بخشی از مقاله
چکیده
در این تحقیق از اطلاعات 54664 رکورد تولیدی مربوط به دوره شیردهی اول 23696 گاو هلشتاین ایران براساس 305 روز شیردهی که در بین سالهای 1382 تا 1391 جمعآوری گردیده بود، استفاده شد. صفات تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر در سه سطح تولید شیر شامل گاوهای پرتولید، متوسط تولید و کم تولید در نظر گرفته شد. فصل زایش، سال زایش، گله، سال تولد، ماه تولد و سن اولین زایش بهعنوان اثرات ثابت بر هر دو صفت اثر معنیدار داشتند . - p<0/01 - اثرات ژنتیکی حیوان به عنوان تنها اثر تصادفی لحاظ شد. وراثتپذیری میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر با استفاده از مدل یک متغیره و با استفاده از تمامی رکوردهای موجود برابر با 0/34 و 0/01 و همچنین وراثتپذیری میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر در گاوهایی با تولید شیر زیاد، متوسط و کم با استفاده از این مدل به ترتیب برابر با 0/15، 0/19، 0/06 و 0/06، 0/06، 0/09 برآورد گردید. علاوه بر این با استفاده از یک مدل چند متغیره, وراثت پذیری میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر در سه سطح مذکور به ترتیب 0/2، 0/2، 0/06 و 0/06، 0/06، 0/09 برآورد گردید. همبستگی ژنتیکی میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر بهطور متوسط 0/03 0/07 برآورد گردید و همبستگی ژنتیکی بین دو صفت مذکور در سطوح مختلف تولید شیر در دامنه -0/96 0/30 تا 0/86 0/30 برآورد گردید. روند ژنتیکی برآورد شده در این تحقیق نشان داد که میزان تولید شیر در طی سالهای مختلف از نظر ژنتیکی بهبود یافته است، اما همزمان با این افزایش، نمره سلولهای سوماتیک شیر افزایش قابل ملاحظهای نشان نمیدهد.
مقدمه
سلولهای سوماتیک عمدتا از ماکروفاژها و نوتروفیلها تشکیل شدهاند، سهم ماکروفاژها عمدتاً 66-88 درصد و نوتروفیلها حدود 1-11 درصد میباشد . - Ostensoon et al.,1998 - در تحقیقی نشان داده شد که با افزایش میزان تولید شیر در گاوهای پرتولید و متوسط تولید نمره سلولهای سوماتیک شیر نیز بالا میرود، میتوان با استفاده از پیش بینی تغیرات SCS طی یک دوره زمانی، مدیریت شرایط محیطی را به طور مناسبی جهت حداکثر نمودن بازدهی اقتصادی و تولیدی و کاهش نمره سلولهای سوماتیک شیر در نتیجه کاهش ابتلای گاوها به ورم پستان بهینه نمود . - Rodriguez-zas et al.,2000 - در مطالعات دیگر نشان داده شد که با در نظر گرفتن صفات تولیدی در شاخص انتخاب گاوهای شیری، راندمان تولید شیر از 15 تا 25 درصد کاهش
دبیرخانه همایش: کرمان، دانشگاه شهید باهنرکرمان،دانشکده کشاورزی،گروه علوم دامی مییابد. در طراحی برنامههای اصلاحی گاوهای شیری، علاوه بر انتخاب برای صفات تولیدی در جهت مقاومت به بیماری ورم پستان، کاهش نمره - SCS - نیز باید مد نظر قرار بگیرد، با توجه به اینکه ورم پستان در گاوهای شیری یک صفت مهم اقتصادی به شمار میرود، اضافه نمودن این صفت در هدف اصلاحی نهتنها افزایش سود را بهدنبال خواهد داشت، بلکه تاثیر مثبتی نیز روی بهداشت گاوها دارد . - Caraviello., .2004 - هدف از مطالعه حاضر، بررسی ژنتیکی دو صفت میزان تولید شیر و سلولهای سوماتیک شیر در سه سطح مختلف تولید شیر - پرتولید، متوسط تولید و کم تولید - میباشد.
مواد و روشها
در این تحقیق از 54664 رکورد مربوط به نمره سلولهای سوماتیک شیر و میزان تولید شیر در دوره شیردهی اول گاوهای هلشتاین ایران که در طی سالهای 1382 تا 1391 جمعآوری گردیده بود استفاده شد. این رکوردها شامل 23696 حیوان از 1171 پدر و 17486 مادر بود. فایل دادهها شامل رکوردهای انفرادی - نمره سلولهای سوماتیک شیر و میزان تولید شیر - و همچنین اطلاعات مرتبط با اثرات ثابت با فرمت مناسب تهیه گردید. رکوردهای مورد استفاده در این تحقیق بر اساس 305 روز شیردهی و دو بار دوشش مورد تصحیح قرار گرفت. با توجه به شمارشی بودن تعداد سلولهای سوماتیک و همچنین مطابق نتایج تحقیقات گذشته شمار سلولهای سوماتیک شیر دارای توزیع نرمال نمیباشد، لذا بهمنظور انجام آنالیزهای آماری از نمره سلولهای بدنی - SCS - بهجای شمار سلولهای بدنی - SCC - استفاده شده به این منظور از تابع علی و شوک - Ali and Shook - که در زیر آمده است استفاده گردید . - Fontanesi et al., 2010 -
: میانگین جامعه، : میزان تولید شیر، :σ انحراف معیار فنوتیپی میزان تولید شیر
جهت حیوانات مورد استفاده در این تحقیق فایل اطلاعات شجره تنظیم گردید . برای این منظور از نرم افزار Excel، Linux و CFC استفاده شد، سپس فایل شجره از طریق نرم افزار CFC کد گذاری گردید و آنالیزهای ژنتیکی با استفاده از نرم افزار Gilmour .,2002 - ASReml - et al انجام شد. برای برآورد واریانس و پارامترهای ژنتیکی صفات از مدل حیوانی به روش حداکثر درستنمایی محدود شده استفاده شد. y= Xb+Za+e y مشاهدات مربوط به هر یک از صفات مورد بررسی، X ماتریس ضرایب اثرات ثابت برای تولید شیر و یا SCS در سطوح مختلف تولید شیر، b بردار اثرات ثابت برای تولید شیر و یا SCS در سطوح مختلف تولید شیر، Z ماتریس ضرایب اثرات تصادفی برای تولید شیر و یا SCS در سطوح مختلف تولید شیر، a بردار اثرات ژنتیکی افزایشی برای تولید شیر و یا SCS در سطوح مختلف تولید شیر و e بردار اثرات باقیمانده میباشند.
نتایج و بحث
میزان شیر تولیدی طی یک دوره شیردهی در گاوهایی با تولید شیر زیاد برابر با 13672 کیلوگرم، در گاوهایی با تولید شیر متوسط برابر با 10542 کیلوگرم و در گاوهایی با تولید شیر کم برابر با 7250 بود. میانگین نمره سلولهای سوماتیک شیر در هر یک از سطوح تولید شیر شامل گاوهایی با تولید شیر زیاد، گاوهایی با تولید شیر متوسط و گاوهایی با تولید شیر کم به ترتیب برابر با 9/7،5/1،2/1 محاسبه شد. نمره سلولهای سوماتیک شیر در گاوهایی با تولید شیر زیاد کمتر از گاوهایی با تولید شیر کم میباشد. که از جمله دلایل این کاهش میتوان به مدیریت بهتر گاوهای پرتولید، شرایط تغذیه، برنامههای اصلاح نژادی و محیط پیرامون اشاره نمود. در این تحقیق به منظور بررسی اثرات ثابت و تصادفی مهم در مدل آنالیز ژنتیکی میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر از مدل یک متغیره استفاده شد. بر این اساس اثرات فصل زایش، سال زایش، گله، سال تولد، ماه تولد، سن اولین زایش بهعنوان اثرات ثابت مهم تعیین گردیدند. همچنین اثر ژنتیکی حیوان به عنوان تنها اثرات تصادفی لحاظ گردید و بهمنظور افزایش دقت برآورد پارامترهای ژنتیکی از مدل چند متغیره استفاده شد .میزان واریانس ژنتیکی افزایشی با استفاده از یک مدل یک متغیره برای نمره سلولهای سوماتیک در سطوح مختلف تولید شیر به ترتیب 0/007، 0/008، 0/02 برآورد گردید. میزان واریانس فنوتیپی در گاوهای پرتولید، متوسط تولید و کم تولید برای این صفت به ترتیب 0/1، 0/14، 0/2 محاسبه گردید. واریانس فنوتیپی برآورد شده نیز همانند واریانس ژنتیکی افزایشی در گاوهای کم تولید بیشتر از سایر سطوح میباشد و در سطوح گاوهای پرتولید و متوسط تولید مشابه میباشند. در این تحقیق تمامی صفات مورد بررسی بهصورت همزمان در قالب یک مدل چند متغیره نیز مورد بررسی قرار گرفت و برای هر شش صفت مولفههای واریانس و کوواریانس همزمان برآورد گردید. در این مدل میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر در گاوهایی با تولید شیر زیاد، متوسط، پایین مورد برازش قرار گرفتند. پارامترهای ژنتیکی میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک شیر در سطوح مختلف تولید شیر - جدول . - 2 جدول -2 برآورد وراثت پذیری ، همبستگی ژنتیکی و همبستگی فنوتیپی میزان تولید شیر و نمره سلولهای سوماتیک توسط مدل چند متغیره. C1 تعداد سلولهای سوماتیک شیر در گاوهای پرتولید, C2 تعداد سلولهای سوماتیک شیر در گاوهای متوسط تولید, C3 تعداد سلولهای سوماتیک شیر در گاوهای کم تولید, P1 تولید شیر در گاوهای پرتولید, P2 تولید شیر در گاوهای متوسط تولید, P3 تولید شیر در گاوهای کم تولید.
