بخشی از مقاله
چکیده
فرهنگ های متفاوت، ارزش ها وانتظارات متفاوتی دارند و این تفاوت های فرهنگی تأثیرات عمیقی بر فعالیت های آموزشی آنان دارد. مفهوم ارتباط فرهنگ و سبک یادگیری میتواندنشان دهنده این واقعیت باشدکه نه تنهاسبک های یادگیری، بلکه تدریس و روش شناسی های یادگیری هم در بین فرهنگ ها متفاوت است. با ادامه تلاش نظریه پردازان فرهنگی و اجتماعی و قوم نگاران در جهت عمق بخشیدن به مطالعات فرهنگی، اصطلاحاتی مانند فرهنگ برنامه درسی، فرهنگ آموزشی و فرهنگ یادگیری از سوی صاحبنظران عرصه آموزش نظیر جروم برونر و ویگوتسکی مطرح شد. به اعتقاد صاحبنظران، یادگیری، پدیدهای است که در بستر اجتماع و تحت تاثیر عوامل فرهنگی شکل میگیرد.
باورها، ارزشها و جهانبینی حاکم بر هر جامعه، بر مفهوم یادگیری، نقش یادگیرنده، یاددهنده، موضوع یادگیری، شیوه تدریس و حتی ارزشیابی تاثیر میگذارد،که از تعامل بین مجموعه این اجزاء بستر جدید یا فرهنگ یادگیری شکل میگیرد. فرهنگ بستری را برای شکل گیری تعاملات بین دانشجویان، ارتباط بین استاد و دانشجو، نحوه کلاس داری، نوع نگاه به محتوا، فرصت های یادگیری و شیوه های ارزشیابی فراهم می سازد که به مجموعه آن فرهنگ یادگیری گفته می شود. در این پژوهش از روش توصیفی- تبیینی استفاده شده است. پرسش اصلی این پژوهش این است که فرهنگ در مناسبات یادگیری بین استاد و دانشجو در دانشگاه چه نقشی دارد؟
نتایج پژوهش نشان داد که گرچه یادگیری غالبا در ذهن صورت می گیرد ولی ریشه در فرهنگ دارد. چارچوب جمع گرایی-فردگرایی و دیالکتیک- محاوره ای، دو مبنای مفید برای فهم مشابهت ها وتفاوت های فرهنگی می تواند قلمداد شود. تفاوت بین جهتگیری جوامع جمعگرا و فردگرا میتواند در تدریس و یادگیری مدنظر قرار بگیرد. برای مثال در فرهنگ های جمعگرا دانشجویان انتظار دارند تا چگونگی فعالیت کردن را یاد بگیرند و این تصور به ذهن می رسدکه تنها یک روش درست برای رسیدن به راه حل مسأله وجود دارد. یادگیری در فرهنگ های فردگرا در مورد چگونگی یادگیری است. این که چه طور دانشجویان، یک وظیفه یادگیری را تجربه و سازمان دهیکنند.
در فرهنگ های جمع گرا، دانشجویان می پذیرند که آن ها باید با استاد همیشه همکاری و از ا و حمایت کنند. آن ها از ارتباط با استاد درکلاس اجتناب میکنند. گرایشات فرهنگی و ارزش های استاد نیز روی چگونگی تدریس ویادگیری تأثیر میگذارد. درفرهنگ های جمع گرا افراد بر انگیخته می شوند تا برای مرجعیت قدرت و وفاق گروهی احترام بگذارند. در فرهنگ های فردگرا، تأکید برخود اظهاری و تفکر فردی است.
هنگامی که افراد با گروه توافق پیدا نمیکنند،آن را ترک کرده و پیروان فرهنگ جمع گرایی درآن موقعیت می مانند. در حالی که فرهنگ های جمع گرا تأکید بر توسعه و ایجاد استحکام دارند، فرهنگ های فردگرا به تساوی ارتباطات و انعطاف پذیری درنقش ها معتقدند. درفرهنگ های جمع گرا مرزهای مالکیت شخصی نفوذپذیر است. در فرهنگ فردگرا، گزینه های شخصی خصوصی است و قابل اشتراک با دیگران نیست. در این مقاله سعی می شود تا نقش جمع گرایی و فرد گرایی و نسبت آن با فرهنگ یادگیری و تعامل استاد و دانشجو نشان داده شود.
مقدمه
فرهنگ به مجموعه ای از دانسته ها، داشته های معرفتی، روابط و رفتارهای افراد یک جامعه گفته می شودکه غالبا رفتارها و تفکرات جاری آن را شکل میدهد - شاین،. - 1991 با ادامه تلاش نظریه پردازان فرهنگی و اجتماعی و قوم نگاران در جهت عمق بخشی به مطالعات فرهنگی، اصطلاحاتی مانند فرهنگ برنامه درسی، فرهنگ آموزش و فرهنگ یادگیری از سوی صاحب نظران عرصه آموزش نظیر جروم برونر و ویگوتسکی مطرح شد.
به اعتقاد این صاحب نظران، یادگیری پدیده ای است که در بستر اجتماع و تحت تأثیر عوامل فرهنگی شکل میگیرد. باورها، ارزش ها و جهان بینیحاکم برهرجامعه برمفهوم یادگیری، نقش یادگیرنده، یاددهنده، موضوع یادگیری، شیوه تدریس و حتی شیوه های ارزشیابی تأثیر میگذارد که ازتعامل بین مجموعه این اجزاء بستر جدید یا فرهنگ یادگیری شکل میگیرد. قوم نگاران و جامعه شناسان فرهنگی، فرهنگ را مانند ظرف و بستری در نظر میگیرند که برکلیه رفتارها و اعمال انسان در موقعیت های گوناگون تأثیر میگذارد.
این تلقی از فرهنگ مرزهای تأثیرگذاری آن بررفتار انسان را بسیار وسیع ترو عمیق ترمیداند. بر این اساس فرهنگ یادگیری3 اصطلاحی است که به تأثیر فرهنگ بر فهم یادگیرنده از جهان، ظرفیت های شناختی و معرفتی او وتعامل وی با دنیای بیرون اشاره میکند.گرچه پژوهش های عمیق در زمینه فرهنگ یادگیری غالبا به دهه1970 و بعد از آن مربوط میشود، لیکن مدت ها قبل ویگوتسکی در واکنش به نظریه رشد شناخت ذهنی پیاژه و ادعای او درباره جهان شمول بودن مراحل چهارگانه رشد ذهنی به طرح این موضوع پرداخت که یادگیری و تفکر، اساسا در فرهنگ، تاریخ و اجتماع هر فرد ریشه داردو نمیتوان مراحل رشد شناختی یکسانی را برای همگان تصورکرد - سراجی،. - 39: 1391
جروم برونر از دیگر مبدعان اصطلاح فرهنگ یادگیری، با تأکید بر نقش فرهنگ در برنامه درسی و فرایند یادگیری، آن را آیینه توصیف، تحلیل و تفسیر برنامه های درسی آشکار و پنهان تلقی میکند. از نظر او فرهنگ بستری را برای شکل گیری تعاملات بین دانش آموزان، ارتباط بین معلم و دانش آموزان، نحوه کلاس داری، نوع نگاه به محتوا، فرصت های یادگیری و شیوه های ارزشیابی فراهم می سازد که به مجموعه آن فرهنگ یادگیری گفته می شود. براین اساس گرچه یادگیری غالبا در ذهن صورت می گیرد ولی ریشه در فرهنگ دارد - سراجی،. - 39: 1391 مفهوم ارتباط فرهنگ وسبک یادگیری میتواند نشان دهنده این واقعیت باشدکه نه تنها سبک های یادگیری، بلکه تدریس و روش شناسی های یادگیری هم در بین فرهنگ ها متفاوت است. - ادلین،. - 45: 1998
اگر چه تعاریف فرهنگ متفاوت است، به نظر می رسد توافقی در بین محققان و مربیان در مورد نقش فرهنگ در آموزشگاه ها به عنوان یکی ازمهم ترین مفاهیم درانسان شناسی مطرح است. مفهوم فرهنگ در ارتباط با تفکر انسانی رخ می دهد.کاربرد مفهوم فرهنگ به طورآشکار محدود به زمینه انسان شناسی است. به طور ویژه در دهه1920-1950،تصور فرهنگ دربسیاری از جهت گیری ها مطرح شده است. مورخ تاریخی رویموند ویلیامز فرهنگ را به یکی از دو یا سه کلمات بسیار پیچیده در زبان انگلیسی توصیف میکند.
او همچنین توضیح می دهدکه چرا این کلمه پیچیده است. اولین رویکرد انسان گرایانه به فرهنگ دراواسط قرن 19سرچشمه گرفت، جاییکه فرهنگ در تقابل با فطرت به نظر می رسید. این مفهوم از فرهنگ مربوط به ادوارد تیلور و مهم ترین اثر او به عنوان فرهنگ اولیه - - 1871 است. تصور سوم از فرهنگ - دومین رویکرد انسان گرایانه بهفرهنگ - در قرن 20، به عنوان انتقاد از رویکرد تحولی تیلورسرچشمه گرفت.
با توجه به تعاریف ذکر شده می توان دریافت که موضوع محوری فرهنگ، انسان و اندیشه و رفتار وی می باشد. سال1991 نیز موضوع خاصی درزیر مجموعه یادگیری و آموزش با عنوان فرهنگ یادگیری مطرح شد. در این هنگام رجرسالیو، ادعاکردکه یک حرکت پارادایمیک درتوسعه تئوری های انسانی، فرهنگی اجتماعی وجود دارد. او براین عقیده بودکه فرهنگ نمیتواند به عنوان تأثیر بیرونی روی یادگیری قلمداد شود به دلیل اینکه الگوهای ارتباط اجتماعی،فهم ما را از دنیا شکل میدهد و ساختار شناختی ما توسط واسطه های فرهنگیشکل یافتهاند.
