بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: ارزیابی ترکیبات بدن در زمینه های گوناگونی از جمله پزشکی، ارگونومی و ورزش کاربرد دارد. شاخص های فراوانی برای ارزیابی ترکیبات بدنی ظهور کرده که از این میان کتلت به دلیل همبستگی بالا با درصد چربی بدن و امراض مرتبط با چاقی و مرگ و میر بیشترین کاربرد را دارد. با اینحال به نظر می رسد که این شاخص تمایل دارد تا افزایش وزن بدن را به افزایش بافت چربی نسبت دهد و از آنجایی که ورزشکاران نسبت به افراد عادی درصد چربی کمتری داشته و در عوض حجم عضله ی بیشتری دارند به نظر می رسد که این شاخص برای ورزشکاران کارایی چندانی نداشته باشد. به همین منظور هدف اول این تحقیق تعیین رابطه ی بین شاخص کتلت با ترکیبات و تیپ بدن ورزشکاران می باشد.
علاوه براین از آنجایی که چندین مقیاس برای تخمین درصد چربی از طریق شاخص کتلت ظهور کرده هدف دوم این تحقیق مقایسه ی درصد چربی بدن با سه معادله ی BF%_BMI است تا نشان دهیم که آیا این معادلات درصد چربی ورزشکاران را می توانند به خوبی تخمین بزنند یا خیر؟ روش شناسی تحقیق: 113 مرد ورزشکار با میانگین سنی - 22,54 2,23 - و میانگین وزنی
- 72,05 13,69 - در این تحقیق مشارکت نمودند. کلیه ی اندازه گیری ها با استفاده از پروتکل ISAK انجام گرفت و شامل اندازه گیری قد، وزن، چربی زیر پوستی با استفاده از کالیپر هارپندن1 - 1 میلیمتر - و پهنای اندام ها با استفاده از کالیپر ورنیر0,1 - 2 میلیمتر - می شد. با استفاده از اندازه های فوق شاخص کتلت، درصد چربی - معادله ی پیترسون و همکاران - ، درصد عضله - معادله ی مارتین و همکاران - [9]، درصد استخوان - معادله ی درینک واتر و همکاران - ، تیپ بدنی - مقیاس آنتروپومتریک سوماتوتایپ هیث- کارتر - و درصدچربی بدن به روش - BF%_BMI - با استفاده سه معادله ی دارنبرگ و همکاران - 1991 - ، گلگر و همکاران - 2000 - و جکسون و همکاران - 2002 - مورد محاسبه قر ار گرفت.
رابطه ی بین شاخص کتلت با ترکیبات بدن - درصد چربی، عضله، استخوان، مقیاس فربهی و توسعه ی عضلانی اسکلتی هیث- کارتر - از طریق ضریب همبستگی رتبه ای اسپیرمن محاسبه شد. برای مقایسه ی درصد چربی بدست آمده با سه روش تخمین چربی - BF%_BMI - از آزمون آنالیز واریانس یکراهه استفاده شد. برای تعیین نقطه ای که تفاوت معنی دار در آن نقطه وجود دارد هم آزمون تعقیبی Bonferroni post hoc مورد استفاده قرار گرفت. کلیه ی عملیات آماری در سطح معناداری - P < - 0.05 و با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 16 انجام شد. یافته های تحقیق: رابطه ی مثبت و معنی داری بین شاخص کتلت با درصد چربی بدن، شاخص توسعه ی عضلانی اسکلتی و فربهی هیث کارتر - به ترتیب 0,62، 0,77 و - 0,61 وجود داشت. رابطه ی بین این شاخص با درصد استخوان نیز معکوس و معنی دار بود . - -0,45 - نتایج آنالیز واریانس حاکی از این مطلب است که تنها معادله ی گلگر و همکاران چربی تخمینی را به طور معنی داری بیشتر از درصد چربی بدن با استفاده از روش پیرسون تخمین می زند. بحث و نتیجه گیری:
نتایج این تحقیق نتایج تحقیقات گذشته را که عنوان نموده بودند شاخص کتلت رابطه ی ضعیفی - کمتر از - 0,06 با درصد چربی بدن دارد را تایید نکرد، با اینحال در تحقیقات دیگر که همبستگی بالایی را بین درصد چربی و شاخص کتلت گزارش کرده بودند رابطه بیشتر ازچیزی بود که در این تحقیق بدست آمد . - 0,61 - بنابراین به نظر می رسد بهتر باشد که از این شاخص با احتیاط بیشتری برای پیش بینیدرصد چربی و تیپ بدنی ورزشکاران استفاده نمود. از آنجایی که شاخص کتلت با نمره ی توسعه ی عضلانی اسکلتی شاخص هیث - کارتر همبستگی بالایی را نشان داد - 0,77 - به نظر می رسد افزایش BMI در ورزشکاران احتمالا به علت افزایش توده ی عضلانی آنها و نه توده ی چربی باشد. مقایسه ی بین سه روش تخمین درصد چربی بدن با استفاده از شاخص کتلت - دارنبرگ، جکسون و گلگر - با درصدچربی بدست آمده از طریق معادله ی پیترسون نشان داد که این معادلات در تخمین میانگین چربی عده ی کثیری از افراد نتایج قابل قبولیرا ارائه می دهند.
مقدمه
ارزیابی ترکیبات بدن در زمینه های گوناگونی از قبیل پزشکی، انسان شناسی، ارگونومی، مهارت های ورزشی و رشد کاربرد دارد - استون و ریلی، . - 2009 از این میان شاخص توده ی بدنی به کرات در مطالعات همه گیر شناسی به عنوان مقیاسی برای تعیین فربهی مورد استفاده قرار می گیرد - دنیس و اسرائیل، 1986؛ جکسون و همکاران، 2002؛ گلگر و همکاران، 1996؛ دارنبرگ و همکاران، 1989 ؛ بلک و همکاران، . - 1983 شاخص های قد و وزن زیادی برای تخمین توده ی بدنی وجود دارد و مزیت تمامی اینها در این است که تنها به اندازهی قد و وزن احتیاج دارند که به راحتی قابل اندازه گیری است - استون و ریلی، 2009؛ دنیس و اسرائیل، . - 1986 از بین شاخص های توده ی بدنی، شاخص کتلت1 - حاصل تقسیم وزن بر حسب کیلوگرم به مجذور قد بر حسب سانتیمتر - پذیرفته ترین شاخص BMI است، که از جمله دلائل محبوبیش می توان از همبستگی متوسط تا بالای این روش با چربی زیر پوستی - استون و ریلی، 2009؛ دنیس و اسرائیل، - 1986
و چربی اندازه گیری شده با استفاده از روش هیدرواستاتیک 0دنیس و اسرائیل، - 1986 و همبستگی بالایش با امراض و مرگ و میر دانست - استون و ریلی، . - 2009با توجه به اظهارات هیئت تخصصی شناسایی، ارزیابی و درمان اضافه وزن و فربهی در بالغین - 1998 - 2، BMI برابر 25 - 29,9 Kg/m2به عنوان اضافه وزن و 30 Kg-m-2 BMI به عنوان فربه ای تلقی می شود. استفاده از این طبقه بندی کاربرد وسیعی پیدا کرده بطوریکه بیشترین کاربرد استفاده از شاخص کتلت تعیین میزان چاقی افراد شده است. بنابراین بالغینی با شاخص توده ی بدنی بزگتر یا مساوی با 25 Kg/m-2 به عنوان افرادی با چربی اضافه در نظر گرفته خواهند شد که در معرض خطراتی از قبیل کلسترول بالا، فشار خون بالا، دیابت، و بیماریهای کرونری قلب قرار دارند.
در ورزشکاران اندازه گیری ترکیبات بدنی به طور گسترده به منظور تجویز وزن مطلوب بدن استفاده می شود، تا از این طریق عملکرد رقابتی افراد را بهبود بخشند و اثرات تمرین را مورد برسی قرار دهند - ویت و بوش، . - 2005 با اینحال تنها اندازه ی وزن فرد قادر نخواهدبود تا بین بافت هایی از قبیل چربی، عضله و ادم1 تمایزی ایجاد نماید و به همین خاطر است که شاخص کتلت اغلب در طبقه بندی ورزشکاران به دسته ی فربه با اشتباه روبه رو می شود - کرامر و همکاران، 2005؛ نویل و همکاران، 2006؛ ادی و همکاران، 2007؛ ویت وبوش، . - 2005 نکته اینجاست که این شاخص تمایل دارد تا اضافه وزن را به چربی نسبت دهد در حالیکه در ورزشکاران دارای اضافه وزن ممکن است به علت افزایش ترکیبات دیگری از قبیل هایپرتروفی عضلانی باشد - استون و ریلی، . - 2009
همانطور که گفته شد شاخص کتلت در مردم عادی رابطه ی متوسط تا بالایی با درصد چربی بدن دارد، و این رابطه در ورزشکاران کم تراست، با این حال اطلاعات کمیدر خصوص رابطه ی بین شاخص کتلت با سایر ترکیبات بدن ورزشکاران از قبیل درصد عضله ی بدن و درصد استخوان بدن در دست است. از آنجایی که مقیاس آنتروپومتریک سوماتوتایپ2 هیث کارتر مقیاسی جامع تری نسبت به شاخص کتلت است و از اندازه های بیشتری - چربی، پهنای اندام، محیط عضو - برای توصیف شرایط جسمانی فرد استفاده می کند، به نظر می رسد که بهتر بتواند وضعیتجسمانی ورزشکاران را توصیف نماید. علاوه براین محققین توانسته اند تاکنون چندین معادله برای تعیین درصد چربی از طریق BMI بنویسند - گلگر و همکاران، 2000؛ دارنبرگ و همکاران، 1991؛ جکسون و همکاران، - 2002 که برای تعیین درصد چربی گروه های کثیری از افراد ازطریق BMI وسوسه انگیز به نظر می رسد، چون برای تخمین درصد چربی بدن فرد تنها به اندازه های قد و وزن احتیاج دارد. با این حال اطلاعات کمی در خصوص دقت این معادلات در پیش بینی درصد چربی ورزشکاران در اختیار می باشد.بنابراین این تحقیق در پی تحقق این اهداف است:
-1 تعیین رابطه ی بین شاخص کتلت با درصد چربی، درصد عضله، درصد استخوان
-2 تعیین رابطه ی بین شاخص کتلت با نمره ی توسعه ی عضلانی و اسکلتی فربهی مقیاس آنتروپومتریک سوماتوتایپینگ هیث کارتر و
-3 مقایسه ی درصد چربی بدست آمده با استفاده از معادله ی پترسون با سه معادله ی BF%_BMI دارنبرگ و همکاران - 1991 - ، گلگر و همکاران - 2000 - و جکسون و همکاران . - 2002 -
روش شناسی
113 مرد جوان سالم ورزشکار با میانگبن سنی - 22,54 2,23 - به عنوان آزمودنی در این تحقیق مشارکت نمودند. آزمودنی شاملورزشکارانی از رشته های فوتبال، بسکتبال، والیبال و دانشجویان تربیت بدنی می شدند.کلیه ی اندازه گیری ها با استفاده از پروتکل انجمن بین المللی برای پیشرفت کینانتروپومتری[15 ] - ISAK - 3 انجام شد. قد با استفاده از قدسنج دیواری - SECA - مورد اندازه گیری قرار گرفت. برای اندازه گیری قد، آزمودنی، به صورت صاف، بدون کفش و دستها در طرفینپشت دیوار می ایستادند و سپس قد آنها اندازه گیری شد. تمامی اندازه ها به 0,1 سانتیمتر گرد شده بود. وزن بدن با دقت 0,1 کیلوگرم و با استفاده از ترازوی دیجیتال - TANITA BWB-800A - اندازه گیری شد. قد وزن در حالی صورت گرفته بود که آزمودنی ها با حداقل
