بخشی از مقاله
چکیده
هدف مقاله بررسی سبک تفکر اجرایی، دانش آموزان یاهنرجویان هنرستانهای استان ایلام وارتباط آن باعملکرد تحصیلی آنها بود. این تحقیق از نوع کاربردی واز جهتی ،به علت استفاده شدن از روش کمی –کیفی دراین پژوهش ارنوع ترکیبی است.روش تحقیق توصیفی – همبستگی است . جامعه نمونه تحقیق ازمیان 250نفر دانش آموز - 125دختر و125پسر - سال دوم هنرستان شهر های استان ایلام سال تحصیلی1392-1393 با روش نمونه گیری تصادفی ساده با مقیاس سبک تفکر استرنبرگ - - 1997 گردآوری شده است . داده های پژوهش با بهره گیری از روشهای آمار توصیفی،ضریب همبستگی پیرسون - درآزمون تفاوتهاوهمبستگیها - با استفاده از نرم افزار spss نسخه 21 مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان داده است که دانش آموزان یا هنر جویان مورد بررسی غالباآنهای که داری سبک تفکراجرایی بودند ازنظرتفکرعملکردی اغلب تابع ومجری دستورات بودندوازلحاظ پیشرفت تحصیلی دردروس مورد نظرپژوهش - مبانی اطلاعات،ریاضیات پودمانی وبرنامه نویسی - ازدیگر دانش اموزان نمرات پایین تری راکسب نمودند.
همچنین سبک تفکر اجرایی قدرت پیش بینی متغیرملاک - عملکرد تحصیلی - راداشت وقدرت پیش بینی متغیر سبک اجرایی درسطح./. 5 نشان داده می شود ودانش آموزانی که دارای سبک تفکراجرایی بودند بامیزان عملکرد آنهارابطه ای مثبت ومعنادار نشان داده می شودهمچنین بین مفدار همبستگی چند گانه بین سه متغیر انواع سبکها ی تفکر با متغیرعملکرد دانش آموزان رابطه معنادار بوده ضریب همبستگی دو گروه دختران وپسران برحسب جنسیت معنادار نیست. درتحلیل سبک های تفکرمشخص می گرددکه بین متغیرملاک - عملکرددانش آموزان - ومتغیر پیش بینی کننده - سبک اجرایی - رابطه وجوددارد.
کلیدواژه ها : سبک های تفکر اجرایی، قضایی وقانونگذارانه وعملکرد تحصیلی هنرآموزان
مقدمه
واژه سبک، معادل style انگلیسی است. این واژ ه خارجی را درزبان وادبیات فارسی به شیوه ،روش،خامه،سبک نگارش،سلیقه،سبک متداول،قلم ومیله ترجمه کرده اند. - آریان پور، - 1078 :1367 درفرهنگ لغت وبستر واژه سبک به معنای رفتار شاخص ومتمایز وشیوه عمل واجرا آمده است.دراصطلاح تخصصی،سبک شناسی شیو ه ای است که فرد اطلاعات را پردازش می کند وگویا نخستین بار لین اصطلاح را روانشناسانی که در زمینه تواناییهای حسی- حرکتی تحقیق می کرده اند توسعه داده اند - استرنبرگ،. - 191:1381واژه تفکر رامی توان اندیشیدن ،فکر کردن تخیل، گمان کردن ومورد تامل قرار دادن معنا کرد.بدین ترتیب معنای لغوی اصطلاح "سبک تفکر"شیوه اندیشیدن ،مدل فکر کردن ومانند اینها است.
گرچه ازنظر اصطلاح شناسی میان نظریه پردازان درزمینه سبک تفکر اختلاف وجود دارد،اما همگی دراین مورداتفاق نظر دارند که افراد برای رمز گردانی - کد-گذاری - ،ذخیره وپردازش اطلاعات درذهن ،شیوه ثابت ومتمایزی دارندکه این شیوه مستقل ازهوش است - اتکینسون،:1381 . - 183-194 ازسویی مفهوم سبکهای تفکرازدید زیست شناسی،ذهن وشخصیت وعملکرد و..... در سطحی خرداست وریشه ای روانشناختی دارد - اسکیدمور، - 4-97 :1979ازسوی دیگر همراه با توسعه صنعت وفناوری وتحولات انسان دردنیای بسیار متغیرامروز،بعدی اجتماعی-فرهنگی یافته ودرسطحی کلان خود را برجامعه شناسی تحمیل کرده است. - پیر حسین، - 18 :1383 شناختت سبکهای تفکر اغلب دانش آموزان ودرک رابطه میان آنه وبا عواملی چون عملکرد تحصیلی ازمنظر روانشناختی اجتماعی - نه صرفا با رویکرد روانشناختی که تاکنون مرسوم بوده است - اهمیت دارد.
رابرت استرنبرگ ،شیوه های متفاوت افراد را پردازش اطلاعات " سبکهای تفکر" نامگذاری کرده است. از نظر وی سبک تفکر روش رجحان یافته تفکر است .سبک تفکر یک توانایی نیست بلکه چگونگی استفاده فرد از تواناییهایش است توانایی به"خوب از عهده کاری برآمدن" اشاره دارد، در حالی سبک به این امر که "فرد دوست دارد؛ چگونه کاری راانجام دهد" اشاره دارد .دوفرد با تواناییها یکسان ممکن است سبکهای متفاوتی داشته باشند.سبکهای متفاوت نه خوب هستند ونه بد، بلکه متفاوت اند.استرنبرگ در چارچوب نظریه "خودگردانی "سیزده سبک تفکراصلی یعنی تفکرهای قانونگذارانه،مجری ،قضایی ،کلی نگر،جزیی نگر، آزادیخواه، محافظه کار، مونارشی ، آنارشی،الیگارشی ،سلسله مراتبی، درونی وبیرونی را شناسایی کرده است که هریک ویژگی وتعریف خاص خود رادارد.
پیش فرض اساسی نظریه "خود گردانی" ذهنی استرنبرگ این است که انواع حکومتهای موجوددرجهان به صورت اتفاقی پدیدنیامده اند،بلکه انعکاسهای بیرونی رویدادهایی هستند که درذهن افرادروی می دهند،همان طور که انسان هاباسبک هایی - با انواع حکومتها - دیگران را کنترل واداره می کنند،قادرند رفتار خودرانیزاداره کنندوافرادهمانندشهرها ،ایالتهایا کشورها نیازمندکنترل واداره خودشان هستند - کاستلز،1380صص - 365-367استرنبرگ می گوید: متاسفانه درمحیط های آموزشی ومدارس،اغلب تفکرقانونگذارمورد بی توجهی قرارمی گیردوازسبک تفکراجرایی که مستلزم اطلاعات ازدستورات است،استقبال می شود.
درکلاس درس دانش آموزی باهوش باسبک تفکرقانونگذارونواندیش،فردی متمردوسرکش به حساب می آید.فشارخانواده،مدرسه،همسالان ودیگرمنابع جامعه پذیری،کودکان راتشویق به پذیرش سبک تفکراجرایی واحترام به ارزشها وهنجارهای سنتی حاکم می کند.« - استرنبرگ، - 193:1381 دربیشترمدارس وهنرستان های کشورما،برای تفکرات سطح بالاترهمانندتفکرقانونگذاروقضات گر ارزش اندکی قائلندوبه افرادمجری ارج می نهندوارتقامی بخشنداما افرادتحلیلگرمورد بی مهری،اخراج،انفصال ازخدمت و ... قرار می گیرند. دانش آموزان مونارشی در مدرسه اغلب با مشکل مواجه می شوندودوست دارند کاری انجام دهند که مورد انتظار معلم ومدرسه نیست.
استادی که وقت زیادی صرف تدریس وتحقیق در دانشگاه می کند وآشپزی که می خواهد غذایی لذیذ تهیه کند،ممکن است احساس کنندکه چندان مورد لطف مسولانش قرار نگرفته اند.لفراد آنارشی در تطبیق دادن خود با محیط کلاس وکار ،با مشکل مواجه می شوند. افراد کلا نگر، مسایل رابسیار وسیع وانتزاعی می بیند وبه جزئیات توجهی ندارند افراد خرد نگر ،به جزییات مسایل توجه دارند.آنها غالبا عملگرا هستند وکمتر تفکر انتزاعی دارند. افراد آزاد اندیش،گرایش دارند برتر از قوانین وبرنامه های موجود فکر کنند وبه دنبال حداکثر تغییرند ومعمولا در پی موقعیتهای مبهم وپر خطر هستند.
یکی از مسایل اساسی آموزش وپرورش در عصر حاضر،چگونگی تربیت دانش آموزان به گونه ای است که سبک تفکر آنها با شرایط پیچیده وبسیار متغیر دنیای امروز وشرایط پرچالش آینده متناسب وهماهنگ باشد - قورچیان ودیگران، - 11 :1378 برخی ازصاحبنظران معتقدندکه بابه بکار گیری مناسب سبکهای تفکردرزندگی اجتماعی یاباهماهنگ ساختن آنها با تواناییهای خود، می توان برمشکلات فائق آمدوازقابلیتهای خودحداکثربهره را برد - استرنبرگ، - 32-43 :1381 سبکهای تفکراز مفاهیم کلیدی ومحوری در نظریه خودگردانی ذهنی استرنبرگ است.استرنبرگ معتقد است که میان سازماندهی اجتماعی وسازماندهی فردی،تناظر هاوتوازنهایی برقرار است.وی معتقد است افرادهمانندشهرها ،ایالتهایا کشورها نیازمندکنترل واداره خودشان هستند.
انسانها همانند حکومتها دارای جنبه های متفاوتی مانندعملکرد، شکل ، سطح ، دامنه یاگستره ،ونگرش هستند - استرنبرگ، - 67 :1997 .آنها دربرخورد با مسائل ممکن است گرایشی محافظه کارانه یا آزاد منشانه ،عملکردی قانونگذارانه، قضاوتی یا اجرایی ونگاهی کلی نگر یا خر دنگر داشته باشند.مفهوم سبکهای تفکر نسبت به سبکهای یاد گیری وشناختی مفهومی نو است، به ویژه نظزیه خود گردانی ذهنی که استرنبرگ مدعی ارائه آن است مشحون از قابلیتها ی مفهومی است.استرنبرگ وگریگورنکو - - 1998 معتقدند که مطاله وشناخت "سبکهای تفکر" برای پیش بینی موفقعیت های آموزشی وبرایپیش بینی انتخابهای شغلی ،بسیار مفید وضروری هستند.
پژوهشهای گوناگون نشان دادهاند که سبکهای تفکر با فرآیندهای خلاقیت، حل مسئله ،تصمیم گیریف پیشرفت تحصیلی و....مرتبط هستند وعواملی مانند فرهنگ، جنسیت ، سن، رشته تحصیلی ، سابقه کار، سبکهای والدین و.....سبکهای تفکر افراد را تحت تاثیر قرار می دهند - امامی پور وسیف، - 36 :1382یافته های جودی ونگ - 1999 - در پژوهش " مطالعه تعاملی سبکهای تفکردانش آموزان ومعلمان درامور آموزشی" نشان داده است که تفاوت معناداری میان سبکهای تفکر قانونگذارانه، کلی گرا،آزادمنشانه وجزیی نگر ومحافظه کارانه معلمان وزن ومرد - جنسیت - وجوددارد.به گونه ای که معلمان قانون گرا،جزیی نگر،محافظه کار در برابر معلمان مرد آزاد منش وکلی گرا بوده اند همانند نتیجه ای که یاری گرفت - یاری، - 1378:48
تیجه تحقیق جودی ونگ در باره دانش آموزان دختربیشترقانونگرایانه ،قضاوت گرا ومحافظه کارانه بوده است.همچنین تفاوتهای میان سبکهای قانونگرا، کلی گرا وقضایی دانش آموزان دختروپسر معنا داربوده وسبک اجرایی ،همبستگی مثبت معنادار با پیشرفت تحصیلی داشته باشد.دراین پژوهش سبک تفکراجرایی در ابعاد عملکرد که استرنبرگ ذکرمی کند، مورد بررسی قرار گرفت . هدف کلی عبارت از بررسی علی- مقایسه ای سبک تفکر اجرایی هنرجویان هنرستان باعملکردوپیشرفت تحصیلی آنها درسال -13931392استان ایلام است این کار با بررسی نحوه توزیع سبک تفکر اجرایی وپیشرفت تحصیلی دانش آموزان هنرستان های مذکور انجام گرفته است .
روش :
این تحقیق از نوع کاربردی چون کاربرد سبکهای یادگیری را در فرایند یاددهی – یادگیری بررسی و تحلیل می کند. واز جهتی ،به علت استفاده شدن از روش کمی –کیفی دراین پژوهش ارنوع ترکیبی است.روش تحقیق توصیفی –همبسگی است . جامعه اماری پژوهش همه دانش اموزان دختر وپسر پایه های دوم رشته های فنی وحرفه ای شهرستان های ایلام،مناطق ونواحی آموزش وپرورش استان ایلام در سال تحصیلی1392-1393 که به صورت حضوری مشغول تحصیل بوده و تعداد آنها 2000نفربود.این دانش اموزان رسما ثبت نام کرده.که از طریق نمونه گیری تصادفی ساده تعدا د250نفر 125 - پسر و125دختر - از میان مناطق 15 گانه استان ایلام انتخاب شده اند وپس گر دآوری پرسشنامه ها ی تکمیل شده وحذف موارد ناقص وبی اعتبار پرسشنامه ها ، کار تجزیه وتحلیل آماری آنها انجام گرفته است.
ابزار :
الف - مقیاس سبک تفکراسترنبرگ وروایی وپایایی آن
استرنبرگ - - 1991 به منظور ارزیابی نوع سبک تفکر افراد این مقیاس را تهیه کرده است.دراین پژوهش سه نوع سبک تفکرازنوع عملکردی اجرایی - اطاعت پذیر - قانونگذارانه - اطاعت پذیر - قضایی - تحلیل گر - با 24 گویه - هر خرده مقیاس با 8 گویه - تعریف شده انداین هرسه سبک خود دارای خرده مقیاس هستند این مقیاس به شکل طیف 7گزینه ای درست گردیده است به این صورت اگر دانش آموزی با نوع سوال کاملا مطابقت داشت گزینه شماره 7واگر اصلا با نوع سوال تفکرات وی سازگار نبود گزینه شماره 1 را علامت می زند در غیراین صورت از میان گزینه های - 2-6 - یکی به دلخواه وبا توجه به نوع تفکرخویش علا مت خواهد زد.کل مقیاس میان 8 - تا - 56 نمره بوده است. یکی از ابزار گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه سبک های تفکر - استرنبرگ وواگنر، 1991 - برای سنجش سبک تفکر دانش آموزان است که دارای 24 سوال است که سه نوع سبک تفکردانش آموزان شامل سبک های تفکر اجرایی،قانونگذارانه وقضایی را اندازه گیری می کند.
ازاین 24 سوال 8 سوال - 1 ، 8 ، 9 ، 12 ، 16 ، 17 ، 18 ، - 19 مربوط به سبک تفکر قضایی و 8 سوال - 3 ، 7 ، 13 ، 14 ، 15 ، 20 ، 22 ، - 23 مربوط به سبک تفکراجرایی و 8 سوال - 2، 4 ، 5 ، 6 ، 10 ، 11 ، 21 ، - 24 مربوط به سبک تفکر قانونگذارانه می باشد.به منظورتعین روایی مقیاس استرنبرگ پس ازاجرا روی گروهی 20 نفری ازنمونه ها،از شیوه همسانی درونی استفاده وهمبستگی هرگویه با نمره کل مقیاس محاسبه شده است .نتایج حاصله دامنه ./.150 تا./.325 را در بر گرفت وهمه ضرایب حداقل در سطح ./.1 معناداربوده است .این یافته ها همگی با گزارش استرنبرگ که ضریب اعتبار درونی مقیاس را میان ./.57 تا ./.88 با سطح ./.001 اعلام کرده تقریبا همخوانی دارد.ضریب پایایی گزارش شده از سوی استرنبرگ برای مقیاس سبک تفکر ./.80 وازسوی مروستی برابر./.78 بوده است در این پژوهش با بهر ه گیری ازروش آلفای کرونباخ ضریب همبستگی ./.76 به دست آمده که کمترازحد مقبول ومرسوم یعنی ./.4 نبوده است - سرمد وهمکاران ، - 1379:4
ب - پرسشنامه محقق ساخته :
ابزاردیگربرای جمع آوری اطلاعات پرسشنامه معلم ساخته درباره ی دروس تخصصی فناوری اطلاعات IT است که دارای 30 سوال می باشد.این پرسشنامه دارای 3 بخش شامل - آزمون مبانی فناوری اطلاعات،آزمون ریاضیات پودمانی وبرنامه نویسی - می باشد.این آزمون دارای پاسخنامه بسته بوده و دانش آموزان به این سوالات درمدت 30 دقیقه پاسخ دادند.در موردآزمون - فناوری اطلاعات ، درس ریاضیات پودمانی و زبان نویسی - نیز بعد از تعیین روایی این آزمون ها توسط اساتیدراه نما و مشاور و معلمان و همکاران ایشان قبل از اجرای نهایی پژوهش روی 50 نفر ازدانش آموزان دردو منطقه ازشهرستان ایلام اجرا شد.وپس ازجمع آوری نمرات بااستفاده ازروش کودرریچاردسون 21 اعتبار آنها مورد بررسی قرار گرفت .درروش کودر ریچاردسون آزمون تنها یک باراجرا می شود،اما دراین روش همه ماده های آزمون تحلیل می شود - سیف، . - 1381 کودرریچاردسون برای بررسی همسانی درونی آزمون وتعیین پایایی آن دو فرمول KR20 وKR21 معرفی کرده است که ما دراینجا از فرمول KR21 استفاده کرده ایم.
