بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از پژوهش حاضر به بررسی رابطه میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با سواد اطلاعاتی در بین مدیران متوسطه شهرستان دلفان در سال تحصیلی 93-94 می باشد . با توجه به اینکه در پژوهش حاضر میزان تغییرات متغیر ملاک - فناوری اطلاعات - بر اساس تغییرات متغیر پیش بین - سواد اطلاعاتی - مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرد؛ روش پژوهش از شاخه تحقیقات همبستگی می باشد لذاپژوهش از نوع کاربردی می باشد جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی معلمان مقطع متوسطه شهرستان دلفان در سال 93-94 می باشد که بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی اداره آموزش و پرورش شهرستان دلفان تعداد آنان برابر با 135 نفر می باشد که از این تعداد 90 نفر مرد و 55 نفر نیز زن می باشند.
بر اساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان، تعداد120 نفر از آنان به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. روش نمونه گیری نیز به صورت تصادفی طبقه ای بود که 70 نفر از معلمان مرد و 50 نفر از معلمان زن بر اساس جدول تعیین حجم نمونه مورگان به عنوان نمونه آماری انتخاب شدنددر این پژوهش داده ها در سطح آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در سطح آمار توصیفی به محاسبه میانگین، انحراف استاندارد، بیشترین مقدار، کمترین مقدار برای هریک از متغیرها و ابعاد و مؤلفه های آنها پرداخته شده است. سپس نرمال بودن توزیع داده ها آزمون شده است
مقدمه
با نگاهی گذرا به دنیا پیرامون خود ،در می یابد که در دنیایی زندگی می کنیدکه علاوه بر پیچیدگی حال حاضر آن ،مواجه پیشرفت روز افزون علم در آن هستید، لازم به ذکر است که این گسترش علم در تمامی زمینه هاست. در نگاهی گذرا می فهمید: حجم اطلاعاتی که در عرض سه دهه گذشته تولید شده است بیش از اطلاعات تولید شده در پنج هزار سال اخیر است پیشرفت های تکنولوژی در تمامی زمینه ها مثل اکتشافات فضایی، شکافتن اتم، ژنتیک، اتومبیل، الکترونیک، اینترنت و...صورت گرفته است مشارکت در دنیای جدید نیازمند فهم علمی و تکنولوژیکی است حال این انفجار اطلاعات در عصر حاضر موجب گردیده ،بعضی از مفاهیم زندگی اجتماعی رونق بیشتری داشته باشند و مردم برای رسیدن به آرمانهای خود و بهبود زندگی اجتماعی خود ،خواهان آن باشند بعضی از این آرمانها، برای بهبود زندگی به صورت زیر است:
شکل گیری مفاهیمی چون دموکراسی، افزایش اختیارات شهروندی، آزادی ارتباطات، فرهنگ، حقوق بشر، عدالت بین شهروندان؛ کیفیت عمومی زندگی و... اهداف جامعه جهانی به منظور کاهش فقر، بهبود بهداشت و آموزش، حفظ محیط زیست این آرمانها ،مردم یک جامعه را بر آن داشت که در سایه دموکراسی موجود و با داشتن اختیار، مجبور شدن با بقیه مردم برای کسب موقعیت های شغلی بهترو افزایش آرامش شغلی،به رقابت بپردازند ، و لازمه این رقابت همسو شدن یادگیری فرد در زمینه شغلی با گسترش علم در همان زمینه است.
این گسترش علم موجب ایجاد فناوری هایی شد که کاربران جهت یادگیری باید با آن کار می کردند و در این جا این کاربران بودند که باید میزان علاقه و توان استفاده از این فناوری ها را می سنجیدند. سواد اطلاعاتی مجموعه مهارتهایی است که فرد را قادر میسازد نیاز اطلاعاتی خود را تشخیص دهد، با شناسایی منابع اطلاعاتی موجود به تدوین روش جستجو دراین منابع پرداخته و پس از انجام جستجو اطلاعات به دست آمده را ارزیابی کرده و به منظور تولید اطلاعات جدید پیوند لازم بین اطلاعات جدید را با دانش قبلی خود برقرار سازد.
سالهاست که کتابداران تلاش میکنند با استفاده از انواع ابزارها و فناوریها به طور مؤثر مفید، برنامههای آموزش استفاده از کتابخانه و منابع آن را مطابق با دانش موضوعی و حوزه تخصصی مراجعان عملی سازند. از اواسط دهه 1980 کتابداران دانشگاهی با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات، برنامههای آموزش استفادهکنندگان را با عنوان »سواد اطلاعاتی« به جای »سواد کتابخانهای« ارائه کردند.امروز کاربراناینترنت میتوانند با بهره گیری از منابع موجود در وبسایت کتابخانه مهارتهای سواداطلاعاتی خود را ارتقاء بخشند و استفاده بهتری از اطلاعات به عمل آوردند. به منظور کاربرد صحیح منابع اطلاعاتی الکترونیکی ، محققان باید تا حد امکان سواد رایانهای و سواد اطلاعاتی خود را ارتقاء بخشند و بهترین ابزار برای این کار استفاده از اینترنت میباشد.
جامعه صنعتی قرن بیستم ،امروزه جای خود را به جامعه اطلاعاتی قرن بیستم ویکم داده است.به همین دلیل به کارگیری فناوری های نوین از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات در امور مختلف زندگی از جمله آموزش امری اجتناب ناپذیر است اما نباید از نظر دور داشت که فناوری اطلاعات وارتباطات می بایست به طور هدفمند در آموزش به کار گرفته شود . پدیده نوین فناوری اطلاعات وارتباطات تاثیری که بر جنبه های گوناگون زندگی گذاشته است ،به ظهور برخی تحولات بنیادی در جوامع بشری منجر شده است.
این پدیده با سرعتی چشمگیر خواسته های بشر را تحت تاثیر قرار داده است.توسعه روز افزون ابعاد مبتنی بر این فناوری موجی شده تا شکل جدیدی از محیط یادگیری تعاملی،خلاق،فعال وفراگیر ایجاد شود .کشورهای مختلف جهان نیز با اتخاذ سیاست های مشخص سعی کرده اند آموزش وپرورش خود رابا این پدیده همگام سازند. در جوامع امروزی ،اطلاعات شاخص قدرت است.امروزه آنچه رتبه کشورها را در بین یکدیگر مشخص می کند میزان اطلاعاتی است که آن کشورتولید می کند و در دسترس قرار می دهد یا به کار می گیرند.آغازه هزاره سوم تبلورحقیقی حضور کشورهای پیشرفته اطلاعاتی وتغییر رویکردهای آموزش از طریق فناوری اطلاعات وارتباطات ودگرگونی نظام آموزش سنتی است.
بیان مسأله
عصر حاضر عصر اطلاعات است. اطلاعاتی که در زمانی بسیار کوتاه دو برابر و حتی چند برابر شده است و در یک لحظه در تمامی نقاط جهان منتشر می گردد . با تاثیر پذیری زندگی بشر از این پدیده می توان گفت که جهان وارد جامعه اطلاعاتی شده است. در این شرایط یکی از اصلی ترین وظایف سازمان های مختلف، از جمله موسسات آموزش عالی به هنگام سازی خود و مدیران متوسطه با این تغییر و تحولات می باشد. با توجه به این موضوع آنچه در این زمینه اهمیت دارد، برخودار بودن مدیران از سواد اطلاعاتی است که به مدد آن قادر می شوند، در راستای نیاز اطلاعاتی خود از مجموعه اطلاعات از هم گسیخته دانش خود را شکل دهند.
در محیط های علمی و اطلاعاتی مانند مدارس که همواره در آن اطلاعات تولید و عرضه می شود و مدیران با گزینههای اطلاعاتی متنوع و متعددی روبرو هستند، برخورداری از سواد اطلاعاتی برای ارزیابی و درک اطلاعات پیش رو یک ضرورت شمرده می شود. این امر به نوبهی خود میتواند مدیران را در تولید علم و دانش نوین که یکی از کارکردهای مدارس محسوب می شود یاری نماید - قاسمی، . - 1383:55 سواد اطلاعاتی مجموعه مهارتهایی است که فرد را قادر میسازد نیاز اطلاعاتی خود را تشخیص دهد، با شناسایی منابع اطلاعاتی موجود به تدوین روش جستجو دراین منابع پرداخته و پس از انجام جستجو ، اطلاعات به دست آمده را ارزیابی کرده و به منظور تولید اطلاعات جدید پیوند لازم بین اطلاعات جدید را با دانش قبلی خود برقرار سازد.
سالهاست که کتابداران تلاش میکنند با استفاده از انواع ابزارها و فناوریها به طور مؤثر و مفید، برنامههای آموزش استفاده از کتابخانه و منابع آن را مطابق با دانش موضوعی و حوزه تخصصی مراجعان عملی سازند. از اواسط دهه 1980 کتابداران مدارس با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات، برنامههای آموزش استفادهکنندگان را با عنوان »سواد اطلاعاتی« به جای »سواد کتابخانهای« ارائه کردند. امروز کاربراناینترنت میتوانند با بهره گیری از منابع موجود در وبسایت کتابخانه مهارتهای سواداطلاعاتی خود را ارتقاء بخشند و استفاده بهتری از اطلاعات به عمل آوردند.
به منظور کاربرد صحیح منابع اطلاعاتی الکترونیکی، مدیران باید تا حد امکان سواد رایانهای و سواد اطلاعاتی خود را ارتقاء بخشند و بهترین ابزار برای این کار استفاده از اینترنت میباشد - بختیاری زاده ، . - 45 : 1386 عصر حاضر عصر اطلاعات است. اطلاعاتی که در زمانی بسیار کوتاه دو برابر و حتی چند برابر شده است و در یک لحظه در تمامی نقاط جهان منتشر می گردد. با تأثیر پذیری زندگی بشر از این پدیده می توان گفت که جهان وارد جامعه اطلاعاتی شده است. در این شرایط یکی از اصلی ترین وظایف مدیران مدارس متوسطه، از جمله مدارس آموزش دولتی به هنگام سازی خود و دانش آموزان با این تغییر و تحولات می باشد.
با توجه به این موضوع آنچه در این زمینه اهمیت دارد، برخوردار بودن مدیران از فناوری اطلاعات و ارتباطات با سواد اطلاعاتی است که به مدد آن قادر می شوند، در راستای نیاز اطلاعاتی خود از مجموعه اطلاعات از هم گسیخته ، دانش خود را شکل دهند. در محیط های علمی و اطلاعاتی مانند مدارس که همواره در آن اطلاعات تولید و عرضه می شود و معلمین و دانش آموزان با گزینههای اطلاعاتی متنوع و متعددی روبرو هستند، برخورداری از سواد اطلاعاتی برای ارزیابی و درک اطلاعات پیش رو یک ضرورت شمرده می شود . این امر به نوبهی خود میتواند دانش آموزان را در تولید علم و دانش نوین که یکی از کارکردهای آموزش و پرورش محسوب می شود یاری نماید - قاسمی، . . - 55 : 1383 لذا مسأله اصلی ما در این پژوهش این است که" آیا بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با سواد اطلاعاتی در بین مدیران مدارس متوسطه شهرستان دلفان رابطه وجود دارد ؟ "
اهمیت وضرورت تحقیق:
یکی ازچالش هایی که فناوری اطلاعات و ارتباطات برای مدیران ایجاد می کند،تغییر نقش آنان به عنوان تسهیل کننده یادگیری ،سازمان دهنده ی کارگروهی و مدیریت کننده ی فعالیت های دانش آموزان است. در یک جمله می توان گفت فناوری اطلاعات وارتباطات باعث غنی سازی یادگیری می شود - ملکی ، . - 19 :1383 پیشرفت های جهان درفناوری اطلاعات وارتباطات باعث گسترش وسیع فرصت های یادگیری ودسترسی به منابع تحصیلی وآموزش شده است به گونه ای که این امربا ابزارهاوروش های سنتی اصولاقابل تصورنبوده است.
به کارگیری این فناوری نو نه تنهاموجب تسریع وتسهیل فراوان درتعلیم وتربیت وهمچنین ارتقای سطح مدریت اثر بخش نظام های آموزش گردیده است بلکه باعث شده است که درمفاهیم ومبانی بسیار متداول درنظام های آموزشی سنتی نیزتغییر وتحول بسیارزیادی حاصل شود - حیدری زاده روزبهی،. - 1387 هدف ما در این پژوهش به بررسی میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با سواد اطلاعاتی در بین مدیران مدارس متوسطه شهرستان دلفان می باشد .
اهداف تحقیق هدف کلی:
رابطه فناوری اطلاعات و ارتباطات با سواد اطلاعاتی در بین مدیران مدارس متوسطه شهرستان دلفان در سال تحصیلی 93-94
اهداف جزیی :
-1 تاثیر فناوری اطلاعات و سواد اطلاعاتی مدیران با معلمان
-2 تاثیر تحصیلات مدیران وفناوری اطلاعات وارتباطات با سواد اطلاعاتی
-3 تاثیر سبکهای مدیریتی مدیران و سواد اطلاعاتی آنها
