بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی رابطه کمال گرایی با تمایل به سرکوبی فکر نوجوانان مبتلا به وسواس فکری- عملی و مادرانشان انجام پذیرفت.
روش: جامعه آماری شامل جامعه آماری این مطالعه را نوجوانان مراجعه کننده به کلینیک های شهر تهران که تشخیص وسواس فکری علمی گرفته اند و مادران آنها بود که از بین آنها 30 نفر از نوجوانان مبتلا به وسواس فکری عملی و مادرانشان از کلینیک های بیمارستان طالقانی دانشگاه شهید بهشتی و بیمارستان روزبه به روش در دسترس انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات ازپرسشنامه های بازداری خرس سفید، پرسشنامه پادوآ - اصلاحی دانشگاه ایالتی واشنگتن - ، مقیاس تجدید نظر شده آمیختگی فکر- عمل، که توسط نوجوانان مبتلا به وسواس فکری - عملی و مادرانشان تکمیل شدند و پرسشنامه کمال گرایی چند بعدی تهران که توسط مادران آنها تکمیل گردید استفاده شد .
یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها با روش رگرسیون گام به گام انجام پذیرفت. یافته ها نشان داد که میزان افکار وسواسی و آمیختگی فکر و عمل مادران پیش بینی کننده قوی برای میزان افکار وسواسی و آمیختگی فکر و عمل نوجوانان مبتلا به وسواس فکری و عملی می باشد اما کمال گرایی مادران در این نمونه پیش بینی کننده میزان ارزیابی شناختی نوجوانان مبتلا به وسواس فکری و عملی نبود.
بحث و نتیجه گیری: افکار وسواسی مادران بعد از وارد کردن کمال گرایی به عنوان تعدیل کننده و حذف اثر آن پیش بین قوی در افکار وسواسی نوجوانان است.
مقدمه
وسواس بیش از آنچه که تصور می شود، شایع میاشد. در واقع از نظر شایع بودن چهارمین بیماری روانی است. یعنی بعد از افسردگی، دائم الخمر بودن و هراس اجتماعی، وسواس قرار دارد. ولی به هر حال می توان گفت که یک در صد از جمعیت بزرگسال دنیا از طریق اختلال وسواس فکری-عملی افسرده و ناتوان شده اند واز هر دویست نفر کودک ونوجوان در دنیا یک نفر مبتلا به وسواس است کرد - سید محمدی، . - 1394 افراد مختلف در سنین مختلفی مبتلا به اختلال وسواس فکری -عملی1 می شوند.
گروهی هستند که اختلال وسواس فکری-عملی را از همان سنین اولیه یعنی شش سالگی آغاز می کنند. گروه دیگری از افراد هستند که اختلال وسواس فکری - عملی را از دوره نوجوانی آغاز می کنند. ولی به هر حال به طور متوسط سن ابتلا به وسواس، اوائل دهه بیست سالگی است.البته در مردان تا حدودی زودتر، یعنی در اواخر دوره ده سالگی است.وزنان تا حدودی دیرتر ،یعنی در اواسط دهه بیست سالگی به آن مبتلا می شوند.
به عبارت دیگر میتوان گفت که ممکن است فرد در همان دوران کودکی، یعنی از سه سالگی ویا در دوران پیری به آن مبتلا شود بسیار از افراد مبتلا به وسواس معتقد هستند که آنها نیاز دارند با قطعیت کامل بدانند که چیز بدی اتفاق نخواهد افتاد - کمبل1، . - 2011 بعضی دیگر هم معتقدند که آنها قادر به سازگاری با تغییرات غیر قابل پیش بینی نیستند ، وآنها دوست دارند که گفته شود، به طور یقین تغییرات بدی روی نخواهد داد. افرادی که مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی هستند ،معتقدند که اگر آنها کوشش زیادی به خرج بدهند و اعمال خاصی را با روش معینی اجرا کنند، میتوانند به قطعیت کامل برسند. در واقع این نوع طرز تلقی ها جزء سیاست وبینش آنها می باشد.
ولی واقعیت این است که کوشش زیاد برای حصول اطمینان، باعث افزایش شک، وتردید بوده ودر نتیجه فرد بیش از پیش دچار عدم قطعیت خواهد شد - قاسم زاده، . - 1393 بدلیل اینکه انواع مختلفی از آن وجود دارد بسیار مشکل می باشد.به عنوان مثال، عواملی که باعث به وجود آمدن علایم ونشانههای جمع آوری اشیا در فرد می شوند با عواملی که ترس از آلودگی را به وجود می آورند متفاوت هستند وسواس همانند سایر بیماریهای روانی نتیجه ترکیب عوامل مختلف زیستی ،روانی واجتماعی می باشد با این حال، افراد مختلف با علائم و نشانه های متفاوت می توانند ترکیب گوناگونی از عوامل را داشته باشندوهمین امر، شناخت و مشخص کردن علت بیماری را بسیار پیچیده میکند.
بعضی از افراد مبتلا به اختلال وسواس فکری -عملی معتقدند که بهترین راه حل برای انجام دادن کارها و امور، این است که آنها را به طور کامل و بدون عیب و نقص انجام داد و انجام دادن کارها لازم وضروری است. این افراد معتقدند که شکست در قسمتی از امور به معنی شکست کامل در آن امور می باشد. این نوع باورها باعث می شوند که رفتار فرد تحت تاثیر قرار گرفته وتغییر کنند واو تبدیل به فردی غیر فعال و غیر خلاق شود.
به عنوان مثال، صرف کردن ساعتهای متمادی برای اصلاح کردن یک امر که فرد می داند درست است ولی فکر می کند که به اندازه کافی خوب نیست باعث از دست دادن هدف واقعی ونهایی میشود کمال گرایی ویژگی بسیار رایج اختلال وسواس فکری-عملی می باشد وکسانی که مبتلا به وسواس هستند علاقمندند که همه چیز را در کنترل خود داشته باشند - هویت2 و فلت3، . - 2006 به صورت خلاصه، احساس مسئولیت درباره خطر بالقوه، باعث میشود تا بیماران وسواسی به شدت تلاشهایی انجام دهند تا آن خطر بالقوه را دفع کنند. آنها به شدت تلاش میکنند تا دیگران و خودشان را از آن خطر یا خطرها، دور کنند و امن نگه دارند.
از آنجاییکه مفهوم وسواس فکری و عملی به عنوان یک اختلال خانوادگی وسیعاً مورد قبول است و قویاً توسط تحقیقات تجربی حمایت شده است و مطالعات سهم عوامل محیطی را در وسواس فکری و علمی نشان می دهند، اختلال در باورهای وسواسی شاید از شرایطی که کودک در آن پرورش یافته است نیز سرچشمه گیرد. رفتارهای والدین مانند قوانین محکم، کنترل شده و منتقدانه شاید با توسعه ناسازگارانه کمال گرایی و باورهای مسئولیت پذیرانه زیاد مرتبط باشد - کاداک 5، . - 2014 برای مثال فرض شده است که نوع خاصی از رفتار والدین ممکن است در رشد کمال گرایی مفرط مشارکت داشته باشد.
- 1 فرزند پروری آشکارا حساس و سخت. - 2 انتظارات زیاد و استانداردهای کامل والدین. - 3 والدین کمال گرا که نمونه ای از رفتار و نگرش کمال هستند. کمال گرایی یعنی داشتن اهداف بلند پروازانه، جاه طلبانه، مبهم و غیر قابل وصول و همچنین داشتن تلاش افراطی برای رسیدن به اهداف - داپی7، . - 2008 تعریف کمال گرایی به سادگی امکان پذیر نبوده و بسیاری از پژوهشگران ابراز می دارند که تاکنون بر روی تعریف واحدی از کمال گرایی توافق ایجاد نگردیده است. علیرغم این موضوع در تمام تعاریف موجود در حوزه کمال گرایی داشتن معیارهای بالا به چشم می خورد و در حقیقت قلب آن تعاریف را شکل می دهد - هویت8 و فلت 9، . - 2006 کمال گرایی داشتن استانداردهای بالا برای عملکرد خود به همراه خود ارزیابی انتقادی است - فراست10 و همکاران، . - 1990
روش
نوع پژوهش حاضر طرح مقطعی از نوع کاربردی می باشد. جامعه پژوهش این مطالعه از نوجوانان مراجعه کننده به کلینیک های شهر تهران که تشخیص وسواس فکری علمی گرفته اند و مادران آنها تشکیل گردید. 30 نفر از نوجوانان مبتلا به وسواس فکری عملی و مادرانشان از کلینیک های بیمارستان طالقانی و روزبه به روش در دسترس انتخاب شد.
ابزارهای پژوهش:
الف - پرسشنامه بازداری خرس سفید: - WBSI - 1 پرسشنامه بازداری خرس سفید - وگنر2 و زاناکاس3، - 1994، یک سیاهه 15 ماده ای است که برای سنجش تمایل به سرکوب فکر ساخته شده است. بازداری افکار مزمن، متغیری است که با افکار وسواسی و عاطفه منفی - در افسردگی و اضطراب - مرتبط است. این پرسشنامه میتواند در شناسایی افرادی که مستعد بازداری افکار مزمن هستند، مفید باشد. دامنه پاسخ به هر ماده این سیاهه از به شدت مخالفم - 1 - تا به شدت موافقم - 5 - است. نمره کلی با جمع کردن پاسخها به هر آیتمها بدست میآید و در دامنه بین 15 تا 75 قرار میگیرد. نمره بالاتر در WBSI نشان دهنده افکار بازدارنده بیشتر میباشد.
این آزمون روایی پیش بین و همگرایی خوبی برخوردار است - وگنر و زاناکاس، . - 1994 همبستگی معنادار بین WBSI با پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه وسواس مادزلی، و پرسشنامه اضطراب حالت صفت نشان دهنده روایی همگرای مناسب WBSI در تحقیق وگنر و زاناکاس - 1994 - بود. همچنین دارای همسانی درونی و اعتبار بازآزمایی خوبی است و ضرایب باز آزمایی آن از 0/87 تا 0/89 گزارش شده است - وگنر و زناکاس، 1994؛ موریس4، مرکل باخ5، هورس لنبرگ6، . - 1996 اعتبار این مقیاس در تحقیق امید ساعد و سمیه پور احسان به دو روش همسانی درونی و بازآزمایی بررسی شده است. ضریب آلفای کرونباخ در نمونه وابسته به مواد 0/87 و در نمونه غیر بالینی 0/9 و درکل نمونه 0/89 و ضریب اعتبار بازآزمایی آن در نمونه بالینی 0/53 بوده است - ساعی ، . - 1390
ب - پرسشنامه پادوآ - اصلاحی دانشگاه ایالتی واشنگتن - : - PI-WSUR - 7 هدف این پرسشنامه، که شامل 39 گزینه خود گزارشی است، ارزیابی و سنجش میزان اختلال وسواس فکری و عملی می باشد - برنز و همکاران، . - 1995 هر گزینه بر اساس میزان شدت ناراحتی ناشی از افکار یا رفتارها، به پنج مقیاس درجه بندی شده است. - به هیچ وجه0= تا خیلی زیاد. - 4= این پرسشنامه میتواند پنج عامل مربوط به وسواس فکری- عملی را تشخیص دهد.
این پنج عامل عبارت اند از: افکار وسواسی آسیب به خود یا دیگران 7 - گزینه - ؛ تکانه های وسواسی آسیب خود یا دیگران 9 - گزینه - ؛ وسواس های آلودگی و اجبارهای شست و شو 10 - گزینه - ؛ اجبارهای وارسی 10 - گزینه - ؛ وسواس اجباری نحوه لباس پوشیدن و آراستگی 3 - گزینه - . در تحقیق گیتی شمس، مقدار ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه فارسی پادوآ و هشت خرده مقیاس آن به ترتیب 0/29 - نمره کل - ، 0/77 - خرده مقیاس های وسواس های آلودگی - ، 0/71 - اجبارهای شست و شو - ، 0/74 خرده مقیاس اجبارهای نظم و ترتیب - ، - 0/87 اجبارهای وارسی - ، 0/56 - افکار وسواسی خشونت - ، - 0/86 خرده مقیاس تکانه های وسواس های آسیب به خود و دیگران - و 0/80 - تکانه های وسواسی دزدی - به دست آمد که نشان دهنده بالا بودن ضریب آلفای کرونباخ است.
ج - مقیاس تجدید نظر شده آمیختگی فکر- عمل: - TAFS-R - 8 این مقیاس نوعی ابزار خود گزارشی است که توسط شفران و همکاران - 1996 - ، طراحی و ساخته شده است، و دارای 19 ماده است. 12 ماده این مقیاس مربوط به اخلاق »آمیختگی فکر-عمل« - مواد -12 1 - ، و 7 ماده بعدی مربوط به احتمال »آمیختگی فکر- عمل« می باشد. مواد در این مقیاس 5 درجه ای لیکرتی از 0 - کاملا مخالف - تا - 4کاملاً موافق - ، توسط آزمودنیها، درجه بندی می گردند. دامنه نمرات این مقیاس از 0-76 است و نمرات بالاتر، بیانگر »آمیختگی فکر- عمل« شدیدتر در فرد است.
