بخشی از مقاله
چکیده
فلسفهی وجود انسان بر روی زمین،نیل به اهدافی است که خالق متعال برای مخلوقش در نظر گرفته و در این راه،یعنی رسیدن به کمال مطلوب انسان را تنها و بی یاور رها نکرده است، بلکه علاوه بر عقل و فطرت، رسولانیرا که چراغ هدایت او در این مسیر هستند، فرستاده تادست او را بگیرند و گام به گام وی را تا سر منزل مقصود رهنمون شوند. در ادبیات و فرهنگ گذشته اسلامی و ایرانی علم و علم آموزی استاد و دانشجو ارزش و جایگاه خاص داشته است و با توجه به حدیث "رب زدنی علما و عملا "که جایگاه و شخصیت استاد را مصداق قرار می دهد عواملی مانند دانش ،بینش، ایمان و ..برای استاد می توان اشاره نمود که آن عوامل را می توان به ویژگی های درونی و بیرونی تقسیم کرد.وظایف استاد و دانشجو در برابر همدیگر و نحوه برخورد استاد در کلاس درس و اینکه آیا تنها وظیفه استاد تدریس می باشد و بس؟ یا در کنارآن به سایر موارد نیز باید توجه داشته باشد ؛پرداخته شده است. و در آخر مهارتها و روش های تدریس و نقش استاد در یادگیری دانشجو و ارتباط بین هدف و تدریس که به ظاهر نامرتب ولی با هم ارتباط دارند و عواملی مانند: اهداف ،دانش،ارزیابی،تجربیات،به طور غیر مستقیم با هم در طراحی برنامه درسی ارتباط دارند مورد بررسی قرار گرفته است .
واژگان کلیدی:استاد ،دانشجو،تدریس،یادگیری
مقدمه
فلسفهی وجود انسان بر روی زمین،نیل به اهدافی است که خالق متعال برای مخلوقش در نظر گرفته و در این راه،یعنی رسیدن به کمال مطلوب انسان را تنها و بی یاور رها نکرده است، بلکه علاوه بر عقل و فطرت، رسولانیرا که چراغ هدایت او در این مسیر هستند، فرستاده تادست او را بگیرند و گام به گام وی را تا سر منزل مقصود رهنمون شوند. معلمان و استادان هم کهشغل شان تعلیم و تربیت است، در راه انبیاء قدم گذارده اند تا اخراج از ظلمات جهل به سوی نور علم کنند، که علم در اینجا عام است وفراگیری علم و معرفت، زمان و مکان ندارد، بلکه انسان در هر لحظه می تواند با الگو پذیری از نمونه های عینی اخلاق و منش اسلامی، به دنبال کمال و آرمان اسلامی خود بگردد.
در این مقاله سعی بر این داریم که در مورد اساتید و ویژگیهای و طروق رابطه با دانشجویان و مسائل مربوط به استاد و دانشجویان را بیان کنیم و نکته هایی که استاد باید علاوه بر درس تخصصی خود بایستی در طول یک دوره ی تدریس با ابزارهای گوناگون به دانشجو بیاموزد تا راه را از بیراهه به او شناسانده و خودشناسی و جهان بینی دانشجو را با افق وسیع دید خود ارتقا بخشد.و اینکه از کجا آمده و برای چه آمده و به کجا خواهد رفت و چه اهدافی را دنبال می کند و پرسشهایی که در ذهن دانشجو ایجاد شود و با کمک و رهنمود های استادان بتواند پاسخهای راهگشایی برای آنها بیابد. تا دانشجو با نظر به اخلاق و منش دین مدار استاد خود بتواند در امور رفتاری و عملی او را سرلوحه قرار دهد.کرامات اخلاقی - همچون تواضع، حسن خلق و ... - را در وجود او مجسم ببیند در ابتدا می توان به بررسی جایگاه و مقام استاد پرداخت.
جایگاه و مقام استاد چیست؟
در ادبیات و فرهنگ گذشته اسلامی، و ایرانی ما علم و علم آموزی واستاد و دانشجو ارزش و جایگاه خاص دارند و به همین سبب در همه یمنابع و مطالب و رسائلی که از گذشته باقی مانده، برای استاد ومعلم ارزش شایانی قائل شده اند و این به دلیل ارزشی است که علمدارد. اگر ما کتاب هایی که درباره علم و آداب علم آموزی است را تورق کنیم، اولین فصل آن مربوط به بحث علم است و استناد این هم به خود کتاب مقدس آسمانی ما مسلمانان یعنی قرآن کریم است.درجایی از قرآن آمده است:"ومن یؤت اْلحِکْم فقد وتی خیرا کثیرا"، یعنی اگر به کسی حکمت ارزانی شد، به او خیر کثیر داده شده است ودر جایی دیگر از قرآن نیز داریم: "انما یخشی الله من عبده علما" ویا در آیه ای دیگر می خوانیم"رب زدنی علما و عملا". - شعبانی، - 1371
وقتی که خود یک موضوعی ارزش والا داشته باشد، طبیعی است که کسانی که به آن کار می پردازند، چه علم آموز باشند و چه علم را به دیگران آموزش بدهند، هر دو ارزش پیدا می کنند؛ چون خود موضوع ارزش دارد. به همین سبب است که در روایات آمدهاست که کسی که به دنبال علم میرود ملائکه در قدم های او فرش پهنمی کنند، یا پیامبر ما می گوید که علم را بیاموزید حتی اگر درچین باشد یا ز گهواره تا گور دانش بجوی. حضرت علی - علیه السلام - می فرمایند."من علمنی.حرفا قد صیرنی عبدا" یعنی اگر کسی به من یک حرف آموزش دهد مرا بنده خودش قرار داده است.استادحقیقی پدرروحانی است چون پرورش دهنده روح انسان است و کمالات بالقوه او را به بالفعل رسانده و نبش او را نبش الهی می گرداند. - رجالی، - 1375
