بخشی از مقاله
چکیده
امروزه نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یادگیری و یاددهی، به ویژه خلق محیط های تعاملی و سازنده اهمیت بسیاری یافته است. سرمایه روانشناختی مفهوم جدیدی است که امروزه کاربردهای وسیعی در علوم انسانی پیدا کرده است. نظریه پردازان و محققان بیان می کنند که این نوع سرمایه نسبت به سرمایه های انسانی و اجتماعی ارزش بالاتری دارد و حتی این دو را نیز در برمی گیرد. همچنین سرمایه روانشناختی به دلیل قابلیت توسعه و آموزش آن یک استرتژی مهم در زمینه توسعه منابع انسانی و توانمند سازی آنها محسوب می شود. هدف پژوهش حاضر بررسی نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در فرآیند یادگیری و یاددهی با سرمایه های روانشناختی در کیفیت یادگیری درس ریاضی در بین دانش آموزان راهنمایی شهرستان بهمئی می باشد.
بدین منظور به 236 نفر از دانش اموزان راهنمایی پرسش نامه داده شد که با استفاده از نمونهگیری مورد بررسی قرار گرفت. پس از جمعآوری پرسشنامهها و کدگذاری پاسخهای پاسخگویان، با استفاده از برنامه کامپیوتری SPSS دادههای تحقیق مورد پردازش قرار گرفته است نتایج حاصل از این پژوهش نشان میدهد، کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در مهارت و استدلال دانش آموزان نسبت به درس ریاضی مؤثر است و فن آوری اطلاعات و ارتباطات جنبه های نهفته اشکال ریاضی را آشکار می کند و دانش آموزان را به سمت کاربرد صحیح احکام ریاضی و بالا بردن روحیه ارتباط ودرک مفاهیم و کیفیت یادگیری هدایت می کند.
کلید واژه ها: فناوری اطلاعات، یادگیری، یاددهی، سرمایه روانشناختی، دانش آموزان
مقدمه و بیان مسأله
یکی از معضلات امروز در عرصه ی آموزش و پرورش، فقدان علاقه ی دانش آموزان به یادگیری به ویژه در دروسی چون ریاضی است . علی رغم اهمیت تمامی دوره های تحصیلی، از آن جا که دوره ی ابتدایی زیر بنا و پایه ی ساخت شخصیت علمی دانش آموزان و زمینه ساز ایجاد نگرش مثبت یا منفی در آنان نسبت به دروس، به ویژه درس ریاضی است باید با روشی نوین علاقهمندی به این درس و آموزش را به ویژه در این پایه تحصیلی و در این درس خاص ایجاد کرد . یکی از رو ش های نوین آموزشی استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات است - سیف، . - 1389 افزون بر این، سرمایه روانشناختی در خلاء شکل نمی گیرد.
آدمی در چارچوب های ترسیم شده فرهنگی و اجتماعی به سر می برد و به طور پیوسته از منابع فرهنگی و اجتماعی، بازخوردهای اطلاعاتی و اصلاحی دریافت می کند .این بازخوردها قادرند در شکل دهی اهداف، معنای زندگی، مقاومت در برابر فشار و خود ارزیابی های مثبت و منفی نقش ماندگار ایفا کنند .از این رو، فقدان شبکه های اجتماعی حمایت کننده و گسست روابط بین فردی و افول اعتماد بین فردی قادرند از تظاهرات توانمندی های فردی در عرصه های اجتماعی بازداری کنند. فن آوری اطلاعات و ارتباطات در نظام آموزشی از یک سو برای بازاندیشی و بازسازی برنامه درسی و سواد رایانه ای و از سوی دیگر برای تجدید حیات و غنی سازی محیط یادگیری و برقراری تعامل برای یادگیرنده و منابع یادگیری لازم می باشد - سراج، . - 1383
امروزه مسئله کیفیت آموزش و اثربخشی نظام های آموزشی از مهمترین دغدغه های نظام های آموزشی و دست اندرکاران و تصمیم سازان امر توسعه در هر کشوری می باشد .در کشور ما ایران این مسئله به دلایل عدیده ای از نگرانی مضاعفی برخوردار شده است . به نحوی که دولت ها، طی یک دهه گذشته به سختی توانسته اند حتی هزینه های جاری آموزش و پرورش را بپردازند. فناوری اطلاعات و ارتباطات این ادعا و بلکه توان را دارد که طی یک برنامه مدون و با تغییر در ساختار و روش های آموزش از هزینه ها بکاهد و کیفیت را افزایش دهد و محصولات نظام های آموزشی را با نیاز های جامعه هماهنگ و منطبق نماید و در جهت کاربردی نمودن آموزش قدم بردارد - صالحی امیری و حیدری زاده،. - 1386
بسیاری از مشکلاتی که امروزه توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور با آن مواجه است از قبیل کمبود بستر های فرهنگی، کمبود نیروی انسانی ماهر، آشنا نبودن با زبانهای خارجی، پایین بودن انگیزه و روحیه جست وجو و کاوشگری، فقدان گرایش به کار و تلاش و عمل و در یک کلمه، کاهش توانمندی های مهارت های زندگی، ناشی از ناتوانی نظام آموزش و پرورش سنتی در پاسخگویی به نیازهای جامعه در حال تغییر و تحول است. نوآوری در روش های تدریس و استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدارس موجب توسعه یادگیری مشارکتی دانش آموزان، تقویت روحیه جست وجوگری و پژوهش، کاربردی نمودن آموزش، فراهم نمودن زمینه آموزش و یادگیری مادام العمر می شود - همان منبع، . - 112
ما در دنیای زندگی می کنیم که در حال تغییر شتابان است . رشد سریع اطلاعات ما را بر آن می دارد که محیط های یادگیری را به گونه ای سازماندهی کنیم که دانش آموزان را برای رویارویی با چالشهای آینده آماده کند . دانش آموزان در این محیط ها باید یاد بگیرند که چگونه از فناوری اطلاعات استفاده کنند، لذا تمرکز ما باید بر ساختار کلاس درس باشد، این ساختار باید به نحوی طراحی شود که دانش آموزان مهار تهایی نظیر چگونگی جستجو در مراکز اطلاعاتی، چگونگی دسترسی به منابع و نحوه ارزیابی آنها برای حل مسائل خود پیدا کنند .بنابراین باید تمرکز بر این موضوع باشد که چگونه نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات را در فرآیند یادگیری و یاددهی با سرمایه های روانشناختی در کیفیت یادگیری درس ریاضی تلفیق کنیم؟ براین اساس برنامه درسی هدف است نه فناوری، در این مفهوم فن اوری ابزاری مؤثر برای دستیابی به نتایج بهتر در فرایند یاددهی- یادگیری است.
مهرداد گودرزوندومعصومه اسمعیلی - - 1388 در تحقیقی به عنوان تاثیر بکارگیری فناوری اطلاعات بر اثر بخشی در بین 357دانش اموز رشت با استفاده از پرسش نامه و روش پیمایشی به این نتیجه رسیدند آموزش بین سطوح مختلف به موقع بودن با اثربخشی اطلاعات آموزشی بین دانش اموزان تفاوت معنی داری وجود دارد.علی بیرانوند - - 1388 تاثیر فناوری اطلاعات بر نظام اموزشی مدارس در بین دانش اموزان دوره متوسطه دانش آموزان از فناوری برای جستجو، جمع آوری اطلاعات و ارزشیابی منابع مختلف استفاده می کنند. در واقع به کار گیری فناوری های نوین ، دانش آموزان را قادر می سازد تا از تغییرات ایجاد شده در زمینه های مختلف و مورد علاقه خود آگاه شوند و اطلاعات مورد نیاز خود را به دست آورده و نسبت به نتیجه گیری های از تغییرات حاصله و روش بکار گیری فناوری های نوین تصمیم گیری نمایند.
ناصر رزم طلب - - 1389 در تحقیقی به عنوان نقش تکنولوژی آموزشی در یادگیری درس ریاضی در بین دانش اموزان راهنمایی اصلاندوز به این نتیجه رسید که استفاده از وسایل کمکآموزشی از طرف معلم در جریان تدریس باعث میشود که مطالب مطرح شده در ساخت شناختی دانشآموزان جا بگیرد و دانشآموز به یادگیری معنیدار نائل شود.شیخ زاده و مهرمحمدی - - 1383 در مقاله ای با عنوان نرم افزار آموزش ریاضی ابتدایی بر اساس رویکرد سازنده گرایی و سنجش میزان اثر بخشی آن، اظهار داشتند که میان نرم افزار مزبور و پاسخگویی دانش آموزان به سؤالات سطوح بالای حیطه شناختی - تجزیه و تحلیل، ترکیب و ارزشیابی - تفاوت معنادار است و اینکه استفاده از این نرم افزار باعث افزایش انگیزه و مهارت حل مسأله می گردد.حج فروش - - 1383 پژوهشی با عنوان نتایج کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در دبیرستان های شهر تهران انجام داد که هدف آن بررسی نقش کاربرد فن آوری اطلاعات و ارتباطات در دروس ریاضی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی و زبان انگلیسی بود . نتایج نشان داد که استفاده از فن آوری اطلاعات و ارتباطات در تعمیق محتوای آموزش و یادگیری دروس فوق نقش بسزایی دارد.
