بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه استفاده دانشجویان از فناوری اطلاعات و ارتباطات با انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی با تأکید بر نقش آموزش، در دانشجویان دانشکده علوم انسانی دانشگاه ارومیه در سال تحصیلی 1392-93 است. جامعه آماری این تحقیق، 324 نفر از دانشجویان سال سوم و چهارم دانشکده علوم انسانی دانشگاه ارومیه است، که از این تعداد، 112 نفر بصورت نمونه گیری تصادفی ساده با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند.
پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی است، که اطلاعات از طریق پرسشنامههای؛.1پرسشنامه محقق ساخته درباره میزان استفاده از این فناوری که 30 سوال دارد .2 پرسشنامه انگیزش تحصیلی هرمنس که شامل 29 جمله ناقص است. .3 معدل دانشجویان جمع آوری شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی؛ میانگین، انحراف استاندارد و آمار استنباطی؛ آزمون همستگی پیرسون، با نرم افزار Spss استفاده شد. یافتههای پژوهش نشان داد که هرچه میزان استفاده از فناوری اطلاعات بیشتر باشد، میزان انگیزش تحصیلی بیشتر خواهد بود و این امر به نوبه خود در پیشرفت تحصیلی دانشجویان تاثیر مثبت خواهد داشت.
مقدمه
یکی از مهم ترین دستاوردهای توسعه فناوری اطلاعات، تحول در زمینه آموزش و پرورش است. پدیده های نو ظهور الکترونیکی زندگی بشر را به طور کلی دگرگون کرده است. با گسترش شبکههای رایانهای و مواد چندرسانهای که میتوانند ترکیبی از متن، تصویر و صوت باشد، آموزش بعد تازهای خواهد یافت و ما شاهد مدارس و دانشگاههای مجازی خواهیم بود - قفقازی الاصل، . - 1386 بیشک حضور فناوری اطلاعات در تعلیم وتربیت باعث استقرار برنامه و سازوکاریهایی میشود که نظام آموزشی را در استفاده ازفناوری اطلاعات یاری میدهد . روشهای سنتی و قدیمی آموزش و یادگیری، با ظهور فناوریها و روشهای نوین، کارایی خود را از دست دادهاند. در جامعهای که هدف آن پیشرفت بر اساس دانش و فناوری است، باید ابتدا آموزش و پرورش خود را متحول کند.
برای این کار باید فناوری آموزشی، یعنی طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامهریزی شده پژوهشهای بنیادی و کاربردی را به کار گیرد - نوروزی و همکاران، . - 1387 فن آوری اطلاعات به فن آوری هایی اطلاق می شود که امکانات لازم برای جمع آوری ، انباشت، پردازش و توزیع اطلاعات فراهم می کند . محور این فن آوری ، رایانه و ارتباطات راه دور است. رایانه ها اساسا کارپردازش و انباشت اطلاعات را انجام می دهند و ارتباطات راه دور ، امکان پخش و توزیع این اطلاعات را در سطحی بسیار وسیع فراهم می سازد - داودپناه، . - 1378 فن آوری اطلاعات یا IT به فن آوری هایی اطلاق می شود که امکانات لازم برای جمع آوری، انباشت پردازش و توزیع اطلاعات فراهم می کند. محور این فن آوری، رایانه وارتباطات راه دور است.
رایانه ها اساسا کارپردازش وانباشت اطلاعات را انجام میدهند وارتباطات راه دور، امکان پخش و توزیع این اطلاعات را در سطحی بسیار وسیع فراهم می سازد - داودپناه، . - 1378 فناوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - به مثابه یکی از جدیدترین فناوریهای ساخته بشر، توانایی گردآوری، سازماندهی، ذخیره و بازتاب اطلاعات در قالب صوت و متنهای نوشتاری و عددی دارد و این امر با استفاده از ابزارهای رایانهای و به کارگیری سیستمهای مخابراتی محقق میشود - زارعی، . - 1380 وظیفه عمده نظام آموزشی، باسواد کردن، تربیت و پروراندن همه جانبه فراگیران آن نظام برای ایفای نقش مناسب خود در جامعه است سواد را در ساده ترین شکل به معنای توانایی خواندن و نوشتن و در وجه گستردهتر به معنای درک و فهم در نظر میگیرند.
اما پدید آمدن تحولات جدید در عرصه فناوری اطلاعات و میزان تأثیرپذیری جوامع از آن، بار معنایی سنگین تری را بر این واژه وضع کرده است که بیشتر از آن به سواد اطلاعاتی یاد میشود. به این ترتیب نه تنها »استعداد شناسایی اطلاعات« بلکه »توانمندی ارزیابی و استفاده مؤثر از آن« در مقوله سواد اطلاعاتی میگنجد - بیرانوند، . - 1390 فناوری اطلاعات در دنیای امروز، سهمی بسزا در گسترش آموزش از راه دور دارد، چرا که یادگیری مادامالعمر را به واقعیت تبدیل میکند« این جمله در آمریکای شمالی به عنوان پوستری نصب شده بود.
افراد با استفاده از ابزار های الکترونیکی می-توانند بدون اینکه مانعی از لحاظ زمانی و مکانی و اجتماعی وجود داشته باشد، مطالب نظری را به طور مجازی در همه زمانها و مکانها یاد بگیرند - عربی دانا، . - 1380 آموزش مجازی - الکترونیکی - نیز یک شکل نسبتا تازهای از آموزش از راه دور است که در حال حاضر در تحقیقات یادگیری از راه دور تلفیق گشته و به سرعت نوع مسلط ارائه یادگیری از راه دور در دنیا شده است.
اما از آنجایی که مؤسسات آموزش از راه دور در مقطع مختلف تحصیلی چند سالی است که در کشور شروع به کار کردهاند و تعداد آنها نیز پیوسته در حال افزایش است با شناخت مشکلات آموزش از راه دور، گامی مهم در ارتقای کیفی و توسعه این آموزشها نهاده میشود. از اینرو برای بهبود و پیشرفت این آموزشها، حل مسائل و پیشنهادهایی به منظور بهینهسازی آن امری ضروری به نظر میرسد - اعتضادی و همکاران، . - 1388 در پژوهش رجایی - - 1382، که در موردکاربرد اینترنت و اثرات آن در آموزش و پرورش از دیدگاه دبیران و دانشآموزان در مورد نقش اینترنت بر کیفیت آموزش و یادگیری و ایجاد رغبت به یادگیری تفاوت معناداری وجود داشت.
قاسمی - 1383 - ، نشان داد که پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در درس ریاضی، زبان انگلیسی و شیمی معلمانی که دوره فاوا را گذراندهاند و معلمان این دوره را نگذراندهاند تفاوت معنیداری وجود ندارد. ولی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان که معلمان آنان دوره فاوا را گذراندهاند در درس زیستشناسی نسبت به دانشآموزانی که معلمان آنان این دوره را نگذراندهاند بیشتر است. حیدری - - 1389 در تحقیق خود به این نتیجه رسید که نه تنها استفاده از نرم افزارهای آموزشی در تدریس، بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس انگلیسی مؤثر است، بلکه همچنین در انگیزه دانش آموزان هم، به نسبت یادگیری زبان انگلیسی بصورت کلاسیک، مؤثر بود.
پورخلیل و همکاران - 1389 - نیز نشان دادند که بین متغیرهای فناوری و انگیزش تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، رابطه مثبت و معناداری وجود داشته است که نشان دهنده این واقعیت بوده که هر چه میزان استفاده از این فناوری بیشتر باشد، میزان انگیزش تحصیلی بیشتر خواهد بود و این امر به نوبه خود در پیشرفت تحصیلی دانشجویان تأثیر خواهد داشت. بن یوسف و دهمنی - 2008 - 1 در پژوهشی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد دانشجویان در آموزش عالی را بررسی کردند که نتایج نشان داد فناوری اطلاعات و ارتباطات با ارائه امکانات جدید میتواند تأثیر زیادی بر عملکرد و پیشرفت روند یادگیری دانشجویان در آموزش عالی داشته باشد.
آدیمو - 2010 - 2 در پژوهشی با عنوان "تاثیر فنآوری اطلاعات و ارتباطات - فاوا - در آموزش و یادگیری فیزیک" به این نتیجه رسید که فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر بسزایی بر روی آموزش و یادگیری فیزیک دارد. همچنین معرفی فناوریهای اطلاعات و ارتباطات به دانشآموزان باعث علاقهمندتر شدن دانشآموزان به یادگیری فیزیک شده است. با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر در صدد پاسخگویی به سوالات زیر است:
- میزان استفاده دانشجویان از فناوری اطلاعات و ارتباطات چقدر است؟
-آیا بین میزان استفاده دانشجویان ازفناوری اطلاعات و ارتباطات با پیشرفت تحصیلی دانشجویان رابطه وجود دارد؟
-آیا بین میزان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات با انگیزش تحصیلی رابطه وجود دارد؟
روش پژوهش
روش این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی و همبستگی است .برای تجزیه و تحلیل داده ها، از شاخص های آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. جامعه آماری این تحقیق کلیه دانشجویان کارشناسی سال سوم و چهارم دانشکده علوم انسانی دانشگاه ارومیه بودند که مجموعا 324 دانشجو را شامل می شد از این 324 نفر ، 112 نفر به عنوان نمونه تحقیق، انتخاب شدند که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.
ابزارهای پژوهش
- پرسشنامه میزان استفاده از فناوری اطلاعات: این پرسشنامه حاوی 30 سوال محقق ساخته با طیف لیکرت که متناسب با سوالات تحقیق تدوین شده بود،
