بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این تحقیق، بررسی رابطه بین ناگویی خلقی و زیر مولفه های آن با ذهن آگاهی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان سلمان فارسی شیراز بود.به این 100 دانشجو معلم از دانشگاه ذکر شده به شیوه در دسترس انتخاب ،با استفاده از پرسشنامه ناگویی خلقی تورنتو - شامل 20 سوال که روایی و پایایی آن تایید شده است - و پرسشنامه ذهن آگاهی - روایی و پایایی آن تایید شده است - بررسی شدند.برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون همبستگی استفاده شد.پس از جمع آوری پرسشنامه ها تجزیه و تحلیل آماری نشان داد.بین متغیر ناگویی خلقی و زیرمولفه ی دشواری در تشخیص احساسات با متغیر ذهن آگاهی رابطه مثبت معناداری وجود دارد و بین دو زیر مولفه ی دشواری در توصیف احساسات و تفکر با جهت گیری خارجی متغیر ذهن آگاهی رابطه معناداری مشادهده نشد.
واژگان کلیدی: ناگویی خلقی،ذهن آگاهی،دانشجو معلمان
مقدمه
احساسات همواره از دیرباز جنبه ی مرموز و ناشناخته ی انسان بوده است. ما نوعاً دچار حالت های احساسی و هیجانی می شویم بدون اینکه بدانیم چه اتفاقاتی در درونمان در حال وقوع است. زندگی روزانه ما سرشار از حالت های هیجانی خوشایند و ناخوشایندی است که بدون تجربه ی آنها تعریف ما از خودمان و هویت مان میسر نمی شود. - خوراسگانی و کیانپور، . - 1388 ویژگی ها و تغییرات عواطف، چگونگی ارتباط گیری عاطفی و درک و تغییر عواطف دیگران نقش مهمی در رشد و سازمان شخصیت تحول اخلاقی و روابط اجتماعی، شکل گیری هویت و مفهوم خود دارد. - لطف آبادی، . - 1380شواهد بسیاری نشان می دهد افرادی که احساسات خود را به خوبی میشناسند و هدایت میکنند و احساسات دیگران را نیز درک و به روشی اثربخش با آن رفتار میکنند،در هر حیطه ای از زندگی ممتازند.
افرادی که نمی توانند در زندگی عاطفی خود تسلط پیدا کنند درگیر کشمکش های درونی هستند و همین از کیفیت زندگی آنها می کاهد. - گلمن، - 1380ناگویی خلقی سازه ای چند وجهی است و ویژگی آن، ناتوانی در بازشناسی و توصیف کلامی هیجان های شخصی و فقر شدید در تفکر نمادین است، که آشکارسازی بازخوردها، احساس ها، تمایلات و کشاننده ها را محدود می کند. طبق تحقیقات ناتوانی در به کارگیری احساسات به عنوان یکی از علائم مشکلات هیجانی، مانع تفکر انتزاعی و باعث کاهش یادآوری رویاها، دشواری در تمایز بین حالت های هیجانی و حس های بدنی، ظرفیت محدود برای همدلی و خودآگاهی می شود. - تیلورویگیی، . - 2000
مشکل اصلی افراد دارای ناگویی خلقی عدم تنظیم عاطفه،ناکارآمدی در تعامل میان سیستم ها و در تعامل بین سیستم پاسخ هیجانی و محیط هست،آنها در استفاده از احساسات برای هدایت رفتارشان در جهت درست ناتوان اند. - کانو و فکوندو، - 2013ناگویی خلقی دارای سه ویژگی اصلی مشکل در شناسایی احساسات 1، توصیف احساسات2 ، و سبک های جهت گیری تفکر بیرون3 است. - هونسل و اندرسون،. - 2007 البته نباید تصور شود که مبتلایان به ناگویی خلقی هیچ گاه قادر به احساس کردن نمی باشند، بلکه باید دانست که مشکل اصلی آنها این است که نمی توانند احساسات خود را به خوبی شناخته و آنها را ابراز کنند. - شاهقلیان و کافی ، - 1386
و علت این امر ناتوانی آنها در پردازش شناختی اطلاعات هیجانی و تنظیم هیجان هاست - کریمی، . - 1387 افراد دارای این صفت، مشکلاتی را در فهم حالات هیجانی دیگران دارند و در روابط بین فردی همدلی محدودی را نشان می دهند. - جان، . - 2008در ذهن آگاهی نیز فرد می آموزد که به هرلحظه از حالت ذهنی خود آگاهی داشته باشد و توجه خود را به شیوه های مختلف ذهنی معطوف کند. - دهستانی،. - 1394 در سال های اخیر ذهن آگاهی یکی از موضوعاتی هست که در جامعه ی علمی توجه زیادی را به خود معطوف نموده و به عنوان آگاهی لحظه به لحظه از تجربه به دست آمده از توجه هدفمند،همراه با پذیرش بدون داوری تجربه های موجود تعریف می شود. - سگال و همکاران،. - 2002
اساس ذهن آگاهی از تمرین های مراقبه ی بوداییسم گرفته شده که ظرفیت توجه و آگاهی پیگیر و هوشمندانه را که فراتر از فکر است،افزایش می دهد.ذهن آگاهی یک فن نیست بلکه یک شیوه فهمیدن است که مستلزم درکاحساسات شحصی است. - کابات-زین،. - 2002افراد ذهن اگاه واقعیات درونی و بیرونی را آزادانه و بدون تحریف ادراک میکنند و توانایی زیادی در مواجهه با دامنه ی زیادی از ×تفکرات،هیجانات و تجربه ها اعم از خوشایند و ناخوشایند دارند. - رایان و براون، - 2003تاکنون پژوهش های زیادی صورت گرفته که هرکدام مستقلا به بررسی ناگویی خلقی و یا ذهن آگاهی پرداخته اند،به طور مثال: بشارت، - 1387 - ،رابطه ابعاد شخصیت و ناگویی خلقی ، و مقایسه حساسیت اضطرابی، عاطفه منفی و ناگویی خلقی بیماران مبتلا به آسم با افرادعادی در اهواز - داوودی و همکاران، - 1390، بررسی ناگویی خلقی - آلکسی تایمیا - در پیش بینی سلامت عمومی در سوء مصرف کنندگان موادمخدر توسط - میکاییلی و همکاران، - 1391
واکبری شایه و همکاران - - 1391 به بررسی رابطه بین ناگویی خلقی و آمادگی به اعتیاد و هم چنین دو عامل آمادگی فعال و منفعل آن پرداختند.در خصوص موضوع ذهن آگاهی - ریاحی و همکاران، - 1394 به بررسی تاثیر آموزش ذهن آگاهی به مادران برخودکارآمدی فرزندان ، - نجاتی، - 1388 به مقایسه ذهن آگاهی نابینایان و همتایان بینا، - نجاتی و همکاران، - 1390 به بررسی رابطه بین ذهن آگاهی و ذهن خوانی از روی تصویر چشم، - نریمانی و همکاران، - 1390 به بررسی اثربخشی روش های آموزش ذهن آگاهی و تنظیم هیجان بر عاطفه و خلق جانبازان شیمیایی و - موسویان و همکاران، - 1389 به بررسی اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن اگاهی بر کاهش چاقی پرداخته اند. در حد بررسی های پژوهشگر،تاکنون پژوهشی که به بررسی رابطه بین ناگویی خلقی و ذهن آگاهی پرداخته باشد صورت نگرفته،در نتیجه بر آنم تا در این پژوهش به بررسی این موضوع بپردازم.
روش تحقیق
طرح پژوهش حاضر از نوع همبستگی است زیرا به بررسی رابطه بین دو متغیر ناگویی خلقی و ذهن آگاهی پرداخته است،جامعه این پژوهش عبارت اند از کلیه ی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان سلمان فارسی شیراز،که از این بین 100 دانشجو معلم با روش دردسترس به عنوان نمونه انتخاب شدند.سن اعضای نمونه بین 22-18 و میانگین سنی آنها 20 سال میباشد و جنسیت اعضای نمونه مونث میباشند. در این پژوهش از دو ابزار پرسشنامه ناگویی خلقی تورنتو - - TAS-20 و پرسشنامه ذهن آگاهی-براون و رایان - - MMAS استفاده شده است.پرسشنامه ناگویی خلقی تورنتو - - TAS-20 که یک آزمون 20 سوالی است و سه زیرمقیاس دشواری در شناسایی احساسات، دشواری در توصیف احساسات و تفکر عینی را شامل می شود .
نمره گذاری پرسشنامه براساس طیف لیکرت 5 درجه ای است که از کاملا مخالف تا کاملا موافق سنجیده و بررسی می شود . ویژگی های روانسنجی مقیاس ناگویی هیجانی تورنتو در پژوهش های متعدد بررسی و تایید شده است .در نسخه فارسی این مقیاس ضرایب آلفای کرونباخ برای ناگویی هیجانی کل %85 و سه زیر مقیاس دشواری در شناسایی احساسات %82، دشواری در توصیف احساسات %75 و برای تفکر عینی %72 محاسبه شد که نشانه همسانی درونی خوب مقیاس است روایی همزمان مقیاس ناگویی هیجانی هم برحسب همبستگی بین زیرمقیاس های این آزمون و مقیاس های هوش هیجانی، بهزیستی روانشناختی و درماندگی روان شناختی بررسی و مورد تایید قرار گرفت. - بگبی و همکاران، - 1994
پرسشنامه ذهن آگاهی از 15 گویه تشکیل شده است که به منظور سنجش ذهن آگاهی بکار می رود.نمره گذاری پرسشنامه بصورت طیف لیکرت6 نقطه ای می باشد که از تقریبا همیشه تا تقریبا هرگز امتیازبندی شده است. برای پایایی همسانی درونی سوالات آزمون براساس آلفای کرونباخ از %80 تا %87 گزارش شده است. روایی مقیاس نیز باتوجه به همبستگی منفی با ابزارهای سنجش افسردگی و اضطراب و همبستگی مثبت با سنجش عاطفه مثبت و حرمت خود کافی گزارش شده است. - دهقان منشادی و همکاران،. - 1391پرسشنامه ها به صورت گروهی در کلاس ها و یا در خوابگاه بین دانشجویان توزیع شد.
یافته ها
هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ناگویی خلقی و ذهن آگاهی در بین دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان سلمان فارسی شیراز بود،بدین منظور پس از اجرای ابزار پژوهش روی دانشجو معلمان ، تحلیل داده صورت گرفت ، ویژگی های جمعیت شناختی متغیرهای مورد بررسی در جدول شماره - 1 - قابل مشاهده است. و جدول شماره - - 2 نشان دهنده ی مقادیر ضریب همبستگی و سطح معناداری بین متغیرهای ذهن آگاهی،ناگویی خلقی و سه زیرمولفه ی آن یعنی:دشواری در تشخیص احساسات،دشواری در توصیف احساسات و تفکر با جهت گیری خارجی میباشد.
