بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطهی هویت سازمانی و ارتباطگریزی کارکنان در شعب بیمه پارسیان شهرستانهای سنندج و کرمانشاه است. به این منظور کارکنان شرکتهای مذکور بهعنوان جامعه آماری لحاظ و طبق جدول مورگان 92 نفر آنان مورد بررسی قرار گرفتند. روش انجام پژوهش، توصیفی و از نوع همبستگی است. پژوهش از منظر هدف کاربردی، به لحاظ شیوهی گردآوری دادهها، پیمایشی و از نظر زمانی، تک مقطعی است.
بر این اساس جهت سنجش متغیرهای پژوهش در جامعه آماری از پرسشنامههای معتبر استفاده شد که همگی بر اساس طیف لیکرت هستند. پایایی پرسشنامهها به روش آلفای کرونباخ برای متغیرهای اشاره شده بهترتیب 0/724 و 0/854 محاسبه شد. روایی سنجهها نیز با روش اعتبار محتوا توسط صاحبنظران تأیید شد. یافتههای نهایی پژوهش حاکی از وجود ارتباط معنیدار بین هویت سازمانی و ارتباطگریزی کارکنان در شرکتهای مورد مطالعه است.
.1 مقدمه
ارتباطات در بالندگی سازمانها نقش اساسی دارد. سطح مطلوبی از ارتباطات سازمانی میان افراد میتواند بستر تعامل سالم و سازنده را برای تعالی انسان و سازمان فراهم نماید. یکی از مباحثی که در تمام سیستمهای مدیریت مورد توجه قرار گرفته و حتی از اصول اولیه مدیریت بهشمار میرود »ارتباط سازمانی« است. ارتباط در سازمانها بهدلیل گستردگی حوزه فعالیت آنها چه در درون سازمان، بیرون سازمان و حتی در بعد بینالملل از مباحث اساسی، ضروری و در عین حال حساس و غیر قابل اغماض است. نیاز به شناخت و درک متقابل بهمنظور تسریع در دستیابی به مقاصد و هدفها و برقراری ارتباطی اصولی و کارآمد امروزه به عنوان یک اصل اساسی در مدیریت پذیرفته شده است.
اگر چه ارتباط همیشه به خودی خود هدف نیست ولی به عنوان مهمترین ابزار مدیریت در همه کارکردهای مدیریت دخالت دارد و باز خورد حاصل از ارتباط سازمانی در ایفای نقش صحیح مدیریت به مدیریت سازمان کمک میکند - اردشیرزاده و فرهنگی، . - 1392 افرادی که دارای سطوح بالایی از ارتباطگریزی هستند از برقراری ارتباطات و تعاملات شفاهی با دیگران اجتناب میکنند و یا خود را عقب میکشند. پیامد دیگر ارتباطگریزی علاوه بر اجتناب از برقراری ارتباط، گوشهگیری است؛ که دو نوع است.
ممکن است شخص کاملاً ساکت و گوشهگیر باشد و یا ممکن است در شرایط بسیار ضروری و مهم صحبت کند پیامد ارتباطگریزی باعث میشود فرد در بیشتر مواقع نظر خود را بیان نکند و به این ترتیب سازمان از عقاید جدید و بدیع محروم میشود. یا این که فرد در بیشتر مواقع نیازهای خود را ابراز نمی کند در نتیجه این مسأله بعد از مدتی ممکن است باعث خستگی روحی و جسمی او در محیط کار شود. این عقب کشیدن و اجتناب کردن آنها از برقراری ارتباط باعث میشود که آنان در نظر دیگران ضعیف جلوه کنند - رحیمنیا و حسنزاده، . - 1388
.1- بیان مسأله در همهی سازمانها، ارتباط است که کنشهای متقابل نظامها را تضمین میکند، اشخاص را متحد میسازد و به آنان اجازه میدهد که با هم و در کنار هم کار کنند. کارکنان برای شرکت در بحثهای گروهی، جلسات اداری و نیز برای بحثهای فردی و عمومی به مهارتهای ارتباطی نیازمندند. فقدان مهارتهای ارتباطی موجب بروز احساس ترس و نگرانی و همچنین اعتماد به نفس پایین در بعضی از موقعیتها و در هنگام برقراری ارتباط با افراد دیگر میشود - فرهنگی و همکاران، . - 1393 ارتباط سرچشمه فرهنگ و تکامل جامعه است و انسانها از طریق آن مهارتها و دانستههای خود را منتقل میکنند.
از این رو، فقدان آن عواقب و آثار جبران ناپذیری بر جای میگذارد و پدیدهای به نام ارتباطگریزی میتواند بر روابط بین فردی در محیط کار و کارآیی کارکنان اثر منفی گذاشته و باعث اخلال در جریان ارتباطات سازمانی شود - رحیمنیا و حسنزاده، . - 1388 تجربه نشان داده است آزادی در برقراری ارتباطات با مدیران سرپرست و همکاران، سبب میشود افراد اطلاعات، ایدهها، نظرها و پیشنهادهای خود را به اشتراک بگذارند و این کار در نهایت به افزایش مشارکت و حس وحدت و تعلق در سازمان منجر میشود.
بیمیلی برای به اشتراکگذاری اطلاعات، صحبت کردن و ارائه بازخورد، بر اعتماد کارکنان، روحیه و انگیزه آنان اثر منفی میگذارد - واکولا و بورادوس1، 2005؛ بهنقل از صلواتی و همکاران، . - 1393 یک رابطه میان فردی مؤثر و قابلاتکاء رابطهای است که در یک فضای حمایتگرانه شکل گرفته باشد. ارتباطات میان فردی باز و همدلانه نمیتواند در یک فضای توأم با هراس و تهدید دوام یابد و دیریا زود به دشواری کشیده شده، منجر به گسستگی رابطه میشود و امکان بروز ارتباطگریزی در کارکنان را افزایش میدهد - اردشیرزاده و فرهنگی، . - 1392
با توجه به اینکه شرکت بیمه پارسیان بنا به رسالت خویش ملزم به ارائه خدمات مناسب به عموم شهروندان است و در این جهت باید پاسخگوی مراجعین با سطح نیازهای متفاوت باشد و ریسکهای اجتماعی و اقتصادی روز به روز پیچیدهتر میشوند و پاسخ به این نیازها ضرورت وجود ارتباط مناسب بین کارکنان در شرکت بیمه پارسیان را افزایش میدهد؛ لذا ارائه راهکارها و پیشنهادهای لازم برای کاهش ارتباطگریزی کارکنان در شرکت بیمه پارسیان میتواند اثر بسزایی در افزایش کیفیت ارائه خدمات مطلوب به شهروندان را فراهم سازد با وجود آنکه به عوامل زیادی در رابطه با ارتباطگریزی کارکنان اشاره شده است؛ اما از توجه به بعضی از عوامل کلیدیِ مرتبط با این حوزه غفلت شده است. به عنوان مثال؛ بررسی رابطه هویت سازمانی و ارتباطگریزی کارکنان کمتر انجام شده است. از این رو پژوهش حاضر درصدد است تا این کمبود پژوهشی را از طریق بررسی رابطهی آنها تاحدودی مرتفع کند.
.2-1 ادبیات و پیشینه پژوهش
.1-2-1 هویت سازمانی هویت سازمانی را درک یگانگی یا تعلق پذیری به سازمان تعریف میکنند. در واقع بحث هویت در مطالعات سازمانی پیرامون مفهومی به نام هویت سازمانی مطرح شده که ادراک، احساسات و تفکرات اعضا از سازمان را نشان میدهد - . - Hatch & Shultz, 2004 هویت سازمانی چیزی است که کارمندان درباره شرکت، دریافت، حس و فکر میکنند و به عنوان یک فهم معمول مشترک از ارزشها و ویژگیهای روشن سازمان، پذیرفته می شود - Hatch & . - Shultz, 2004 از هویت سازمانی تعاریف متعددی ارائه شده است که نشاندهنده عدم توافق پژوهشگران در مفهومسازی این اصطلاح است. هویت سازمانی بازتابی از هویت اجتماعی2 است.
بر اساس نظریه هویت اجتماعی، هویت فردی، ادراک فرد از خود است که مشمول خصوصیات وابسته به طرز تفکر یا شیوه خاص فرد "مثل گرایشها و شایستگیها" است هویت اجتماعی به وفقدادن دو قطب هویت یعنی یگانهبودن فرد "هویتفردی" و یکیبودن با دیگران"هویت اجتماعی" در مطالعات میان رشتهای هویت کمک میکند - . - Ashforth, 2001 هویت سازمانی شامل آن دسته از ویژگیهایی است که اعضای سازمان به عنوان ویژگی اصلی سازمان احساس میکنند؛ ویژگیهایی که سازمان را به طور منحصر بفرد توصیف میکند و در طول زمان از ثبات نسبی برخوردارند.
