بخشی از مقاله
مقدمه
درک بسیاری از رفتارهای انسان به علت پیچیده بودن آن بسیار مشکل بوده و یکی از دغدغه های روان شناسان و پژوهشگران است و به دلیل حساسیت حرفه ای، درصدد آنند علت و منشا رفتار انسانی را کشف نمایند. پژوهشگران بر این باورند ویژگی های شخصیتی از تمایالت ذاتی انسان است که در بعضی موارد به استرس، به هم ریختگی و شکست های پیاپی می انجامد
ویژگی های شخصیتی نقش انکارناپذیری در ابعاد مختلف زندگی و بویژه در زمینه مسائل تحصیلی ایفا می کند
همچنین هیجانات مثبت و منفی و ادراک مثبت از استرس اثر مستقیم روی راهبرد مقابله با مسائل دارد
از طرفی استرس واقعیتی غیر قابل انکار در زندگی بشر است و به عنوان یکی از مهم ترین عوامل پیدایش بیماری ها شناخته می شود بنابراین، نحوه پاسخ یا واکنش به آن می تواند در سازگاری فرد نقش بسزایی داشته باشد
استرس و حوادث استرس زا اجزای جدایی ناپذیر ورزش رقابتی محسوب می شوند
شیوع عوامل استرس زا نظیر ارتکاب خطای روانی یا بدنی، تجربه درد و ناراحتی، مشاهده تقلب یا موفقیت رقیب، جریمه داور و توبیخ مربی
ضرورت وجود مهارتهای مقابله ای موثر را به منظور حفظ سالمت ورزشکار و دستیابی به موفقیت ورزشی اجتناب ناپذیر می سازد. ناتوانی در مقابله موثر با عوامل استرس زا برای عملکرد و موفقیت ورزشی ورزشکاران زیان بخش خواهد بود
روش شناسی تحقیق
مناسب ترین روش در این تحقیق استفاده از روش همبستگی و مقایسه ای است. هنگامی که محقق دو یا چند دسته اطالعات مختلف مربوط به یک گروه یا یک دسته اطالعات از دو یا چند گروه را در اختیار دارد ؛ می تواند از این روش تحقیق استفاده کند، چرا که این روش برای مطالعه میزان تغییرات در یک یا چند عامل در اثر تغییرات یک یا چند عامل دیگر است
جامعه آماری، نمونه و روش نمونه گیری:
جامعه آماری : جامعه مورد مطالعه در این پژوهش ورزشکاران دختر و پسر دوره کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد مشهد که در سال تحصیلی 93-92 به تحصیل اشتغال دارند می باشد .
نمونه و روش نمونه گیری: نمونه انتخاب شده در این پژوهش عبارت است از 100 نفر از ورزشکاران دختر و پسر دانشگاه آزاد مشهد که با روش در دسترس می باشد که از این میان 50 دانشجو دختر و 50 دانشجو پسر مورد ارزیابی قرار گرفته است .
ابزار های اندازه گیری:
ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از :
-1 پرسشنامه شخصیتی - NEOفرم کوتاه - - - NEO-Personality Inventory –factor NEO-FFI
-2پرسشنامه مقابله با موقعیتهای استرس زا - Coping Inventory for stressful situation - .
روش تحلیل داده ها :
برای تجزیه و تحلیل داده های این پژوهش از روشهای آمار توصیفی - میانگین و انحراف استاندارد - و آمار استنباطی - ضریب همبستگی پیرسون ، خی دو - استفاده می شود . برای انجام محاسبات آماری از نرم افزار SPSS استفاده شد .
یافته ها
جدول ماتریس همبستگی بین متغیرهای پژوهش
همان گونه که در جدول نشان داده شده است، راهبرد مسئله مدار با روان نژند گرایی در سطح 0/05 رابطه ی منفی و معنادار و با عامل برون گرایی در سطح 0/05 رابطه ی مثبت و معنا دار دارد و با عامل وجدانی بودن در سطح0/01 رابطه ی مثبت و معنادار دارد. بدین معنی که افزایش در روان نژندگرایی با کاهش راهبرد مسئله مدار و افزایش در برون گرایی و وجدانی بودن با افزایش در راهبرد مسئله مدار همراه است.
همچنین راهبرد هیجان مدار با روان نژندگرایی در سطح 0/01 رابطه ی مثبت معنادار و با عامل وجدانی بودن در سطح 0/01 رابطه ی منفی و معنادار دارد. بدین معنی که افزایش در روان نژندی با افزایش راهبرد هیجان مدار و کاهش در عامل وجدانی بودن با افزایش استفاده از راهبرد هیجان مدار همراه است .
راهبرد اجتنابی نیز با عامل وجدانی بودن در سطح 0/05 رابطه ی منفی و معنادار دارد. بدین معنی که کاهش در عامل وجدانی بودن با افزایش استفاده از راهبرد اجتنابی همراه است.
بحث و نتیجه گیری
بین ویژگی های شخصیتی و سبک های مقابله ای در دختران و پسران رابطه وجود دارد.
همان طور که یافته ها نشان می دهند صفات شخصیتی بر سبک های مقابله ای تاثیر می گذارند. در پژوهش حاضر، روان نژندگرایی بر سبک مقابله ای مسئله مدار اثر منفی و معنا دار بر سبک مقابله ای هیجان مدار و اثر مثبت معنادار و بر سبک اجتنابی اثر مثبت و غیر معنی دار داشت.
در مورد این اثر، نتایج این مطالعه با نتایج بررسی های اندلر وپارکر - 1990 - یوهاراو همکاران - 1999 - کاستا و مک کری - 1992 - ، هرن و میشل - - 2003 مک کری و کاست - 1986 - ،کاردام و کراپیک - 2001 - ،والراس و تاگرسون - 2000 - وسالس ،گرین هیلیس - - 1998همسو، ولی از نظر شدت اثر ناهمسو می باشد .
افراد دارای بالاترین نمره در دوران نژندگرایی عموماً مضطرب ، مستعد ناراحتی و نگرانی ،پرخاشگر و تکانشی توصیف می شوند
این صفحات شخصیتی معموالً به روان نژندگرایی مربوط می شوند و با سبک مقابله ای هیجان مدار که شامل احساس اضطراب ،خود مالمت گری ،بالتکلیفی و خشم می باشد ،سازگاری نشان می دهند . اثر منفی روان نژندگرایی بر مسئله مداری ،مؤید این مطب است که افراد دارای نمره باال در روان نژندگرایی احتماالً از سبک مقاله ای مسئله مدار کمتر استفاده می نمایند .
به عبارت دیگر ، از این یافته ها چنین بر می آید که رفتارها بر خصوصیاتی که نشانگر نمرات باال در روان نژندگرایی هستند ، با فعالیت های مبتنی بر مسئله مداری، ناهماهنگ و ناسازگار می باشند - هرن و میشل. - 2003همچنین در پژوهش حاضر ، اثر برون گرایی بر سبک های مقابله ای هیجان مدار اثر منفی و غیر معنی دار و بر سبک مقابله ای اجتنابی اثر مثبت و غیر معنی دار و بر مسئله مداری مثبت و معنی دار بود . این نتایج با یافته های گومز و همکاران - 1999 - ،کاردام و کراپیک - 2001 - ،رهاکلوا و همکاران - 2000 - ،امیرفان و همکاران - 1995 - و یوهارا و همکاران - 1999 - همخوان است .تحقیقات نشان داده اند که اشخاص برون گرا انگیزه باالیی برای تعامل با دیگران صرف وقت بیش تری برای فرایند اجتماعی شدن و استفاده از حمایت اجتماعی دارند
منظور سبک مقابله ای مسئله مدار یعنی تفکر مثبت، جایگزین سازی و مهارسازی - پارکر ،. - 1986 افراد برون گرا به دلیل تمایل به تجربه عواطف مثبت بیشتر از سبک های مقابله ای مسئله مدار بهره می جویند . و به خاطر داشتن شجاعت و جرأت ورزی از حمایت اجتماعی ، آمیزش و روابط گرم و صمیمی با دیگران سود می برند و همین امر موجب می شود که افراد برون گرا کمتر منفعل و خود مالمت گر باشند و اضطراب و تنیدگی را تجربه نمایند
نهایتاً اینکه وجدانی بودن بر سبک مقابله مسئله مدار اثر مثبت و معنی دار و بر سبک مقابله هیجان مدار و اجتنابی اثر منفی و معنی دار نشان داد. این نتایج با یافته های پنلی و توماکاال - 2002 - ، سروقد - 1390 - ، هرن و میشل - 2003 - ،ابرین و دالنگیز - 1996 - ، واتسون و هیوبارد - 1996 - و مک کری و جان - 1992 - همسو است .
براساس یافته های مک کری و کاست - 1992 - وظیفه شناسی باکارآوری ،شایستگی ، وظیفه مداری ، سازمان دهی و نظم در امور کارها مشخص می شود . به نظر می رسد که افراد دارای نمره باال در این مقیاس ، احتماالً در مقابله با یک موقعیت تنیدگی زا از راهکارهای حل مسئله و مبتنی بر برنامه ریزی دقیق بیشتر استفاده می کنند به عبارت دیگر ،ویژگی رفتار خودنظم جو و مبتنی بر هدف افراد دارای نمره وظیفه شناسی باال ، رابطه مثبت بین وظیفه شناسی . مقابله فعال و مسئله مدار را تبیین می کند
