بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق به منظور بررسی تأثیرهمخونی برصفات تولید مثلی گاوهای هلشتاین استان یزد رکورد جمعآوری شده از 5 گله استان یزد که توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور که طی سالهای 1377 تا 1393 جمعآورری شده بود، استفاده گردید.
صفات مورد مطالعه فاصلهگوسالهزایی و روزهای باز به ترتیب دارای 1696 و 1725 رکورد بودند. میانگین ضریب همخونی کل بهدست آمده در این تحقیق برابر با 1/55 درصد بود. برای برآورد پارامترهای ژنتیکی این صفات از مدل تک صفتی استفاده گردید،
همچنین برای بررسی اثر همخونی بر این پارامترها هر مدل، دوبار به صورتی که هر مدل یک بار با برازش اثر همخونی و یک بار بدون برازش اثر همخونی اجرا گردید. نتایج نشان دادند که همخونی اثر معنیداری بر میزان وراثتپذیری و تکرارپذیری صفت روزهای باز ندارد و در صفت فاصله گوسالهزایی سبب کاهش وراثتپذیری و تکرار-
پذیری به ترتیب به میزان 0/75 و 0/17 درصد گردید. همچنین مشاهده شد که همخونی سبب افزایش درصفات روزهای باز و فاصله گوسالهزایی به ترتیب به میزان 1/23 روز و 0/25 روز به ازاء یک درصد افزایش در ضریب همخونی میگردد.
مقدمه
پیشرفتهای بهدست آمده در ارزیابی ژنتیکی، استفاده از کامپیوترهای پر سرعت و همچنین به کارگیری روشهای نوین تولید مثلی، از قبیل تلقیح مصنوعی، انتقال جنین و باروری درون آزمایشگاهی منجر به پیشرفت ژنتیکی سریع شده است.
کاهش دادن فاصله نسلی و افزایش شدت انتخاب، افزایش همخونی را در پی دارد که منجر به کاهش میانگین ارزشهای فنوتیپی جمعیت برای صفات کمی از جمله باروری، تولید و شایستگی و به نوبه خود زیانهای اقتصادی ناشی از پسروی همخونی در تولید، رشد، سلامتی و باروری و بقای حیوانات میشود. . - Croquet et al., 2006 - تحقیقات نشان داده است که رتبهبندی بین- المللی گاوهای نر و استفاده از تعداد محدودی از آنها به عنوان حیوانات برتر برای مدت طولانی، سبب افزایش روابط خویشاوندی و در نتیجه افزایش سطح همخونی حیوانات میشود . - Miglior, 2000 - طوریبه که تقریباً غیر ممکن است حیواناتی بدون رابطه خویشاندی با دیگر حیوانات، در اکثر نژادهای گاو شیری خصوصاً گاوهای هلشتاین مشاهده شود
. - Croquet et al., 2006 - در ایران به خاطر باروری گاوهای شیری با استفاده از تلقیح مصنوعی به دلیل استفاده زیاد از گاوهای نر ممتاز، احتمال آمیزش افراد خویشاوند افزایش یافته، که همین امر ممکن است موجب افزایش همخونی در گاوهای هلشتاین ایران شده باشد. استان یزد نیز از این قاعده مستثنی نبوده و بررسی اثر همخونی در گلههای گاو شیری این استان بر صفات تولید مثلی ضرورت دارد.
مواد و روشها
در این تحقیق به منظور برآورد تأثیر همخونی بر پارامترهای ژنتیکی صفات روزهای باز و فاصله گوسالهزایی گاوهای هلشتاین استان یزد به ترتیب از 1696 و 1725 رکورد جمعآوری شده از 5 گله استان یزد مربوط به صفات فاصلهگوسالهزایی و روزهای باز که توسط مرکز اصلاح نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور که طی سالهای 1377 تا 1393 جمع آورری شده بود، استفاده گردید.
این اطلاعات شامل اطلاعات مربوط به شجره، دادههای تولید مثلی مربوط به گلههای گاو شیری هلشتاین
استان یزد بودند. برای محاسبه اثر هم خونی بر صفت تعداد روزهای باز و فاصله گوسالهزایی از 2 مدل - یکی با برازش اثر همخونی و دیگری بدون برازش اثر همخونی - استفاده گردید.
مدل مورد استفاده برای صفت روزهای باز :
هریک از رکوردهای صفت روزهای باز ، :Li اثر ثابت i امین دوره شیردهی، :HYSj اثر ثابت گله-سال-فصل زایش،
:β1ضریب رگرسیون ثابت مربوط به همخونی فرد، :Fk ضریب همخونی فرد kام، : ̅ میانگین ضریب همخونی جمعیت، :anضریب رگرسیون ثابت مربوط به سن زایش، :bn ضریب رگرسیون ثابت مربوط تعداد روزهای باز، :cn ضریب رگرسیون ثابت مربوط به روزهای شیردهی، :ageijkl اثر سن زایش، :αm اثرتصادفی ژنتیکی افزایشی مربوط به هر حیوان، :βn اثر تصادفی محیط دائم، :eijkmns اثر تصادفی باقیمانده.
مدل مورد استفاده برای صفت فاصله گوساله زایی :
هریک از رکوردهای فاصله گوسالهزایی، :Li اثر ثابت i امین دوره شیردهی، :HYSj اثر ثابت گله-سال-فصل زایش، :HYSl اثر ثابت گله-سال-فصل تلقیح، :β1ضریب رگرسیون ثابت مربوط به همخونی فرد، :Fk ضریب همخونی فرد kام، : ̅ میانگین ضریب همخونی جمعیت، :an ضریب رگرسیون ثابت مربوط به سن زایش،:bn ضریب رگرسیون ثابت مربوط تعداد روزهای باز، :ageijklo اثر سن زایش، :DOijklop اثر تعداد روزهای باز، :αm اثرتصادفی ژنتیکی افزایشی مربوط به هر حیوان،:βn اثر تصادفی محیط دائم، :eijklopmns اثر تصادفی باقیمانده.
نتایج و بحث
متوسط ضریب همخونی کل به دست آمده برای جمعیت گاوهای استان یزد برابر با 1/55 - 0/0155 درصد - بود. که از متوسط ضریب همخونی بهدست آمده برای جمعیت گاوهای ایران کمتر بود . - Tohidi et al., 2002; Faraji Arogh et al., 2009 - به نظر می رسد که علت پایین بودن میزان همخونی برآورد شده در این تحقیق، نقص شجره گاوهای هلشتاین استان یزد باشد.
در تحقیق حاضر برای برآورد اثر همخونی بر مؤلفههای واریانس صفت تولید شیر، مدل مربوطه یک بار با برازش ضرایب همخونی و یک بار بدون برازش ضرایب همخونی، اجرا گردید. تفاوتهای بهدست آمده در مقایسه دو مدل بسیار ناچیز بود. برآورد مؤلفههای واریانس، وراثتپذیری و تکرارپذیریهای حاصل از مطالعه حاضر بر اساس مدل 1 با - با برازش اثر هم- خونی - و مدل 2 - بدون برازش اثر همخونی - در جدول 1 ارائه شده است.
جدول-1 برآورد پارامترهای ژنتیکی در مدل 1 - با اثر همخونی - و مدل 2 - بدون اثر همخونی - .
همانطور که در جدول 1 مشاهده میگردد همخونی عامل اثر گذاری بر اجزاء واریانس نمیباشد، که دلیل آن میتواند کوچک بودن ضرایب همخونی برآورد شده باشد. در صفات تولید مثلی نیز اثر همخونی بر مؤلفههای واریانس چندان چشمگیر نبود در صفت فاصله گوسالهزایی برازش هم- خونی سبب کاهش در تمامی مؤلفههای واریانس به استثنای واریانس باقیمانده گردید. همچنین همخونی سبب کاهش وراثتپذیری و تکرارپذیری صفت فاصله گوسالهزایی شد.
در صفت روزهای باز نیز مانند صفت فاصله گوسالهزایی برازش همخونی سبب کاهش در تمامی مؤلفههای واریانس به استثنای واریانس باقیمانده گردید.
جدول -2 تابعیت صفات تولید مثلی از ضریب همخونی.
همانطور که مشاهده میشود همخونی سبب افزایش در صفات روزهای باز و فاصله گوسالهزایی به ترتیب به میزان 1/23 روز و 0/25 روز به ازاء یک درصد افزایش در ضریب همخونی میگردد.
همچنین تحقیقات نشان دادند که که افزایش 1 درصدی ضریب همخونی سبب افزایش فاصله گوسالهزایی به میزان 0/53 روز خواهد شد - Rokouei et al., 2010 - ، همچنین در بررسی سایر محققین نیز تأثیر منفی همخونی بر صفات تولید مثلی گزارش شده است
