بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین کمالگرایی با نشانههای وسواس دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیتاالله آملی بود. طرح تحقیق توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیتاالله آملی در سال 1396B97 بودند که تعداد آنان برابر با 4000 نفر میباشند. حجم نمونه با توجه به حجم جامعه و بر طبق جدول کرجسی و مورگان 351 - 1970 - نفر برآورد شد که با روش نمونه گیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند.
ابزارگرد آوری داده ها مقیاس ابعاد کمالگرایی هویت و فلت و پرسشنامه وسواس فکریB عملی مادزلی بود. جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین کمالگرایی با نشانههای وسواس دانشجویان رابطه وجود دارد. نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد همبستگی مثبت و معناداری بین کمال گرایی خویش مدار، با نشانه های وسواس - r = 0/18 - ، کمال گرایی دیگر مدار، با نشانه های وسواس - - r = 0/14 و کمال گرایی جامعه مدار، نشانه های وسواس - r = 0/13 - با سطح معنی داری P<0/01 وجود دارد.
مقدمه
اختلال وسواس، پس از فوبی ها، اختلال های وابسته به مواد و اختلال های افسردگی در ردیف چهارم شایعترین تشخیص های روانپزشکی قرار دارد - سادوک و سادوک1، . - 2007 اختلال وسواس فکریB عملی - - 2OCD اختلال اضطرابی ناتوان کننده ای است که ویژگی اصلی آن وقوع وسواس ها و اعمال اجباری است. یافته های بالینی، موید این نکته است که نوعی کژ کاری در ترشح سروتونین در ایجاد علایم وسواس فکری و عملی دخیل است - الساندرو3، . - 2009 وسواس نشانگان عصبی روانپزشکی پیچیدهای که مشخصه اصلی آن افکار ناخواسته، تکراری و مزاحم - افکار وسواسی - و نیز اعمال وسواسی، رفتارهای تکراری و آزار دهنده و آئین مندی است که به منظور اجتناب از اضطراب یا خنثی نمودن افکار وسواسی صورت میگیرد - انجمن روانپزشکی امریکا، . - 2000 اختلال وسواس-جبری یک اختلال مقاوم و مزمن است - فینبرگ4، . - 2007 تأثیر نشانههای این اختلال از مزاحمتهای جزئی تا عذابهای جدی متغیر است.
در مورد بسیاری از افراد مبتلا، نشانههای اختلال میتواند تأثیر عمیقی بر حیطههای مختلف زندگی، به ویژه در روابط دوستانه و اعتماد به نفس افراد بگذارد. این اختلال همراه با رنج قابل ملاحظه، آسیبدیدگی عملکرد و تحمیل هزینه اقتصادی بر خود فرد و نظام سلامت است - مارکاریان5 و همکاران،2010؛ فینبرگ، . - 2007 کمال گرایی عبارت است از ترکیب واحدی از میل به کامل بودن، ترس از عدم کمال و اعتقاد راسخ هیجانی به این که کمال - نه "کمال تقریبی" - تنها مسیر به سمت پذیرش شخصی توسط دیگران است.
کمال گرایی یک سازه شخصیتی است و با ویژگی هایی هم چون تلاش برای کامل و بی نقص بودن و تعیین معیارهای بسیار افراطی در عملکرد همراه با گرایش به ارزیابی انتقادی رفتار مشخص می شود - استوبر و اتو1، . - 2006 بر اساس تقسیم بندی بهنجار _ نوروتیک، دو نوع کمال گرایی مثبت و منفی وجود دارد. کمال گرایی مثبت یا انطباقی استانداردهای شخصی سطح بالا اما قابل دسترس، گرایش به نظم و سازماندهی در امور، احساس رضایت مندی از عملکرد خود، جستجو برای تعالی در امور و انگیزش برای رسیدن به پاداش های مثبت، مشخص می شود.
کمال گرایی منفی یا غیر انطباقی با استانداردهای سطح بالا و غیر واقع بینانه، نگرانی مفرط درباره اشتباهات و نقایص شناختی، ادراک فشار زیاد از محیط برای کامل بودن، ادراک فاصله زیاد بین عملکرد شخصی و استانداردها و شک و تردید اجبارگونه در امور و پرهیز از عواقب کارکر دهای شخصی تعریف می شود - خرمایی، عباسی و رجبی، . - 1390 ممکن است کمال گرایان فشار زیادی برای عالی بودن متحمل شوند، زیرا آنها احساس می کنند که علاوه بر معیارهای بالای خودشان باید مطابق با معیارهای دیگران هم رفتار کنند بنابراین، به هیچ عنوان شگفت آور نیست که کمال گرایان باید با سطوح بالاتر استرس و فرسودگی مواجه باشند.
وسواس بیماری است که میتواند منجر به ناتوانی فراوان شود. درمان این بیماری غالبا جزو سختترین درمانهای روانشناختی به شمار میرود. لذا پزشکان و روانشناسان باید با انواع تظاهرات مختلف اختلال وسواسیB جبری آشنا باشند تا بتوانند کلیدهای وجود وسواس یا جبر را تشخیص دهند. ماهیت چند بعدی و پیچیده اختلال وسواسB جبری ایجاب میکند که بررسیهای گسترده و بیشتری راجع به علل، سبب شناختی و نیز درمان این اختلال صورت گیرد. نظریاتی که تاکنون درباره سبب شناختی وسواس گفته شد معمولا تک بعدی یا ناقصاند. مثلا نظریه سالکووسکیس - 1991 - وسواس را در یک بعد یعنی مسئولیت بررسی کرده در حالیکه وسواس اختلالی بسیار پیچیده است و هر کدام از انواع وسواس، الگوی سبب شناختی خاص خود را دارد.
علیرغم اینکه دیدگاه گروه بینالمللی محققان وسواس، دیدگاه نسبتا جامعی است، تاکنون پژوهشهای کمی درباره رابطه وسواس با کمالگرایی صورت گرفته است. از این جهت تحقیق حاضر گام مهمی برای بررسی نقش این دو متغیر در وسواس میباشد. افراد مبتلا به اختلال وسواسی - جبری، گرایش دارند باورها و نگرشهای نادرستی داشته باشند که منجر به سوء تعبیر افکار مزاحم و تلقی آنها به صورت تهدیدکننده یا خیلی مهم میشوند و این منجر به یک چرخه معیوب وسواس فکری میگردد و پیامدهای بسیار ناگواری در زندگی آنها دارد - آبرامو وتیز2، 2009، ترجمه قدیری، . - 1394
در همین راستا نتایج پژوهش قوامی و عیسی مراد - 1395 - با هدف رابطه بین افکار اضطرابی، وسواس فکری و عملی با کمالگرایی دانشآموزان نشان داد که اختلال افکار اضطرابی پیشگوی مناسبی برای اختلالات OCD دانشآموزان میباشد. همچنین نتایج نشان داد که بین اختلال افکار اضطرابی و کمالگرایی رابطه منفی معنیداری وجود دارد و اختلال افکار اضطرابی پیشگوی مناسبی برای کمالگرایی میباشد. همچنین محمدزاده، خیری و واحدی - 1394 - در پژوهشی با عنوان مقایسه مولفههای کمالگرایی در مبتلایان به اختلالات وسواسی جبری، افسردگی اساسی و گروه بهنجار بر روی 30 نفر بیمار مبتلا به اختلال وسواس جبری، 30 نفر بیمار مبتلا به اختلال وسواس افسردگی اساسی به همراه 30 نفر گروه کنترل همتا انجام دادند.
نتایج نشان داد میانگین نمرات کمالگرایی در مبتلایان به دو اختلال وسواسی جبری و افسردگی اساسی بیشتر از افراد عادی است. عارفی و باقری - 1394 - در پژوهشی به بررسی رابطه بین ذهن آگاهی و کمالگرایی با افکار وسواسی پرداختند. نمونه تحقیق شامل 100 نفر از دانشجویان روانشناسی دانشگاه ازاد کرج بود که به صورت نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند. نتایج نشان دادهاند بین ذهناگاهی، کمالگرایی با باورهای وسواسی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحقیق ملی، دارون و کارارسی - 2015 - 3 پیرامون نقش کمالگرایی در اختلال وسواس اجباری بر روی 187 نفر از شرکتکنندگان غیربالینی نشان داد که کمالگرایی به ویژه نگرانی درباره اشتباهات به طور معنیداری با نشانههای OCD مرتبط بود.
پینتو و همکاران - 2017 - 1 در مطالعه خود اظهار داشتند که: کمالگرایی در اختلال وسواسی-اجباری - OCD - بسیار شایع است. در پژوهشی که با 200 نمونه انجام دادند، به دنبال بررسی کمالگرایی در OCD و اختلالات مربوط به آن، به ویژه در ارتباط با درمان، به منظور اطلاعرسانی درمان پزشکان بوده است. شواهد و مدارک این مطالعه کمالگرایی را به عنوان یک فرایند تشخیصی بیماری ها و اختلالات روحی از قبیل OCD معرفی میکنند. نتایج درمان با مواجهه و پیشگیری از پاسخ برای OCD در حضور کمالگرایی کاهش می یابد به نظر می رسد که به علت ویژگیهای ذاتی و تعارض کمالگرایی باشد. بنابراین با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال میباشد که: آیا بین کمالگرایی با نشانههای وسواس دانشجویان رابطه وجود دارد؟
فرضیه پژوهش
- بین ابعاد کمالگرایی و نشانههای وسواس رابطه وجود دارد.
روش پژوهش
پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت اجرا و نحوه جمع آوری اطلاعات توصیفی با طرح همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد آیتاالله آملی در سال 1396B97میباشد که تعداد آنان برابر با 4000 نفر میباشند. حجم نمونه با توجه به حجم جامعه و بر طبق جدول کرجسی و مورگان 351 - 1970 - نفر برآورد شد. که با روش نمونه گیری تصادفی خوشهای انتخاب شدند.
روند انتخاب نمونه به این صورت بود که از میان دانشکده های موجود دانشگاه دو دانشکده صنایع غذایی و علوم پایه و از هر دانشکده سه رشته - روانشناسی، زیست شناسی، صنایع غذایی از دانشکده صنایع غذایی و حقوق، علوم پایه و کامپیوتر از دانشکده علوم پایه - بطور تصادفی ساده انتخاب شدند، سپس از هر رشته نیز 2 کلاس بطور تصادفی به عنوان واحد نمونه برداری بر اساس لیست کلاس های انتخاب شدند. در هر رشته انتخاب در - مجموع 12 کلاس - و در نهایت تمام دانشجویان کلاس انتخاب شدند. لازم به ذکر است که بطور کلی 132 نفر یعنی 38 درصد از آزمودنی ها از دانشکده صنایع غذایی و 2019 نفر یعنی 62 درصد از دانشکده علوم پایه بودند که از آنها 104 نفر پسر - 30 درصد - و 247 نفر دختر - 70 درصد - بوده اند.
ابزار پژوهش
.1 مقیاس ابعاد کمالگرایی
این مقیاس توسط هویت و فلت - 1991 - ابداع و در ایران توسط بشارت - 1381 - روی نمونه ایرانی هنجاریابی و اعتباریابی شده است. این مقیاس یک آزمون 30 سوالی است که در 10 ماده اول آن کمالگرایی خویشتن مدار، 10 ماده دوم کمالگرایی دیگر مدار و 10 ماده آخر، کمالگرایی جامعه مدار را در یک مقیاس 5 درجهای لیکرتی - از نمره 1 تا - 5 را می سنجد. حداقل و حداکثر نمره آزمودنی در زیر مقیاسهای سه گانه به ترتیب 10 و 50 است یعنی کسی که نمره 10 را به دست آورده دارای کمترین میزان کمالگرایی و کسی که نمره 50 را کسب نموده دارای بیشترین میزان کمالگرایی در هر یک از سه بعد کمالگرایی میباشد. روش نمرهگذاری مقیاس برای تمام دادهها به صورت معکوس میباشد یعنی به گزینه کاملا موافقم نمره 5 و گزینه کاملا مخالفم نمره 1 تعلق خواهد گرفت.
سوالات مربوط به هر نمره عبارت است از: کمال گرایی خویشتن مدار - سوالات 1تا - 10، کمال گرایی دیگر مدار: - سوالات 10 تا - 20، کمال گرایی جامعه مدار: - سوالات 20 تا . - 30 در اعتباریابی مقدماتی فرم ایرانی این مقیاس روی یک نمونه 180 نفری از دانشجویان دانشکدههای مختلف دانشگاه تهران، آلفای کرونباخ به دست آمده، برای کمالگرایی خویشمدار 0/90 برای کمالگرایی دیگر مدار 0/83 و برای کمالگرایی جامعهمدار 0/78 بوده است که نشانه همسانی درونی 1 بالای مقیاس است.
