بخشی از مقاله
چکیده
امروزه سازمانها به اهمیت منابع انسانی به عنوان مهم ترین منبع رقابتی پی برده اند، سازمان های امروزی برای جذب و نگهداری نیروی انسانی بر سر ارائه برنامه های رفاهی و میزان توجه به کارکنان رقابت می کنند. منابع انسانی به سازمان معنا و مفهوم بخشیده و زمینههای تحقق اهداف سازمانی را فراهم میکند. امروزه بیش از هر زمان دیگری مشخص شده است که رشد و توسعه سازمان ها و در پی آن یک جامعه و کشور در گرو استفاده صحیح از نیروی انسانی است. بنابراین باید برای این منابع سرمایه گذاری مناسبی انجام داد تا نتایج مطلوبی حاصل گردد.
یکی از مواردی که در خصوی منابع انسانی می بایست به آن توجه شود، رفتار شهروندی سازمانی کارکنان است.،چرا که رفتارهای شهروندی سازمانی می توانند ورای رفتارهای رسمی تعریف شده در شرح شغل افراد علاوه بر بهبود عملکرد سازمان باعث بهبود ارتباطات میان فردی و روابط بین اعضاء سازمان گردند. رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتار های اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنها نیست ومستقیماً توسط سیستم رسمی پاداش سازمان در نظر گرفته نمی شود ولی میزان اثر بخشی کلی سازمان را افزایش می دهد بنابراین بررسی رابطه بین ارزش های سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش میانجی فرسودگی عاطفی؛موضوع در خور توجهی خواهد بود که می تواند به تبیین دلالت ها و استنتاج های سودمندی برای پژوهشگران و شاغلین سازمان ها کمک نماید.
-1 مقدمه
امروزه سازمانها به اهمیت منابع انسانی به عنوان مهم ترین منبع رقابتی پی برده اند، سازمان های امروزی برای جذب و نگهداری نیروی انسانی بر سر ارائه برنامه های رفاهی و میزان توجه به کارکنان رقابت می کنند. منابع انسانی به سازمان معنا و مفهوم بخشیده و زمینههای تحقق اهداف سازمانی را فراهم می کند. امروزه بیش از هر زمان دیگری مشخص شده است که رشد و توسعه سازمانها و در پی آن یک جامعه و کشور در گرو استفاده صحیح از نیروی انسانی است - رحمانپور و احمدی، . - 1370 بنابراین باید برای این منابع سرمایه گذاری مناسبی انجام داد تا نتایج مطلوبی حاصل گردد.
یکی از مواردی که در خصوی منابع انسانی می بایست به آن توجه شود، رفتار شهروندی سازمانی کارکنان است.،چرا که رفتارهای شهروندی سازمانی می توانند ورای رفتارهای رسمی تعریف شده در شرح شغل افراد علاوه بر بهبود عملکرد سازمان باعث بهبود ارتباطات میان فردی و روابط بین اعضاء سازمان گردند - بهرنگی و موحد زاده،. - 1389رفتار شهروندی سازمانی شامل رفتار های اختیاری کارکنان است که جزو وظایف رسمی آنها نیست ومستقیماً توسط سیستم رسمی پاداش سازمان در نظر گرفته نمی شود ولی میزان اثر بخشی کلی سازمان را افزایش می دهد . - هی یون و سو ،. - 2003 متغیرهای نشاط سازمانی و فرسودگی عاطفی می توانند رابطه بین ارزش های سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی را تعدیل نمایند.
نشاط حالت مثبتی است که در انسان به وجود میآید و در مقابل غم و اندوه قرار دارد. لغتنامه دهخدا در مقابل نشاط معانی شادمانی، خوشحالی، مسرت، شادی و طرب را قرار داده است - دانش، . - 1384 در مفهوم نشاط حداقل سه جزء اساسی عاطفی، اجتماعی و شناختی وجود دارد. جزء عاطفی باعث حالات هیجانی مثبت جزء اجتماعی منجر به روابط اجتماعی گسترده و مثبت با دیگران و جزء شناختی موجب برخورداری از تفکری میشود که وقایع روزمره را با خوشبینی تعبیرو تفسیر میکند - ظهور ودیگران، . - 1382 بنابراین بررسی رابطه بین ارزش های سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش میانجی نشاط سازمانی و فرسودگی عاطفی؛موضوع در خور توجهی خواهد بود که می تواند به تبیین دلالت ها و استنتاج های سودمندی برای پژوهشگران و شاغلین سازمان ها کمک نماید.
-2 روش شناسی
پژوهش حاضر، بدین دلیل که دانش کاربردی را در مورد ارزش های سازمانی و نشاط و فرسودگی عاطفی و رفتارهای شهروندی سازمانی سازمانی توسعه می دهد، از نظر هدف، پژوهش کاربردی است، از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، تحقیقی توصیفی و از نوع همبستگی است.
-3 جامعه و نمونه ی آماری
با توجه به هدف پژوهش، جامعه آماری این پژوهش را کلیه کارکنان شعب بانک ملی رفسنجان تشکیل میدهند. در حال حاضر 174 کارمند در شعب بانک ملی رفسنجان مشغول به فعالیت هستند و تعداد جامعهی آماری در این پژوهش یعنی کلیه کارکنان شعب بانک ملی شهر رفسنجان 174 نفر برآورد می گردد
-4ابزارجمع آوری داده ها
الف- پرسشنامه فرسودگی عاطفی ،این پرسشنامه که دارای 8 سئوال است و هر آزمودنی به سوالات با مقیاس پنج در جه ای لیکرت - کاملا موافقم ،موافقم ،نظری ندارم ، مخالفم ، کاملا مخالفم - پاسخ می دهد . از 8 پرسش مربوط به فرسودگی عاطفی ، 3 پرسش مربوط به خستگی عاطفی، 2 پرسش مربوط به مسخ شخصیت و 3 پرسش مربوط به کاهش احساس کفایت شخصی است. هر سؤال دارای 5 گزینه است که طیف و امتیازبندی سؤالات به صورت کاملا موافقم نمره 5، موافقم نمره 4، نظری ندارم نمره 3، مخالفم نمره 2، کاملا مخالفم نمره 1 میباشد. در ضمن پرسشهای مربوط به متغیرهای جمعیتشناختی - شامل سن ،جنسیت، تحصیلات، سابقه خدمت - در ابتدای این پرسشنامه طراحی شده است.
ب- پرسشنامه نشاط سازمانی ، این پرسشنامه که دارای 12 پرسش میباشد. از 12 پرسش مربوط به نشاط سازمانی، 4 سوال مربوط به جزء عاطفی ،4 سوال مربوط به جزء شناختی و4 سوال مربوط به جزء اجتماعی است. هر پرسش دارای 5 گزینه است که طیف و امتیازبندی پرسشها به صورتکاملاً موافقم نمره 5، موافقم نمره 4، نظری ندارم نمره 3، مخالفم نمره 2،کاملاً مخالفم نمره 1 میباشد.
ج- پرسشنامه ارزش های سازمانی ، این پرسشنامه که دارای 36 پرسش میباشد. از 36 پرسش مربوط به ارزش های سازمانی، 12 سوال مربوط به اهمیت منابع انسانی،12پرسش مربوط به ایمنی،بهداشت و محیط زیست و 12 پرسش مربوط به جهانی شدن است. هر پرسش دارای 5 گزینه است که طیف و امتیازبندی پرسشها به صورتکاملاً موافقم نمره 5، موافقم نمره 4، نظری ندارم نمره 3، مخالفم نمره 2،کاملاً مخالفم نمره 1 میباشد.
د- پرسشنامه رفتار شهروندی سازمانی ، این پرسشنامه که دارای 32 پرسش میباشد. از 32 پرسش مربوط به رفتار شهروندی سازمانی، 4 سوال مربوط به نوع دوستی،8پرسش مربوط به وظیفه شناسی، 6 پرسش مربوط به جوانمردی،8 پرسش مربوط به نگرش مدنی و 6 پرسش مربوط به ادب و احترام است. هر پرسش دارای 5 گزینه است که طیف امتیازبندی پرسشها به صورتکاملاً موافقم نمره 5، موافقم نمره 4، نظری ندارم نمره 3، مخالفم نمره 2،
-5 روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده ها ، با استفاده از از نرم افزارpls ضمن استفاده از آمار توصیفی جدول های ، نمودارهای هیستوگرام و نمودارهای راداری برای توصیف وضعیت شاخص های دموگرافیک و فرضیات تحقیق ارائه گردیده است. سپس جهت بررسی فرضیه های تحقیق از آزمونهای پیرسون،اسپیرمن برای تعیین رابطه بین دو متغیر، ضریب تعیین ، رگرسیون چند متغیره برای بررسی رابطه بین متغیر ملاک و متغیرهای پیش بین استفاده شده است.
