بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر برنامه درسی کار آفرینی بر تمایلات کارآفرینانه هنرجویان سال سوم هنرستانهای فنی و حرفهای و کار دانش شهر داراب میباشد روش این تحقیق نیمه تجربی و جامعه آماری کلیه هنر جویان اعم از دختر و پسر که شامل 450نفر بوده است که براساس جنسیت، شاخه و دسته تحصیلی به روش نمونه گیری طبقهای افراد به عنوان نمونه آماری انتخاب و در گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته سنجش تمایلات کار آفرینانه بود. ابتدا پرسشنامه تمایلات کار آفرینانه توسط هر دو گروه تکمیل و سپس گروه آزمایش به مدت دو ماه آموزش کار آفرینی دریافت نمود و گروه کنترل هیچ آموزشی دریافت نکرد پس از آن پرسشنامه مذکورمجدداً در هر دو گروه اجرا و نتایج حاصل مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت نتایج حاکی از آن بود که برنامه درسی کار آفرینی بر تمایلات کار آفرینانه هنر جویان گروه آزمایش اعم از دختر و پسر مؤثر بوده و تفاوت معنا داری بین دو گروه مشاهده گردید.
واژههای کلیدی: برنامه درسی کارآفرینی، تمایلات کارآفرینانه
مقدمه یکی از ارکان اساسی مؤثر در توسعه اقتصادی و اجتماعی، توسعه منابع انسانی است که مسئولیت تأمین و تربیت آن به عهده نظام آموزش و پرورش هر جامعه انسانی است. برای
توسعه منابع انسانی طبیعتا وجود نیروی کارآمد که از طریق آموزش های فنی و حرفه ای و کارودانش تخصص لازم را بدست می آورند ضروری می باشد(کوک،.(1382
یکی از اهداف مهم درس کارآفرینی، ایجاد انگیزه کافی در دانش آموزان برای کارودانش و مشارکت جدی در فعالیت های اقتصادی است که لازمه آن چگونگی به کار بستن تخصص از یک طرف و از طرف دیگر به کارگیری مهارت های لازم برای راه اندازی یک واحد کاری و یا انجام کار مفید در محیط های کاری می باشد(سعیدی کیا،.(1386 هدف درس کارآفرینی که در حال حاضر در کشور ما عبارت است از: بررسی و ارائه زمینه های لازم برای یافتن فرصت ها در بازارکار، تولید و افزایش توانایی های فردی و ارائه مجموعه دانش و مهارت هایی که برای ورود به بازار کار مورد نیاز است، به ارائه راهبردهای لازم برای موفقیت در کسب و کار انتظار می رود فرد آموزش دیده پس از فراغت از تحصیل، شرایطی در زمینه کسب و کار مولد را برای خود و دیگران فراهم سازد(آمسترانگ،.(2000
پس باید توجه داشت که علاوه بر ارائه آموزش، کیفیت و چگونگی و میزان تاثیرات نیز بسیار مهم بوده و نیازمند بررسی دقیق و شناسایی کامل عوامل مؤثر در آن از قبیل مدت زمان برگزاری و مقطع آموزشی مناسب، متون و محتوای کتاب ها و ویژگی های دبیران، و وسایل کمک درسی لازم و ...می باشد و عدم توجه به چنین مواردی، نتیجه ای جز اتلاف منابع انسانی، زمان، امکانات، سرمایه و بالطبع بیکاری بیشتر نخواهد داشت(فرجی،.(1378
چون بررسی تأثیر هر برنامه درسی در امر برنامه ریزی بسیار مهم است و در ارتباط با این درس طرح خاص برای بررسی نقاط ضعف و قوت آن تا زمان حاضر اجرا نشده است. مساله اساسی پژوهش این است بررسی میزان تاثیر برنامه درسی را از بعد دستیابی به اهداف افزایش اطلاعات و مهارت های هنرجویان و همچنین تمایلات آنها در زمینه کارآفرینی و مطابقت روش های تدریس و ارزشیابی با روش های گفته شده در آنچه به عنوان راهنمای تدریس در ابتدای کتاب آورده شده مورد ارزیابی قرار دهد و مشخص نماید که در مجموع برنامه درسی ارائه شده تا چه اندازه در ارتقای تمایلات کارآفرینانه در دانش آموزان شاخه کار و دانش و فنی و حرفه ای شهرستان داراب مؤثر بوده است. تمایلات کارآفرینی در5بعد، استقلال، مرکز کنترل درونی، نیاز به موفقیت، مخاطره پذیری، خلاقیت و نوآوری مؤثر بوده است. (مقیمی،.(1381
به دلیل نقش و جایگاه ویژه کارآفرینان در روند توسعه و رشد اقتصادی و نیز تحولات اجتماعی، بسیاری از دولت ها در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تلاش می کنند با حداکثر امکانات و بهره برداری از دستاوردهای تحقیقاتی، شمار هر چه بیشتری از جامعه را که دارای ویژگی های کارآفرینی هستند به آموزش در جهت کارآفرینی و فعالیت های کارآفرینانه تشویق و هدایت کنند. کارآفرینان با مهارتی که در تشخیص فرصت ها و موقعیت ها و ایجاد حرکت در جهت توسعه این موقعیت ها دارند، پیشگامان حقیقی تغییر در اقتصاد و تحولات اجتماعی محسوب می شوند(هولت دیوید،.(2002
خوشبختانه در سال های اخیر در کشور ما مقوله کارآفرینی مورد توجه قرار گرفته، با این وجود این مفهوم برای بسیاری از دست اندرکاران و افراد جامعه ناشناخته و غریب است. شاید به همین دلیل تاکنون برنامه ریزی و بسترسازی مناسبی در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و نظام آموزشی کشور برای توسعه کارآفرینی به ویژه در دانشگاههای کشور صورت نپذیرفته است. در شرایط کنونی که اقتصاد کشورمان با مسائل و نارسایی های مهمی نظیر فرار مغزها، بیکاری (بویژه در فارغ التحصیلان دانشگاه ها) کمبود نیروی
1
انسانی متخصص، کاهش سرمایه گذاری دولت، عدم تحرک و رشد اقتصادی کافی روبروست، پرورش و آموزش کارآفرینان ارزش آفرین از اهمیت مضاعفی برخوردار است(کریمی ،.(1381
یکی از چالش های پیش روی جوامع مختلف، دانش آموختگان فاقد توانایی های فردی ومهارت های لازم برای راه اندازی کسب و کار مناسب است. این امر، آماده سازی فارغ التحصیلان را به وسیله توسعه فرهنگ کارآفرینی در آنان مسلم می سازد. آماده سازی در مورد کارآفرینی نبایستی بعد از فارغ التحصیلی باشد. بلکه این امر بایستی در حین تحصیل انجام شود و لازم است روح کارآفرینی در دانشگاه ها پرورش داده شود.
محقق در این پژوهش به دنبال این سئوال است که آیا درس کارآفرینی بر تمایلات کار آفرینانه دانش آموزان موثر است؟
فرضیه اصلی:» برنامه درسی کارآفرینی بر تمایلات کارآفرینانه هنرجویان رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش هنرستان های شهر داراب مؤثر است.« -1برنامه درسی کارآفرینی بر تمایل به خلاقیت و نوآوری هنرجویان مؤثر است؛ -2 برنامه درسی کارآفرینی بر تمایل به استقلال هنرجویان مؤثر است؛ -3 برنامه درسی کارآفرینی بر تمایل به ریسک پذیری هنرجویان مؤثر است؛
-4 برنامه درسی کارآفرینی بر تمایل مرکز کنترل درونی(هسته کنترل) هنرجویان مؤثر است؛ -5 برنامه درسی کارآفرینی بر تمایل به موفقیت هنرجویان مؤثر است؛
روش شناسی پژوهش
این پژوهش به منظور بررسی تأثیر برنامه درسی کارآفرینی بر تمایلات کارآفرینانه هنرجویان انجام شد و از نوع تحقیقات شبه تجربی بوده است.بعد از انتخاب نمونه آماری و تعیین گروه آزمایش و کنترل پرسشنامه بخش تمایلات کارآفرینانه توسط دو گروه مزبور تکمیل و گروه آزمایش در معرض آموزش کارآفرینی قرار گرفت. پس از پایان آموزش پرسشنامه مزبور مجدداً اجرا گردید و نتایج هر دو مرحله اجرای پرسشنامه مورد مقایسه و بررسی قرار گرفت.جامعه، نمونه و روش نمونه گیری در این پژوهش تعداد افراد جامعه مورد پژوهش به تفکیک شاخه و رشته های مختلف تحصیلی در سال سوم متوسطه نظری هنرستانهای فنی و حرفه ای و کاردانش شهر داراب جمعا 450 نفر می باشد که از
این تعداد افراد جامعه در هر دو شاخه فنی و حرفه ای و کار دانش با توجه به جنسیت پسر و دختر به روش نمونه گیری طبقه ای انتخاب کرده ایم.
روش و ابزار جمع آوری اطلاعات
روش تحقیق این پژوهش به صورت نیمه تجربی که به روش پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش انجام می شود.برای جمع آوری اطلاعات از روش میدانی و از طریق اجرای پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پرسشنامه مذکور شامل 30 سؤال که روایی و پایایی آن توسط محقق محاسبه شده و با راهنمایی اساتید راهنما و مشاور تکمیل شده است که نحوه نمره گذاری این سؤالات 1-5می باشد. آنچه به عنوان روایی در این پژوهش مطرح است، روایی محتوایی است از آنجایی که پرسشنامه کارآفرینی مورد تأیید اساتید راهنما، مشاور و ده نفر از اساتید علوم تربیتی دانشگاه شیراز قرار گرفت، و نظرات جمع آوری گردید. در اکثر سؤال ها توافق لازم وجود داشت. می توان گفت که روایی محتوایی حاصل شده است.
جهت سنجش پایایی پرسشنامه کارآفرینی، ابتدا نمونه ای به حجم 35 نفر از دانش آموزان انتخاب شدند و پرسشنامه های موجود مورد اجرا گذاشته شد و برای سنجش پایایی از روش پایایی آلفای کرانباخ استفاده شد که بعد از تجزیه و تحلیل، مقدار آن (آلفای کرانباخ) عدد 0/717 بدست آمد.
روش های آماری تجزیه و تحلیل یافته ها
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از پرسشنامه از روش های آماری زیر استفاده شده است که در سطح آماراستباطی از آزمون T مستقل استفاده شده است.
تحلیل داده ها فرضیه اصلی: برنامه درسی کارآفرینی بر تمایلات کارآفرینانه هنرجویان رشته های فنی و حرفه ای و کار و دانش هنرستان های شهر داراب مؤثر است.
جهت بررسی فرضیه فوق از آزمون T مستقل استفاده گردید که نتایج آن در جدول ذیل ارائه می گردد:
