بخشی از مقاله
چکيده
مقدمه و هدف : موفقيت در بسياري از ورزشها به توان انفجاري پاي ورزشکار و قدرت عضلاني او بستگي دارد. از اين رو، هدف از اين پژوهش بررسي تأثير تمرينات پلايومتريک بر توان بيهوازي وترکيبات بدن بسکتباليست هاي مقطع متوسطه بود.
مواد و روش : هفتاد نفر از بسکتباليست هاي دبيرستان به صورت تصادفي ساده انتخاب شدند و در دو گروه مساوي ٣٥ نفري تقسيم شدند و از آن ها آزمون اوليه به عمل آمد. توان بيهوازي آنها با استفاده از تست پرش سارجنت و نمودار لوئيز، و مقدار درصد چربي تحت جلدي با اندازه گيري سه ناحيه از بدن به وسيلۀکاليپر اندازهگيري شد. گروه تجربي به مدت هشت هفته ، هفته اي سه جلسۀ ٥٠ دقيقه اي تمرينات پليومتريک را انجام دادند و گروه کنترل فعاليت هاي عادي روزانه ي خود را انجام ميدادند. پس از هشت هفته مجددا از در هر گروه پس آزمون گرفته شد. از آزمون t زوجي جهت تجزيه و تحليل دادهها استفاده شد.
يافته ها: نتايج نشان داد که هشت هفته تمرين پلايومتريک بر وزن بدن دو گروه، تأثير معنيداري داشته ؛ اما در مورد وزن بدون چربي ، تغييرات معنادار نبوده است . در مورد درصد چربي بدن نمونه ها، نتايج نشان داد که گروه تجربي داراي کاهش معناداري بود؛ اما در مورد درصد چربي بدن گروه کنترل تغييرات معنادار نبود. (٠٠٥≤P). در اين تحقيق توان بيهوازي گروه تجربي افزايش يافت و اين تغيير از لحاظ آماري معنادار بود (٠٠٥>P) اما در مورد گروه کنترل اين تغييرات معنادار نبود (٠٠٥<P ).
نتيجه گيري : در خاتمه ميتوان نتيجه گيري نمود که در اين تحقيق تأثير تمرينات پلايومتريک بر توان بيهوازي و وزن بدن مشهود تر بوده و باتوجه به يافته هاي تحقيق و نتايج حاصل از آن توصيه ميشود که مربيان جهت بالا بردن توان بيهوازي و انفجاري پاي ورزشکاران و هم چنين حفظ تعادل وزن بدن ورزشکاران از تمرينات پلايومتريک در برنامه هاي جسماني خود استفاده نمايند.
واژه هاي کليدي : تمرين پلايومتريک ، بسکتبال، توان بي هوازي، وزن بدن.
مقدمه
پلايومتريک ١، نوعي از تکنيک هاي تمريني است که به وسيلۀ ورزشکاران رشته هاي مختلف ورزشي به منظور افزايش قدرت و توان انفجاري انجام ميگردد. اين نوع تمرينات شامل کشش سريع در يک عضله (فعاليت اکسنتريک ) بلافاصله بعد از انقباض کوتاه شونده يا کانسنتريک همان عضله و بافت پيوندي انجام ميگردد (١٤). موفقيت در بسياري از ورزشها به توان انفجاري پاي ورزشکار و قدرت عضلاني او بستگي دارد، در پرش ، پرتاپ، دو و ميداني و ديگر فعاليت ها ورزشکار ميبايست قادر باشد تا از قدرت خود در سريع ترين زمان و با بيشترين نيروي ممکن استفاده نمايد. توان نمايانگر ميزان کار عضلاني در واحد زمان ميباشد (١٥).
محققان نشان دادهاند که تمرينات پلايومتريک منجر به بهبود در اجراي پرش عمودي، قدرت پا و توان عضلاني ميگردد (١٤). در بسکتبال توانايي توليد سطوح ماکزيمم قدرت در کوتاهترين دوره ي زماني جهت حفظ قابليت هاي بالاي ورزشي تحت عنوان عاملي ضروري مورد بررسي قرار گرفته است (٥، ٨، ١٠).
پژوهشگران متعددي از تمرينات پلايومتريک در برنامه هاي تمريني خود جهت افزايش قابليت هاي جسماني استفاده نمودهاند و نشان دادهاند که چنين تمريناتي منجر به افزايش توان عضلات شده و نيازهاي انفجاري ٢ بدن را افزايش ميدهد (٢، ٩). کامپو ٣ و همکاران (٢٠٠٩) اثرات تمرينات پلايومتريک را روي ترکيب بدن ، قدرت انفجاري و سرعت شوت زدن را در زنان فوتباليست مورد سنجش قرار دادند. اين تمرينات به مدت ١٢ هفته و هر هفته ٣ جلسه انجام شدند و در نهايت مشخص شد که در گروه تجربي (گروه تمرين پلايومتريک )، افزايش معناداري در توانايي پرش بعد از ٦ هفته و هم چنين افزايش معناداري در سرعت شوت زدن بعد از ١٢ هفته به دست آمد، در اين تحقيق اثرات تمرينات پلايومتريک بر ترکيبات بدن قابل ملاحظه نبود (٦).
پيرز گومز٤(٢٠٠٨) در تحقيقي تأثير برنامه هاي وزنه برداري ترکيب با تمرينات پلايومتريک را بر روي آمادگي جسماني ، ترکيب بدن و سرعت اکستنشن زانو در هنگام شوت زدن را مورد بررسي قرار دادند. گروه تجربي به مدت ٦ هفته فعاليت هاي بدنسازي و پلايومتريک را انجام دادند. در تحقيق آنها توان عضلاني (پرش عمودي)، دوي سرعت (تست ٣٠ متر)، توان بيهوازي (تست هاي وينگيت و ٣٠٠ متر دويدن) و توان هوازي اندازه گيري شد. نتايج تحقيق نشان داد که توان عضلاني در نمونه هاي تجربي داراي افزايش معناداري بود و هم چنين در ساير فاکتورها، گروه تجربي داراي افزايش قابل ملاحظه اي بود؛ اما اين تغييرات در مورد گروه کنترل قابل ملاحظه نبود (١٦).
مارکوويچ ٥ و همکاران (٢٠٠٥) اثرات تمرينات پلايومتريک و سرعتي را بر روي ويژگيهاي مورفولوژيکي ٦ مرداني را که از لحاظ جسماني فعال بودند، مورد سنجش قرار دادند و پس از ١٠ هفته تمرين نتيجه گرفتند که چنين تمريناتي منجر به کاهش معناداري در درصد چربي بدن (٦.١ درصد)، وزن بدن (١ درصد)، وزن خالص بدن (٠.٤ درصد) و شاخص توده ي بدن (٠.٩ درصد) ميگردد (١٣)
با توجه به اين ه پيشرفت هاي روزافزون علوم ورزشي در سالهاي اخير، چشمگير بوده و آمادگي جسماني و حرکتي نيز به عنوان بخش مهمي از اين علم از تحول و توسعه به دور نبوده است و در دنياي مدرن، متخصصان و کارشناسان ورزشي در پي بهرهگيري از يافته هاي علمي راي آماده ساختن هر چه بهتر ورزشکاران حرف هاي خود هستند تا در اين رهگذر، آنان در رقابت هاي دشوار ملي، جهاني و المپيک به موفقيت دست يابند. بنابراين هدف از تحقيق حاضر بررسي تأثير تمرينات پلايومتريک بر توان بيهوازي و رکيبات بدن بسکتباليست هاي مقطع متوسطه بود.
روش تحقيق
روش تحقيق حاضر، توصيفي پيمايشي و از نوع تحقيقات نيمه تجربي است .
آزمودني ها
جامعۀ آماري اين تحقيق را کليۀ ورزشکاران پسر شهر ايلام در مقطع متوسطه که حد اقل دو سال سابقۀ ورزشي در رشته بسکتبال و در محدودة سني ١٦ تا ١٩ سال قرار داشتند، تشکيل ميدهند. يکي از معيارهاي اصلي که آزمودنيها ميبايست دارا ميبودند، حد اقل ٢سال سابقۀ ورزشي در رشتۀ مورد نظر بود. بر اين اساس از تعداد کل ثبت نام شدگان در کانون ورزشي ، تعداد ١٧٣ نفردر رشته بسکتبال ثبت نام نموده بودند که از اين تعداد ٧٠ نفر به صورت تصادفي انتخاب شدند. پس از انتخاب در مورد تحقيق و اهداف ان صحبت شد و رضايت آنان جهت شرکت در اين تحقيق جلب شد. سپس ٧٠ نفر به صورت تصادفي به دو گروه ٣٥ نفري تجربي و کنترل تقسيم شدند. در پايان تمرينات مورد نظر (پليومتريک ) بر روي گروه تجربي اعمال گرديد.
روش جمع آوري دادهها
براي آگاهي از سوابق ورزشي و وضعيت سلامتي آزمودنيها و هم چنين اعلام آمادگي براي حضور دقيق پرسش نامۀ شمارة يک بين آزمودنيها توزيع و پس از تکميل جمع آوري شد. بعد از جمع آوري اطلاعات پيوست شمارة دوم به آزمودنيهاي اجرا شرايط واگذار و تاريخ و محل تشکيل برنامۀ روز اول آزمون ذکر شد.
سپس چگونگي مراحل مختلف پژوهش شامل اجراي آزمون اوليه (پيش آزمون) به شرکت در دورههاي تمريني و آزمون نهايي (پس آزمون) توضيحات لازم ارائه شد. بعد از آن قد، وزن و درصد چربي آزمودنيها گرفته شد. بعد از آن آزمودنيها به ٢ گروه کنترل و تجربي به تعداد مساوي تقسيم شدند. در نهايت آزمودني ها در گروههاي تجربي به مدت ٨ هفته و هر هفته ٣ جلسه و هر جلسه ٥٠ دقيقه به فعاليت پرداختند.
متغيرهاي اندازهگيري شده در اين تحقيق شامل : توان بيهوازي، ترکيبات بدن (وزن بدن، تودة چربي و درصد چربي ) بودند.
