بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین مدیریت دانش مدیران وعملکردشغلی دبیران متوسطه اول شهرخرم آباد بود. تحقیق ازنظر ماهیت ،همبستگی بوده و ازنظر هدف، کاربردی می باشد.جامعه آماری تحقیق را ، کلیه مدیران زن و مرداین ناحیه تشکیل دادند که از 75نفر - 43 نفرآنها مرد و32 نفر زن - بودند. نمونه آماری با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر با 63 نفر - 36 مرد و27 زن - تعیین وبه روش طبقه ای تصادفی نسبی انتخاب شدند .
ابزارتحقیق شامل پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش لاوسون - 2003 - و عملکردشغلی پاترسون - 1989 - استفاده شد.پایایی این داده ها بااستفاده از ضریب آلفای کرانباخ به ترتیب r=0/88 وr=0/86 محاسبه شد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کولموگروف اسمیرنوف، ضریب همبستگی پیرسون در سطح =0/01 وبرای پیش بینی متغیرها از تحلیل رگرسیون چندمتغیره به روش گام به گام استفاده گردید. نتایج نشان داد بین مدیریت دانش مدیران وعملکردشغلی در دبیران رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد . - r=0/45 - نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد، از بین مؤلفه های مدیریت دانش ،تنها مؤلفه خلق دانش، در راستای عملکردشغلی دبیران پیش بینی کننده های قوی تری بودند.
.1مقدمه
امروزه در مدیریت منابع انسانی کارکنان به عنوان سرمایه های ارزشمند سازمان ها محسوب می شوند.به نظر تعامل انسان با متغیرهای سازمانی - نظیر مدیر،همکار و.. - و چگونگی ادراکات او از این عوامل موجب بروز حالت های عاطفی وذهنی مثبت و منفی در فرد می شود که عملکرد اورا تحت تأثیر قرار می دهد - استارت1 ،1993 به نقل از ملکی . - 1387 از جمله شاخص های این عملکرد می توان به معیارهای آموزشی،ابتکارو... اشاره نمود. آموزش و پرورش در پیشرفت جوامع نقش اساسی دارد و یکی از ارکان مهم توسعه به شمار می رود و موفقیت آموزش و پرورش به برخورداری از مدیریت کارآمد و اثربخش وابسته است و نحوه عملکرد آموزش و پرورش در گرو این امر می باشد.
بنابراین مدیران مدارس در آموزش و پرورش از جایگاه ویژه ای برخوردارند و نحوهی نگرش درک آنها نسبت به مسائل سازمان و عملکرد مدیریتی در تحقق اهداف آموزش و پرورش بسیار مؤثر است - انزی2،. - 2008هدف یا هدفهای آموزشی و تربیتی هنگامی می توانند نقش مؤثر و تعیین کننده داشته باشند که : مسئولان یا دست اندرکاران آموزش و پرورش کشور، به راحتی آن ها را دریابند، آنها را بپذیرند و به آنها معتقد باشند، از واقعیت های زندگی سرچشمه گرفته باشند، موقعیت یا زمینه تربیت و آموزش، مناسب و مساعد باشد.
بررسی ها نشان می دهد ، مدیریت دانش از اوایل دهه 1990 پا به عرصه ظهور گذاشت و باعث شد تا سازمانها به یقین بپذیرند که دانش کارکنان سرمایه ارزشمند سازمان محسوب میشود و رهبری دانش را جزیی مهم در مجموعه کارکردهای مدیریتی خود بدانند. این رویکرد به سرعت درحال تکامل ، به چالشهای اخیر سازمانها برای افزایش کارایی و بهبود اثربخشی فرایندهای کسب و کار توجه زیاد دارد - وارون و توماس2001 3 - .درحقیقت نگرش مبتنی بر دانش بر اهمیت دانش به عنوان منبع با ارزش سازمان تاکید دارد.
سازمان-های موفق به کمک سازوکارهایی هماهنگ به یکپارچهسازی دانش تخصصی اعضای خود میپردازند - گرانت4 ،. - 1996به گفته دراکر - 2000 - 5 بنیان سازمان قرن بیستو یکم به پول، سرمایه و حتی فناوری نیست ، بلکه دانش است. امروزه ملاک توفیق سازمان میزان سرمایه فکری ، انحصاریبودن آن - که مزیت رقابتی برای آن ایجاد میکند - و توانایی کاربرد و فرآوری سرمایه فکری و دانش است. تسهیل تبادل دانش و اطلاعات یکی از فرایندهای اساسی مدیریت دانش6 در سازمانهای امروزی است.به اعتقاد هانی - 2003 - 7 مدیریت دانش رشتهای علمی است که شیوه برخورداری از حمایت دوجانبه را برای ایجاد ، تصرف، سازماندهی و استفاده از اطلاعات تشویق و ترغیب میکند.
همچنین به نظر استیو هالس - 2001 - 1 مدیریت دانش فرایندی است که سازمانها به واسطه آن توانایی تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش را پیدا کرده و همچنین قادر خواهند بود دانش کسبشده را به گونهای موثر در تصمیمهای خود بکار گیرند. دانش امروز در قلب اقتصاد جهان قرار داردو مدیریت دانش در کسب موفقیت سازمان ها امری حیاتی تلقی می شود.از نظرمسینرنی2، - 2011 - وپتراش - 2012 - 3 مدیریت دانش - Km - عبارت است از دانش کافی که در زمان درستی به افراد منتقل شود تا آنها بتوانند به اخذ تصمیمات بهینه اقدام کنند.
امروزه با تغییرات سریع و مداوم فناوری اطلاعات و اینترنت، مدل های سنتی کسب و کار مجبورند برای بقا بامحیط کسب و کار سازگاری یابند و به منظور کسب و حفظ مزیت رقابتی در اقتصاد جهانی، سازمان های، امروزی نیاز دارند که به طور مؤثر به سوی منابع دانش حرکت کنند - زارعی متین،. - 1374 برخلاف سازمان های گذشته، سازمان های امروزی دارای تکنولوژی پیشرفته بوده و نیازمند تسخیر، مدیریت و بهره برداری از دانش و اطلاعات به منظور بهبود کارایی، خدمت بهتر به مشتری، مدیریت تغییر و پیگیری تغییرات پایان ناپذیر هستند - چاز4،. - 1997 برای اینکه بتوان از دانش به صورت کارآمد در جهت دستیابی سریع به اهداف بهره برد، باید نظام تهیه ، ، ذخیره، پردازش و اشاعه دانش را به وجود آورد تا در هر زمان و مکانی دسترسی به دانش مورد نیازفراهم شود.
راه حلی که در چند سال اخیر توسط بسیاری از صنایع و سازمان ها مورد استفاده قرار گرفته است، مدیریت دانش است - هچ و همکاران 5 ،. - 2007 دانش معنا و مفهومی است که از فکر پدید آمده است و بدون آن اطلاعات و داده تلقی می شود . مدیریت دانش ابزار مهمی است که سازمان ها از طریق آن بهتر می توانند اطلاعات و دانش را مدیریت کنند. برخلاف دیگر تکنیک ها، تعریف مدیریت دانش اغلب آسان نیست زیرا حوزه وسیعی از مفاهیم، وظایف مدیریتی، تکنولوژی ها و اقدامات را با خود به همراه دارد - چاز،. - 1997مسئله اساسی در تعریف کاربردی مدیریت دانش مفهوم زنجیره دانش است .
زنجیره دانش ابتدا توسط کولوپولوس6 ، تامز و اسپینلو7 مطرح شد - عسگری ،. - 1384 شواهد نشان می دهد، عملکرد شغلی یکی از جنبه های مهم مدیریت دانش است.همواره بهبود عملکرد که از نتایج مدیریت دانش باشد، یکی از موضوعات مهم در ادبیات مدیریت دانش بوده است - جونز8 ،. - 2009 دبیران مدارس به عنوان کلیدی ترین عنصر در فرآیند یاددهی - یادگیری نیازمند برنامه ریزی ،پشتیبانی ،نظارت و تشویق مدیران مدارس و مدیران سطوح بالاتر نظام آموزشی می باشند - میلر9،. - 2007
شواهد نشان می دهد ، مدیریت دانش - - 10KM از اوایل دهه 1990 پا به عرصه ظهور گذاشت و باعث شد تا سازمانها به یقین بپذیرند که دانش کارکنان سرمایه ارزشمند سازمان محسوب میشود و رهبری دانش را جزیی مهم در مجموعه کارکردهای مدیریتی خود بدانند - رحیمیان ،. - 1390این رویکرد به سرعت درحال تکامل ، به چالشهای اخیر سازمانها برای افزایش کارایی و بهبود اثربخشی فرایندهای کسب و کار توجه زیاد دارد - وارون و توماس11 ،. - 2001درحقیقت نگرش مبتنی بر دانش بر اهمیت دانش به عنوان منبع با ارزش سازمان تاکید دارد. سازمانهای موفق به کمک سازوکارهایی هماهنگ به یکپارچهسازی دانش تخصصی اعضای خود میپردازند - گرانت،. - 1996
به گفته دراکر - - 2000 امروزه ملاک توفیق سازمان میزان سرمایه فکری ، انحصاریبودن آن - که مزیت رقابتی برای آن ایجاد میکند - و توانایی کاربرد و فرآوری سرمایه فکری و دانش است.تسهیل تبادل دانش و اطلاعات یکی از فرایندهای اساسی مدیریت دانش در سازمانهای امروزی است.به اعتقاد هانی - - 2003 مدیریت دانش رشتهای علمی است که شیوه برخورداری از حمایت دوجانبه را برای ایجاد ، تصرف، سازماندهی و استفاده از اطلاعات تشویق و ترغیب میکند. همچنین به نظر استیو هالس - 2001 - 12 مدیریت دانش فرایندی است که سازمانها به واسطه آن توانایی تبدیل داده به اطلاعات و اطلاعات به دانش را پیدا کرده و همچنین قادر خواهند بود دانش کسبشده را به گونهای موثر در تصمیمهای خود بکار گیرند.
تاکنون دیدگاههای مختلفی در رابطه با مدیریت دانش توسط صاحبنظران ارائه شده است . براساس دیدگاه لاوسون - 2003 - 1 مدیریت دانش دارای شش بعد است: . 1خلق دانش یا دانشآفرینی2 ، .2 جذب دانش3 ، .3سازماندهی دانش4 ، .4ذخیره دانش5 ، .5انتشار .5انتشار دانش6 و . 6بکارگیری دانش7 .پاولین و ماسون - 2002 - 8اذعان می دارند ،مدیریت دانش در یک سازمان می تواند برعملکرد افراد افراد در محیط کار اثرگذار باشد.شهلایی باقری - - 1390در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی دبیران تربیت بدنی شهر ملارد، دست یافت که بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی دبیران تربیت بدنی رابطه معنادار وجود دارد.
مطالعات نشان می دهد ،مدیریت دانش در مدیریت آنان رابه طور خودآگاه وناخود آگاه به فعالیت بیشتر درجهت دستیابی به اهداف آموزش وپرورش هدایت می کند و سبب می شود ، مدیران در حد توانمندی ها یا بیش از حد توانایی های خود در جهت تحقق بخشیدن به اهداف آموزش و پرورش گام بردارند. مدیرانی که مدیریت دانش دارند،علاوه برداشتن حس تعلق و تعهد نسبت به حرفه مدیریتی وسازمان آموزش وپرورش تعصب ،جدیت واز خود گذشتگی نسبت به آنان نشان می دهند وآستانه تحمل آنان دربرابر مشکلات طاقت فرسای سازمان افزایش می یابد.
مدیریت دانش مدیران عامل کلیدی درارتباط میان آنان و نظام آموزش و پرورش است ، مدیران با سطح پایینی از مدیریت دانش سازمانی ، نه تنها در جهت دستیابی به اهداف سازمانی تلاش نمی کنند ؛ بلکه در ایجاد فرهنگ بی تفاوتی ، نسبت به مسائل محیط کاردر میان همکاران خود ، اثر تخریبی دارند به این تر تیب سبب کم کاری و بی دقتی ودرنتیجه ایجاد مکانیزمهای کنترلی ونظارتی دقیق وپیچیده وهزینه های ناشی از آنها می شود این در حالی است که بی توجهی به مسأله مدیریت دانش در مدیریت در مدارس و نتایج آن علاوه بر دامن زدن بربی ثباتی در مدیریت مدارس ، از علل اداری موثر درافت تحصیلی دانش آموزان خواهد شد امنیت شغلی و شرایط کاری مدیران مدارس متزلزل می شود ،سبب می گردد مدیران از شغل خود رضایت نداشته و با کم انگیزگی و بدون برنامه به کارخود ادامه دهند - پرایس،1997؛لوپز12،1998 وفوکس13،2011؛به نفل از غفوریان،. - 1389 مدیران را به هدف های کوتاه مدت و بازدهی معطوف می کند.
به طور کلی کم توجهی به مدیریت دانش در مدیریت می تواند در عملکرد عمومی و تخصصی دبیران اثرات نامطلوبی گذارده و سبب شود نیروهای انسانی و مادی فراوانی هدررود .در صورت توجه به نتایج این پژوهش سبب می شود مدیران برای ایفای نقش خود دردنیای پرشتاب توانمند شده ،عملکرد شغلی دبیران بهبود یابد.پیشرفت تحصیلی دانش آموزان افزایش یابد.خلاقیت در نزد دانش آموزان بیشتر شود و یادگیری پویا و فعال محقق گردد.از اتلاف سرمایه های انسانی و مادی بیش از پیش جلوگیری گردد و منزلت اجتماعی مدیران جایگاه واقعی خودرادر بین اقشار عمومی جامعه احیاء شود و تحقق اهداف اسنادبالادستی کشور بخصوص سند تحول بنیادین نظام آموزشی در مورد ارتقاء سطح کمی و کیفی مدیریت در نظام آموزشی به هدف نزدیک ترشود.
آذرین و همکاران - - 1391،در پژوهشی با عنوان رابطه بین اجزای مدیریت دانش و عملکرد منابع انسانی انجام داد ،نتایج نشان داد سه جزءخلق،تسهیل و انتشار مدیریت دانش پیش بینی کننده های بهتری برای عملکرد انسانی هستند. محبوب خواه و همکاران - - 1391،در پژوهشی با عنوان رابطه بین دانش مدیریت و عملکرد معلمان انجام دادند ،دریافتندکه رابطه مثبت و معنادار بین مدیریت دانش و مولفه های ان با عملکرد معلمان وجود دارد .
شهلایی باقری - - 1390 در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی دبیران تربیت بدنی شهر ملارد، دست یافت که بین مدیریت دانش و عملکرد شغلی دبیران تربیت بدنی رابطه معنادار وجود دارد.امین بیدختی - 1389 - در بررسی رابطه بین عملکرد ومدیریت دانش در سازمان آموزش و پرورش شهرستان سمنان به این نتیجه دست یافت که عملکرد افراد از مهم ترین ابزارهای استقرار و اجرای موفقیت آمیز مدیریت دانش در سازمان ها محسوب می شود.
