بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش تعیین رابطه کمال گرایی و راهبردهاي مقابله اي با کیفیت زندگی دانش آموزان دختر و پسر نابینا و کم بینا دوره راهنمایی و متوسطه در سیستم آموزشی تلفیقی و ویژه شهر تهران سال-91ر90بود.ررر طبق فرمول کوکران 200نفر با استفاده از روش نمونه گیري طبقه اي انتخاب شد.ررجهت جمع آوري داده ها از پرسشنامه کمال گراییهویت و فلت - 1991 - داراي 30رسؤال 5رگزینه اي در سه مؤلفه - خودرمدار، دیگررمدار و جامعهرمدار - و پرسشنامه راهبردهاي مقابله اي اندلر و پارکر - 1990 - داراي 48 رسؤال 5 رگزینه اي در سه مؤلفه - راهبرد مسئلهر مدار، هیجانرمدار و اجتنابی - و پرسشنامه کیفیت زندگی واروشربون - 1992 - داراي 36رسؤال استفاده شد.
این پژوهش غیر آزمایشی از نوع همبستگی است.رجهت تحلیل دادهرها از آمار توصیفی و استنباطی - آزمون رگرسیون چند متغیره - استفاده شدنتایج.ر پژوهش نشان داد:بین ابعاد سه گانه کمال گرایی بعدرخودرمدار،دیگرمدار و جامعهرمدارر با کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و کم بینا همبستگی منفی و معنی داري وجود دارد. راز بین ابعاد کمال رگرایی در بعد جامعهرمدار نسبت به سایر ابعاد تأثیر منفی و کاهشی بیشتري بر کیفیت زندگی وجود دارد. ر ر بین راهبرد مقابلهر اي مساله مدار با کیفیت زندگی همبستگی مثبت و معنی داري وجود دارد.رراهبردهاي مقابله اي هیجان مدار و اجتنابی بر کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و کم بینا اثر منفی و معنیردار وجود دارد.ررررر
واژه هاي کلیدي:رکمال گرایی، راهبردهاي مقابله اي، کیفیت زندگی.
مقدمه
یکی از سازه هاي شخصیتی که به درجات متفاوت در افراد وجود دارد و میرتواند در نوع و میزان کیفیت زندگی افراد تأثیر گذارر باشد، رکمالرگرایی است.ررکمال گرایی به عنوان ویژگی شخصیتی و تاثیر آن بر رفتار انسان سابقه اي طولانی دارد.ررولی پژوهش اندکی پیرامون این موضوع صورت گرفته است. رکمال گرایی4 ررا در نظر گرفتن معیارهاي خیلی بالا، ارزیابی انتقادي از عملکرد خود و داشتن مجموعه اي از تفکرات و رفتارهاي خودرشکننده5رتعریف کرده اند - کاتلین و راندي، 2002لا.رافراد کمال گرا، اغلب نگران رسیدن به معیارهاي خیلی بالا و اهداف غیر واقعی هستند.ررآنها، درگیر در ارزیابی هاي منتقدانه از خود، ترس زیادي از اشتباه کردن دارند و درباره این که چه چیزي موجب موفقیت یا شکست میرشود، انعطاف پذیر نیستند.رریلی و شافران - 2005 - ،آنندبرر که قبلاً کمال گرایی، به عنوان یک سازه تک بعدي در نظر گرفته می شد، اما از 1990 ربه بعد، این مفهوم به عنوان سازه اي چند بعدي مطرح شده است.
تري شورت و اونر - 1995 - ، کمال گرایی را به دو گونه مثبت و منفی تقسیم می کنند.رر تلاش براي کامل بودن را کمال گرایی مثبت و نگرانی زیاد درباره ارتکاب اشتباهات و ترس از داوري دیگران را کمال گرایی منفی میردانند که اولی با احساس بهزیستی و موفقیت در تحصیل در ارتباط است و دومی با اختلالات خوردن، افکار خودکشی، افسردگی و اضطراب - فلت و هویت، 2002؛ بلانکسین، 2004لا.رهمچنین، فلت و هویت - 2002 - کمال گرایی را بر اساس منشأرهدایت آن، به سه گونه کمال گرایی خودمحور6، ردیگرمحور7رو جامعه محور 8رتقسیم می کنند.ررافراد کمال گراي خودمحور، معیارهاي غیر واقعی براي خودشان دارند، این معیارها را در سرتاسر حوزه رفتاري خود مورد نظر قرار می دهند، در تلاش براي رسیدن به این معیارها بیش از اندازه خود را نقد می کنند، از شکست اجتناب می ورزند و بر عیب ها و شکستهاي گذشته خویش تمرکز می کنند.
در کمال گرایی دیگر محور، افراد معیارها و انتظارات غیر واقعی درباره توانایی دیگرانردارند و اغلب عملکرد دیگران را بیش از اندازه ارزیابی می کنند.رراز آنجا که کمال گرایی دیگررمحور، با بی اعتمادي و احساس دشمنی نسبت به دیگران همراه است، اینگونه کمال گرایی ممکن است به روابط میان شخصی دشوار بیانجامد.رردر کمال گرایی جامعهرمحور، فرد اعتقاد دارد که دیگران انتظاراتبالایی درباره او دارند که باید به این معیارها برسد. رردر واقع، کمال گرایی جامعه محور، عقیده اي است مبنی بر اینکه دیگران انتظاراتی اغراق آمیز و غیر واقعی را بر شخص اعمال می کنند که هر چند برآوردن آنها دشوار است، ولی شخص باید به این استانداردها دست یابد تا مورد تایید و پذیرش دیگران قرار گیرد. راز سویی تفاوت هاي فردي افراد که بر اثر ترکیب گوناگون مؤلفه هاي شخصیت به وجود می آید، رمی توانند باعث ایجاد واکنش هاي مختلف افراد در برابر عوامل فشارزاي محیطی گردد.
طبیعتاًنوع واکنش افراد در راهبردهاي مقابله افراد با فشارهاي روانی و محیطی بر نوع و میزان کیفیت زندگی آنها تأثیر گذار می باشد. رر فولکمن و لازاروس مقابله را یک فرآیند پیچیدهري عملی میردانند که بعنوان تابعی از ارزیابیهاي شخصی و فشارهاي موقعیتی تغییر میر کند و شامل تلاشرهاي شناختی و رفتاري فعال رفرد میرباشد.رراز نظر فولکمن و لازاروس، مقابله فرآیند پویاییرراست که برحسب ماهیت موقعیترهاي فشارزا در طول زمان تغییر میرکند .رربنابراین از نظر مفهومی مقابله را میرتوان بعنوان فرآیند اداره کردن خواستهرها - درونی یا بیرونی - که طاقترفرسا یا فراتر از منابع فرد ارزیابی میر شود تعریف کرد. ربر اساس این تعریف مقابله یک فرآیند است که برحسب ارزیابی فرد از میزان موفقیترآمیز بودن تلاشرهایش تعبیر میرکند.
بعلاوه اینرکه مقابله خودکار نبوده و الگوي آموختهراي از پاسخردهی تلاشمند فرد به موقعیترهاي استرسرزا است.رراینرکه مقابله نیازمند تلاش است و بالأخره، مقابله تلاش براي اداره موقعیت است نه کنترل و تسلط بر آن.ررر لازاروس و فولکمن سلامتی و استرس را منابع مهم مقابله خواندهراند.رربه نظر آنان افراد تنومند و سالم بهتر از افراد نحیف و بیمار وخسته میرتوانند خواستهرهاي بیرونی و درونی را اداره کنند.رراولین منبع، عقیده مثبت است. رریعنی فرد معتقد باشد که میرتوان با استرس مقابله کرد.رردومین آنرها مهارتهاي حل مسأله است که با عقیده مثبت مرتبط است.ررمهارتهاي اجتماعی یعنی توانایی کافی فرد براي همکاري با مردم، سومین منبع مقابله است.
آخرین منبع مقابلهراي منابع مادي مانند پول است.رردر دیدگاه تبادلی لازاروس، منابع مادي و اجتماعی براي مقابله با استرس فیرنفسه مهم نیستند، بلکه این عقیده شخصی و برآوردها و ارزیابیهاي اوست که بالاترین مرتبه اهمیت را دارد.رر - لازاروس و فولکمن، به نقل از آقایوسفی1380لارر ازسوي دیگررکیفیت زندگی1ربه عنوان یکی از حقوق اساسی انسانها و یک هدف اجتماعی در جهان شناخته شده است.ررشاید بتوان رفاه جسمی، روانی و اجتماعی که به وسیله شخص یا گروهی از افراد درك می شود - مانند شادي، رضایت، افتخار، سلامتی، موقعیت اقتصادي، فرصتهاي آموزشی، خلاقیت - رارتعریف مناسبی از کیفیت زندگی دانست - پارك و پارك، 2005لا. راینکه فقط پیشرفتهاي علمی، پزشکی، و تکنولوژي می تواند زندگی را بهبود بخشد، به این باور که بهزیستی فردي، خانوادگی، اجتماعی و جامعه از ترکیب این پیشرفتها به همراه ارزشها و ادراکات فرد از بهزیستی و شرایط محیطی به وجود می آید، از منابع اولیه گرایش به کیفیت زندگی است - اسکالاك و همکاران، 2002لا.
رامروزه بهبود کیفیت زندگی افراد ناتوان جسمی به عنوان یک هدف بازتوانی به شمار می رود - بولینگر، 2004لا. رراز جمله افراد ناتوانی جسمی نابینایان و کم بینایان هستند، در طول تاریخ همیشه افراد کم توان وجود داشته اند و زندگی آنها در زمان ها و کشورهاي مختلف متفاوت و تحت تأثیر عواملی نظیر سن، رجنس و علل بروز کم توانی بوده است . رربر طبق آمار یونیسف هم اکنون تقریبا ده درصد از جمعیت هر کشور داراي کم توانی هستند که اگر جمعیت ایران را در حال حاضر 70رمیلیون نفر در نظر بگیریم با 7رمیلیون فرد کم توان روبهررو می باشیم.رر - یونیسف، - 2002از آنجا که در زمینه فاکتورهاي موثر بر کیفیت زندگی، از جمله کمال گرایی و راهبردهاي مقابله اي در جامعه دانش آموزان نابینا و کم بینا پژوهش چندانی در دسترس نیست و با توجه به شواهد موجود توجه به رشد روزافزون جمعیت، افزایش عوامل تنش زاي محیطی به همراه پیشرفت صنعت و تکنولوژي و وجود مشغله هاي فراوان ذهنی و تنیدگی هاي گوناگون در سراسر جهان به اهمیت برخورداري از کیفیت زندگی تاکید شده است.
راین مهم جز با کاربرد عوامل موثر مقابله با تنیدگی ها و راهبردهاي مقابله اي امکانپذیر نمی باشد. ر رپرلین و اسکوتر2 رع - 1987 نیزبیان کرده اند که مقابله عبارت از هرگونه پاسخ است که در برابر ناملایمات زندگی داده می شود، از ناراحتی عاطفی جلوگیري می کند یا فرد را از آن مصون می دارد یا بر آن چیره میردانَگد.ربا توجه به این که پژوهش هاي اندکی در زمینه کیفیت زندگی به ویژه در رابطه با کمال گرایی و راهبردهاي مقابله اي صورت گرفته است انجام این پژوهش ضروري تشخیص داده شد بدان دلیل که اعتقاد بر راین است که دانش آموزان نابینا و کم بینا به عنوان یکی از اقشار جامعه امروزي باید خویشتن را در برابر استرس ناشی از عوامل استرسرزاي شخصیتی و تعاملات اجتماعی توانا و سازگار بیابند و بتوانند از کمال گرایی مثبت جهت بهبود و کیفیت زندگی استفاده نمایند.این پژوهش کوششی است در پاسخ به یک سلسله مسائل مهم روانی، پرورشی از طریق بررسی رابطه کمال گرایی و راهبردهاي مقابله اي با کیفیت زندگی دانش آموزان نابینا و کم بینا است.
فرضیه هاي پژوهش:
.1رربین کمال گرایی - خود مدار، دیگر مدار وجامعه مدار - با کیفیت زندگی دانش آموزان نا بینا و کم بینا رابطه منفی وجود دارد.
.2رربین راهبردهاي مقابله اي - مسأله مدار، هیجان مدار و اجتنابی - با کیفیت زندگی دانش آموزان نا بینا و کم بینا رابطه مثبت وجود دارد.
روش پژوهش
جامعه، نمونه و روش نمونه گیري
این پژوهش از نوع همبستگی و همخوانی است .ررردر این پژوهش جامعه مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان نابینا و کم بیناي دختر و پسر دوره راهنمایی و دبیرستان درسیستم آموزشی تلفیقی و ویژه شهر تهران سال -91ر1390ربودرو حجم نمونه طبق فرمول کوکران 200نفر با استفاده از روش نمونه گیري طبقه اي تعیین شد.
ابزار اندازه گیري داده ها
در این پژوهش جهت جمع آوري داده ها ازسه ابزار اندازه گیري به شرح زیر استفاده شد.رررر - 1پرسشنامه کمال گرایی هویت و فلت - 1991 - داراي 30رسوال 5رگزینهاير در سه بعدرکمال گرایی خود مدار،دیگر مدار و جامعه مدار.هویت و فلت - 1991 - همسانی درونی پرسشنامه کمال گرایی را قابل قبول اعلام کردند و به ترتیب براي کمال گرایی خودمدار،دیگر مدار و جامعه مدارربرابر 80/88،0/0رو 0/81ربوده است.ررر قربانی - - 1386 ضریب پایایی پرسشنامه رابا استفاده از روش آلفاي کرونباخ 0/89رگزارش کرده است. - 2پرسشنامه راهبردهاي مقابله اي اندلر و پارکر - 1990 - داراي 48سوال پنج گزینه اي در سه بعد راهبردرمسئله مدار، مقابله اي هیجان مدار و اجتنابی.ررر اندلر و پارکر - - 1990ضریب پایایی پرسشنامه را با استفاده از روش آلفاي کرونباخ0/80رگزارش کرده است.غضنفري - 1382 - ضریب پایایی پرسشنامه را با استفاده از روش باز آزمایی و روش آلفاي کرونباخ0/82رو 0/87گزارش کرده است.رررر - 3پرسشنامه کیفیت زندگی واروشربون - 1992 - داراي 36رسوال استفاده شد.ررواروشوبون 1992 - - در کشور آمریکا ضریب پایایی پرسشنامه را با استفاده ازرروش آلفاي کرونباخ0/89گزارش کرده است. رو یاریان - 1387 - ضریب پایایی پرسشنامه را با استفاده از روش آلفاي کرونباخ 0/84گزارش کرده است.ر
