بخشی از مقاله
چکیده
محیط یاددهی- یادگیری یکی از عناصر تأثیرگذار در یادگیری میباشد. محققین برای شناسایی و تبیین مدل محیط یاددهی-یادگیری که در کارورزی دانشجویان نقش تعیین کننده دارد، به جمعآوری اطلاعات از طریق مصاحبه با دانشجویان پرداختند. اطلاعات از طریق مصاحبه فردی با 12نفر از دانشجویان و مصاحبه گروههای کانونی با 36نفر از دانشجویان به دست آمد. نوع تحقیق، پژوهش کیفی است و از روش راهبرد نظریهپردازی داده بنیاد برای جمع آوری و تحلیل دادهها استفاده شده است. پس از پیاده کردن مصاحبهها، به جمعآوری دادهها و انجام نمونهبرداری نظری اقدام شد. در جهت دستیابی به مدل تحقیق، بر روی دادهها کدگذاریهای - باز، محوری - انجام گرفت. پس از کدگذاری باز، در کدگذاری محوری ارتباط مقوله ها با یکدیگر مشخص شد. در نهایت محققین توانستند با استفاده از مدل به دست آمده به سوالات تحقیق پاسخ دهند و به اهداف پژوهش دست یابند.
در بهبود محیط یاددهی- یادگیری، محققین شرایط علی را در سه بعد نقش استادان دانشگاه، نقش معلم راهنما و مدیر مدرسه و نقش خود کارورزان در نظر گرفتند. این شرایط در بهبود محیط یاددهی- یادگیری نقش تعیین کنندهای را دارند. از طرفی محققین با ارائه راهکارهایی در چهار سطح استاد دانشگاه، معلم و مدیر مدرسه، خود کارورزان و ساختار مدارس و دانشگاهها به بررسی پیامدهای به وجود آمده از مقولهی محوری » محیط یاددهی- یادگیری « پرداختند. . یافتههای تحقیق آشکار ساختند که هنگامی که محیط یاددهی- یادگیری مساعدی در دانشگاه و مدارس ایجاد شود، دانشجویان میتوانند به طور فعالانه در فرایند یاددهی- یاگیری مشارکت کنند. این امر باعث تشکیل هویت حرفهای در دانشجویان میشود و آنها نسبت به شغل معلمی علاقه مند شده و تعهد حرفه ای شان افزایش مییابد.
کلیدواژه ها: محیط یاددهی- یادگیری، کارورزی، دانشجو معلمان، دانشگاه فرهنگیان، نظریه داده بنیاد
مقدمه
برخی از روانشناسان و محققان از جمله - بیگز و همکارانٌ،2001؛ به نقل از ولف و فریسرٍ، - 2008 بیان میکنند که یادگیری افراد تحت تأثیر اکوسیستم پیچیدهای است که این اکوسیستم دارای مؤلفههای گوناگونی میباشد. یکی از عناصر اصلی این سیستم محیط مناسب یادگیری است، که در یادگیری نقش به سزایی دارد. بر همین اساس میتوان گفت افرادی که تجربههای متنوعتری در محیط مناسب دارند، نسبت به افرادی که شانس کمتری در قرارگرفتن در چنین محیطهایی دارند، در یادگیری خود، کارایی بهتری را نشان میدهند. یادگیری به عوامل متعددی از قبیل مدرس، برنامهی درسی ، دوره و محیط آموزشی بستگی دارد. محیط حاکم بر آموزش، عاملی تعیین کننده در ایجاد انگیزه برای یادگیری است. زیرا رفتارهای یادگیری، بهتر پیشرفت تحصیلی را تقویت میکند - اسدی فرد و دیگران،. - 1390 علاوه بر محیط آموزشی، تعامل میان افراد نیز در ایجاد یادگیری از جایگاه ویژهای برخوردار است. در مدارس میتوان یادگیری را حاصل تعامل بین دانش آموزان با معلم و دانش آموزان با هم و در دانشگاه یادگیری را حاصل تعامل بین استاد و دانشجویان و دانشجویان با یکدیگر در نظر گرفت - جباری فر و دیگران، . - 1389پس میتوان نتیجه گرفت که محیط ایدهآل و مثبت آموزشی بهترین شرایط آمادهسازی دانشجویان برای زندگی حرفهای آیندهشان و قرار گرفتن در جایگاه شغلیشان را فراهم میآورد - هنزی َو دیگران،. - 2005
دانشگاه فرهنگیان یکی از دانشگاههای کشور ماست که رسالت آن تربیت معلم میباشد. در راستای ارتقاء توانمندیهای دانشجویان، دانشگاه فرهنگیان، دورههایی را تحت عنوان کارورزی برای دانشجویان خود در نظر میگیرد تا آنها علاوه بر یادگیری دروس تئوری، در محیطهای واقعی یافتههای خود را به کار بگیرند. با توجه به مطالب گفته شده میتوان اذعان داشت که یکی از مؤلفههای تأثیرگذار در یادگیری افراد داشتن محیط مناسب و مطلوب یاددهی- یادگیری میباشد. محمدی و محمدی - 1392 - در پژوهشی دریافتند که ادراک دانشجویان از محیط آموزشی در حد متوسط است و فضا برای بهبود و اصلاح در همهی ابعاد محیط آموزش وجود دارد، اما نیاز به اصلاح در ابعاد یادگیری و شرایط اجتماعی بیشتر احساس میگردد. زارعی زوارکی - - 1391 نیز در پژوهشی که با هدف »تحلیل و نقد مدلهای پیشین طراحیِ آموزش و محیطهای یادگیری و ارائه مدلی نوین در این زمینه انجام گرفت« سعی کرد تا در مدل خود ضمن بهرهگیری از رویکرد تلفیقی که نگاهکاملاً جدید در طراحی آموزش و محیطهای یادگیری است ، عناصر اساسی و مورد نیاز یک برنامهی جامع طراحی آموزشی و محیطهای یادگیری را نیز مد نظر قرار دهد. در پژوهش دیگری جباریفر و همکاران - - 1389 به این نتیجه دست یافتند، که شرایط یاددهی و یادگیری و محیط آموزشی از نکات قابل توجه در کسب مهارت ها و تواناییهای دانشجویان در طی تحصیل و فراهمآوری شرایط رضایت بخش حرفهای آیندهشان است.
پیلن ٌو همکاران - - 2013 در پژوهشی دریافتند که ناظران دانشگاهی و معلمان راهنما با فعالیتها و حمایتهای خود نقش اساسی در کاهش و تغییر تنش های ایجاد شده برای دانشجو معلمان در شکل گیری هویت حرفه ای شان دارند. همچنین دانیل ٍو همکاران - - 2013 با بررسی چالش های تجربه شده توسط گروهی از دانشجو معلمان درگیر در فرآیند تأمل و تفکر انتقادی با همتایان خود در برنامهای برای رشد فعالیتهای اصلی تدریس به این نتیجه رسیدند که فهم آنها از اهمیت مشارکت در گفتگوی انتقادی مستمر، به عنوان بخشی از جنبه های غیر طبیعی تدریس، رشد کرده است. همچنین نتایج، ارزش و جایگاه بازخورد را در مراحل اولیه یادگیری حرفه ای دانشجو معلمان آشکار ساخت. ایزدی نیا - - 2015 نیز با بررسی نقش ارتباطات ناظران در ایجاد تغییرات در هویت حرفه ای دانشجو معلمان استرالیا در طول دوره کارورزی به این نتیجه رسید که تشویق و حمایت ، ارتباطات باز ،
و بازخورد مناسب ، سه عنصر مهم برای ارتباط ناظران با دانشجو معلمان برای تاثیر گذاری بر هویت حرفه ای آنان می باشد.کورکو َو همکاران - - 2016 در بررسی نقش تامل در توسعه حرفه ای دانشجو معلمان فنلاند، به این نتیجه رسید که حمایت از مهارتهای تأملی دانشجو معلمان می تواند به طور مثبت بر توسعه حرفه ای آنان تأثیرگذار باشد. هاشر و هاگنورُ - - 2016 به این نتیجه رسیدند که گشودگی به نظریه، بر احساس خودکارآمدی و عواطف دانشجویان تاثیر مثبتی دارد و این باعث افزایش رفتار حمایتی و استقلال آنان در تدریس می شود. با توجه به این که تاکنون پژوهشی عوامل تأثیرگذار بر محیط یاددهی- یادگیری دانشگاه فرهنگیان را مورد بررسی قرار نداده است، محققین در پی آن هستند که با در نظر گرفتن مؤلفههای تأثیرگذار بر محیط یاددهی-یادگیری ، مدلی را به منظور بهبود شرایط محیط یاددهی- یادگیری مطلوب برای کارورزان در دانشگاه فرهنگیان ارائه دهند.
با توجه به این امر که کارورزی، فعالیت آماده سازی شغلی است و کارورزان برای آموختن نحوهی انجام امور در محیط واقعی قرار میگیرند. لذا به فراگیران فرصت داده میشود، که دانش و مهارتهای مورد نیاز را به محیط کاری خود انتقال دهند - عباسی، . - 1997 محیطهای یادگیری مبتنی بر دورههای کارآموزی میتواند شکاف ایجاد شده بین نظریه وعمل را با ارائه طراحی آموزشی مبتنی بر اصول اولیه آموزشی بهبود بخشد - مندن هال،ِ. - 2010 لذا توجه به مؤلفههای تأثیرگذار درایجاد چنین محیطی به منظور ارائه مدلی جهت بهبود محیط مطلوب یاددهی- یادگیری در کارورزی دانشجویان ضروری مینماید. در این مقاله محققین در پی پاسخگویی به این سوال هستند که از دیدگاه دانشجویان دانشگاه فرهنگیان عوامل تأثیرگذار در ایجاد محیط مناسب یاددهی-یادگیری چیست؟ محققین برای پاسخگویی به سوال فوق اهداف زیر را در نظر گرفتند.
