بخشی از مقاله
چکیده
در پژوهش حاضر اثر سال و فصل زایش بر فاصله گوساله زایی در گاوهاي هلشتاین بررسی شد. براي این منظور داده هاي مربوط به گله گاوهاي شیري هلشتاین از استانهاي کرمان، خراسان رضوي، اصفهان و فارس در یک دوره 10 ساله از سال 1382 تا 1391 از مرکز اصلاح نژاد دام کشور جمع آوري شد. عمل ذخیره سازي و ویرایش اطلاعات با نرم افزار اکسل، فاکس پرو، SPSS و SQL صورت گرفت و با استفاده از رویه مدل خطی تعمیم یافته - GLM - در نرم افزار آماري sas9.1 تحلیل شدند.
نتایج نشان داد که سال زایش تاثیر معنی داري - P < 0 .001 - بر فاصله گوساله زایی در گاوهاي هلشتاین داشته است و با نزدیک شدن سال از 1382 به 1391 یک روند بهبود در مقدار فاصله گوساله زایی ملاحظه می شود. همچنین طبق نتایج این پژوهش، فصل زایمان نیز تاثیر معنی داري - P < 0 .001 - بر فاصله گوساله زایی داشت و گاوهایی که در فصول سرد سال زایمان کرده اند فاصله گوساله زایی کمتري داشتند.
مقدمه
سوداوري مزرعه پرورش گاو شیري مهمترین دلیل توجیه کننده براي پرورش این دامها می باشد و هدف اصلی پرورش گاوهاي شیري دسترسی به حداکثر سود می باشد. عوامل مختلفی در تعیین میزان سود پرورش گاوهاي شیري نقش دارند ولی به طور دو فاکتور تعیین کننده براي سودآوري مزرعه عملکرد تولیدي و تولیدمثلی می باشند که به مقدار زیادي سود آوري را تحت تاثیر قرار می دهند.
طی سالهاي اخیر بیشترین انتخاب براي پرورش گاوهاي شیري تنها بر اساس تولید شیر بوده است اما امروزه در کنار تولید شیر به تولید مثل و همچنین شرایط راحتی و آسایش حیوان توجه شده است . - , 2001 - Lucy سال و فصل زایش از فاکتورهایی هستند که بر میزان فاصله گوساله زایی در گاوهاي هلشتاین تاثیر دارند که این تاثیر در پژوهشهاي مختلف از جمله نورمن و همکاران - 2011 - و همود و همکاران - 2010 - نشان داده شده است.هدف از این مطالعه بررسی رابطه بین سال و فصل زایش با تولید شیر استاندارد شده در 305 روز در گاوهاي هلشتاین می باشد.
مواد و روشها
جمعیت مورد مطالعه در این تحقیق شامل گاوها و گله هاي ثبت شده در مرکز اصلاح نژاد ایران از استانهاي کرمان، خراسان رضوي، اصفهان و فارس در یک دوره 10 ساله از اول فروردین سال 1382 تا آخر اسفند 1391 بود.
عمل ذخیره سازي و ویرایش اطلاعات با نرم افزار اکسل، فاکس پرو، SPSS و SQL صورت گرفت.
بعد از جمع آوري داده ها نوبت به ویرایش و طبقه بندي داده ها رسید که داده هاي نامتعارف و یا اشتباه ویا داده هایی که درستی آنها مشخص نبود حذف شدند، و بعد از آن داده هابراساس استانداردهاي مورد نظر تصحیح شدند. بعد از تصحیح داده ها، با استفاده از نرم افزار آماري minitab تاثیر سال و فصل زایش بر فاصله گوساله زایی درگاوهاي شیري بررسی شد.
سال زایش به دوره هاي یکساله از سال 1382 تا 1391 تقسیم بندي شد. فصل زایش هم به چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان تقسیم بندي شد.
داده ها با استفاده از رویه مدل خطی تعمیم یافته - GLM - در نرم افزار آماري sas9.1 تحلیل شدند و معنی داري مدل و هریک از متغیرهاي پیش بین - - P value ، میانگین حداقل مربعات - - LSM و فاصله اطمینان در سطح 95درصد - CI - براي هر یک از سطوح متغیرپیش بین ارائه شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که سال و فصل زایش تاثیر معنی داري - - P < 0.001 بر فاصله گوساله زایی داشته است - جدول . - 1
نتایج نشان داد که سال زایمان اثر معنی داري - - P<0.001 بر فاصله گوساله زایی داشته است و با نزدیک شدن سال از 1382 به 1391 یک روند متفاوت اما در مجموع بهبود در فاصله گوساله زایی ملاحظه می شود. نتایج این مطالعه، نتایج - لوپز-گتیوس، - 2003 را تایید می کند که در مطالعه خود نشان دادند که طی سالهاي 1991 تا 2000 میزان باروري در گله هاي گاو شیري دراسپانیا بهبود یافته است.
بهبود عملکرد در مطالعه حاضر می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از عوامل تاثیرگذار در این بهبود عملکرد تولید مثلی می تواند بهبود مدیریت واستفاده از سیتمهاي نوین در تغذیه و شیردوشی و سایر بخشهاي مدیریتی باشد که در نهایت منجر به بهبود بازده تولیدمثلی و افزایش باروري در گاوهاي شیري می شود - پریس و همکاران، . - 2000 به عنوان مثال استفاده از سیستمهاي نوین تغذیه می تواند باعث کاهش فاصله زایش تا اولین تلقیح در در گاوهاي شیري - پریس و همکاران، - 1999 شود.
علاوه بر این بیماریهاي تولیدمثلی و بیمارهایی که قبل از تولید مثل دام را تحت تاثیر قرار می دهند می تواند بر عملکرد تولید مثلی دام را کاهش دهند و کاهش میزان این بیماریها با مدیریت بهتر می تواند منجر به افزایش عملکرد تولید مثلی می شود که شرایط نگهداري بهتر، تغذیه بهتر و شرایط بهداشتی بهتر در کاهش عوامل بیماریزا و استرس زا و افزایش عملکرد تولید مثلی موثر باشند - گورهون و راجالا شوتز، 2000؛ ویندیگ و همکاران، . - 2005
در تقابل با نتایج این مطالعه، محققان مختلفی نیز کاهش عملکرد تولیدمثلی وکاهش میزان باروري در گاوهاي شیري را در نقاط مختلف دنیا نشان داده اند - راجالا شوتز و فریزر، 2003؛ دي واریس و ریسکو، . - 2005
جدول.1 میانگین مربعات و فاصله اطمینان 95 درصد مربوط به فاصله گوساله زایی - سالهاي . - 1382 -1391
