بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی رابطه سن در اولین زایش و میزان تولید شیر با فاصله گوساله زایی در گاوهای هلشتاین پژوهشی انجام شد که در این پژوهش داده های مربوط به گله های گاو شیری در استانهای کرمان، خراسان رضوی، اصفهان و فارس در یک دوره 10 ساله مورد مطالعه قرار گرفت. داده های مربوطه از سال 1382 تا 1391 از مرکز اصلاح نژاد دام جمع آوری شد. عمل ذخیره سازی و ویرایش اطلاعات با نرم افزار اکسل، فاکس پرو، SPSS و SQL صورت گرفت و با استفاده از رویه مدل خطی تعمیم یافته - GLM - در نرم افزار آماری sas9.1 تحلیل شدند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سن در اولین زایش و میزان تولید شیر تاثیر معنی داری - - P < 0.001 بر فاصله گوساله زایی داشته است.
کلمات کلیدی: سن در اولین زایش، تولید شیر، فاصله گوساله زایی
مقدمه
امروزه هدف اصلی از نگهداری و پرورش گاوهای شیری دسترسی به حداکثر مقدار سود همراه با ایجاد آسایش و راحتی برای حیوان است. عوامل مختلفی در ایجاد درآمد و افزایش مقدار سود در مزرعه نقش دارند، ولی به طور کلی مقدار سوددهی مزرعه پرورش گاو شیری رابطه مستقیم با تولید شیر، تولید مثل، بهداشت وسلامت دام دارد و این عوامل به مقدار زیادی سوددهی مزرعه را تحت تاثیر قرار می دهند. به علت افزایش نیاز به مصرف پروتئین در جوامع بشری، امروزه توجه ویژه ای به گاوهای شیری و مدیریت تولیدآنها شده است. تا کنون، بیشتر تحقیقات در پرورش گاوهای شیری در زمینه افزایش تولید شیر بوده، ولی با توجه به اینکه پس از زایمان دوره جدید تولید شیر آغاز می شود و راندمان تولید دام در طول حیات بستگی به آبستنی و تولید مثل دارد امروزه به عوامل موثر بر تولید مثل نیز توجه ویژه ای شده است لوسی . - 2001 - یکی از عوامل مهم در تعیین میزان سودآوری گله های پرورش گاو شیری، فاصله گوساله زایی است و با بهینه کردن فاصله گوساله زایی می توان میزان سود حاصله را افزایش داد چرا که با بهینه کردن فاصله گوساله زایی سالانه یک گوساله در اختیار دامدار قرار می گیرد.هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین سن در اولین زایش و میزان تولید شیر با فاصله گوساله زایی در گاوهای هلشتاین است.
مواد و روشها
جمعیت مورد مطالعه شامل گاوها و گله های ثبت شده در مرکز اصلاح نژاد ایران از استانهای کرمان، خراسان رضوی، اصفهان و فارس در یک دوره 10 ساله از اول فروردین سال 1382 تا آخر اسفند 1391 بود.عمل ذخیره سازی و ویرایش اطلاعات با نرم افزار اکسل، فاکس پرو، SPSS و SQL صورت گرفت.بعد از جمع آوری داده ها نوبت به ویرایش و طبقه بندی داده ها رسید که داده های نامتعارف و یا اشتباه ویا داده هایی که درستی آنها مشخص نبود - به عنوان مثال داده هایی با مقادیر بسیار کم یا زیاد و یا داده هایی که در محدوده مورد نظر قرار نداشتند - حذف شدند، و بعد داده هابراساس استانداردهای مورد نظر تصحیح شدند.تولید شیر استاندارد شده در 305 روز به عنوان متغیر رسته ای در نظر گرفته شده وبر اساس چارک به چهار گروه -1 کمتر از 7354/3 کیلوگرم ؛ 7354/3 -2 تا 8596 کیلوگرم ؛ 8596 -3 تا 9872/2 کیلوگرم و-4 بیشتر از 9872/2 کیلوگرم تقسیم بندی شد.
سن در اولین زایمان - روز - نیز بر اساس چارک به چهار گروه کمتر از727 -1 روز ؛ 727 -2تا 762 روز ؛ 762 -3تا 815 روز و -4 بیشتر از 815 روزتقسیم شد.بعد از تصحیح داده ها، با استفاده از نرم افزار آماری SAS تاثیر سن در اولین زایش و میزان تولید شیر بر فاصله گوساله زایی بررسی شد.فاصله گوساله زایی به عنوان تعداد روزها بین دو زایمان موفق تعریف شد و با توجه به اینکه در اطلاعات بدست آمده تاریخهای زایمان ثبت شده بود فاصله گوساله زایی با محاسبه اختلاف دو تاریخ متوالی زایمان محاسبه شد.داده ها با استفاده از رویه مدل خطی تعمیم یافته - GLM - در نرم افزار آماری sas9.1 تحلیل شدند و معنی داری مدل و هریک از متغیرهای پیش بین - - P value ، میانگین حداقل مربعات - - LSM و فاصله اطمینان در سطح 95درصد - CI - برای هر یک از سطوح متغیرپیش بین ارائه شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سن در اولین زایش بر فاصله گوساله زایی تاثیر معنی داری - - P < 0.001 داشته است - جدول . - 1بر اساس نتایج بدست آمده فاصله گوساله زایی تحت تاثیر سن در اولین زایش قرار گرفت و کمترین فاصله گوساله زایی در گاوهای گروه دوم و بیشترین فاصله گوساله زایی در گاوهای گروه چهارم مشاهده شد که نشان می دهد با فاصله گرفتن از سن دو سالگی در اولین زایش عملکرد تولید مثلی بدتر می شود.این نتایج، نتایج همود و همکاران را تایید می کند که نشان دادند با افزایش سن در اولین زایش به بیش از 36 ماه، عملکرد تولید مثلی در گاوهای شیری بدتر می شود. همچنین ولف و همکاران - 2004 - نیز اثرات سن در اولین زایمان را بر روی گاوهای برزیلی بررسی کردند و نتایج آنها نشان داد که سن در اولین زایمان بر عوامل تولید مثلی تاثیر معنی دار دارد.
میزان تولید شیر بر فاصله گوساله زایی تاثیر معنی داری - - P < 0.001 داشته است و بیشترین فاصله گوساله زایی در گاوهای گروه چهارم که بیشترین تولید را داشته اند مشاهده شده است - جدول . - 1 مطالعات مختلف در سالهای اخیر که نشان داده است که با افزایش مقدار تولید در گله های گاو شیری، عملکرد تولید مثل کاهش یافته است - رکستروم و همکاران، 2001؛ ملندز و پیندو، - 2007 که این مطالعات دلیل کاهش عملکرد تولید مثلی در گاوها در سالهای اخیر را به افزایش تولید شیر ربط داده اند که اغلب پرورش دهندگان گاو شیری توجه به تولید را هدف اصلی پرورش گاو شیری در نظر گرفته اند و ازعوامل دیگر به نوعی غافل مانده اند و این عمل باعث شده که عوامل تولید مثلی با افزایش تولید بدتر شوند. همچنین برخی عوامل دیگر در گاوهای پرتولید مثل وجود بیماریها و یا عملکرد فیزیولوژیک در این دامها می تواند باعث کاهش عملکرد تولیدی شود - کاستیلو-خوارز و همکاران، 2000؛ ویندیگ و همکاران، . - 2005 به صورت کلی می توان گفت که افزایش مقدار تولید ریسک بیماریها را در دام افزایش می دهد که منجر به
