شوهر پدیدهای است که عوامل مختلفی در آن نقش دارنده، عوامل فردی چون : شخصیت شوهر یا شخصیت زن، عوامل اجتماعی - وضعیت اقتصادی جامعه و خانواده - ، عوامل اعتقادی - میزان اعتقادات فردی زن و شوهر - ، عوامل فرهنگی - پذیرفتن یا نپذیرفتن خشونت در فرهنگ خانواده زن یا شوهر - . بنابر این در یک تحقیق نمیتوان همه عوامل موثر را مورد بررسی قرار داد لذا در این تحقیق به رابطه بین شخصیت زن و خشونت جسمی شدید شوهر پرداخته می شود.
از آنجایی که بیشتر تحقیقات در مورد علت خشونت جسمی شدید شوهر، روی عامل خشونت یعنی شوهر متمرکز شده است - حیدری چروده، - 1390 و کمتر به ویژگیهای زن به عنوان قربانی خشونت پرداخته شده است، در تحقیق حاضر بررسی ویژگیهای قربانی خشونت مورد توجه است. لذا هدف اصلی این تحقیق بررسی رابطه میان ویژگی روان رنجور خویی زن با میزان خشونت جسمی شدید شوهر هستیم.
تحقیقات مختلف نشان داده است که ابعاد شخصیت زن با میزان خشونتی که از سوی شوهر تجربه می کند رابطه دارد . - Tenkorang, Owusu, Yeboah, & Bannerman, 2013 - در این باره می توان به تحقیق شارما - - Sharma, 2011 اشاره کرد که در بررسی رابطه بین شخصیت زن و میزان خشونت از سوی شوهر رابطه معنا داری را بین این دو متغیر نشان داد. تحقیقات دیگر - Saudino & Hines, 2008 - و - - Henninger , Burton & Hafetz, 2007 نیز گزارش دادند که بین انواع شخصیت زن با شدت خشونت زن از سوی شوهر رابطه وجود دارد. پناغی، پیروزی، شیرین بیان و احمدآبادی - 1390 - در تحقیقی در بین 396 نفر از زنان کرمانشاه، رابطه معنی داری را بین نوع شخصیت زن و خشونت از سوی شوهر نشان دادند.
برای چهارچوب نظری تحقیق از نظریه صفات شخصیت بهره برده شده است. فرض اصلی این نظریه این است که رفتارهای متفاوت انسان در موقعیت های مختلف، به دلیل تفاوت در ویژگیهای شخصیتی آنان است، به این ویژگیها، صفات گفته می شود. این صفات پایه های اصلی شخصیت افراد را تشکیل می دهد - خسروی, . - 1389 شخصیت انسانها بعنوان یک عنصر مهم و تاثیر گزار بر نوع رفتار آنان - Jaccard, 1974 - ، و زمینه ساز تفاوتهای رفتاری است - حدادیان و قربانی, . - 1394 اندیشمندانی مانند شولتز و شولتز - 10 :2005 - توضیح می دهند که شخصیت بعنوان یکی از فاکتور های مهم برنوع کنش و واکنش افراد تاثیر دارد. این می تواند به این معنی باشد که زن با توجه به نوع شخصیتی که دارد همسر وی رفتار متناسب با آن داشته باشد. بعبارت دیگر، زن روان رنجورخوی شخصیتی دارد که باعث نوعی از رفتار خشونت آمیز شوهر می شود.
این تحقیق از آن جهت اهمیت دارد که خشونت جسمی شدید شوهر نتایج منفی و غیرقابل جبران بر زن، خانواده و جامعه دارد. نتایجی چون: دید منفی به ازدواج، افسردگی، خودکشی، اعتیاد، انزوای اجتماعی، کودک آزاری، انتقام، داشتن ارتباط نامشروع، کم شدن سلامت روحی، روانی و جسمی، از دست دادن اعتماد به نفس، نگرانی - Hampton Gullotta, 1993 - &، فرسودگی، ضعف، وحشت، آشفتگی خواب ، کابوس، خودمقصری، صدمات جسمی، قتل - آشوری و معظمی،. - 1381 همچنین خشونت جسمی شدید شوهر باعث میشود زن شاغل در محل کارخود، کارایی چندانی نداشته باشد یا زودتر از معمول محل کار را ترک کند یا دیرتر در محل کار حاضر شود .
- Wiehe, 1998 - علاوه بر آن خشونت جسمی شدید شوهر باعث هزینه زیادی برای زن، خانواده و دولت میشود - Ferris, McMain, & Silver,1997 - ، به عنوان مثال دولت آمریکا سالانه 3 تا 5 میلیارد دلار برای انواع خشونت خانگی میپردازد . - Crandall, Schwab, Sheehan, & Esposito, 2009 - علاوه بر آن براساس تئوری یادگیری، احتمال دارد فرزندان خشونت جسمی شدید شوهر را یاد گرفته و به نسلهای بعد نیز منتقل میکنند.
از طرف دیگر زن نقش کلیدی در خانواده دارد - مقصودلو، قدوسی، کفاشیان، بهرامزاده، عطاری، 1389 - ، اما تحقیقات نشان داده است که میزان همسرآزاری در ایران بالاست - قهاری - 1385 ، - - Struas, 2008 و این معضل مانع از آن میشود که زن به درستی به وظیفهاش در خانواده عمل کند که این باعث اختلال در کارکرد خانواده می شود. همچنین نتایج این تحقیق برای زن، خانواده و کارشناسان و دولت مهم است زیرا نشان میدهد که زن روان رنجورخوی چقدر در معرض خشونت جسمی شدید شوهر قرار دارد تا با توجه به آن، مناسب ترین استراتژی برای کاستن آن اتخاذ شود. بنابراین اهمیت دارد که با مطالعه بیشتر موضوع خشونت جسمی شدید شوهر، و شناخت زوایای مختلف آن، از نتایج سوء آن کاسته شود.
