بخشی از مقاله
چکیده
تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر حمایتهای درک شده از سوی مدیران و سازمان بر رفتار شهروندی سازمانی و تمایل به تغییر محل خدمتی آتش نشانان شهرستان رشت انجام گرفته است. جامعه آماری تحقیق تعداد 315 نفر از آتش نشانان شهرستان رشت بودند. به منظور بررسی حجم نمونه از فرمول کوکران محدود استفاده گردید و در نهایت تعداد 144 پرسشنامه دریافت گردید. تحقیق حاضر از نظر هدف کاربردی و بر اساس نحوه انجام کار از جمله تحقیقات توصیفی با روابط پیوستگی محسوب میشود. روش نمونه گیری این تحقیق از نوع غیراحتمالی دردسترس بوده است.
به منظور تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از نرم افزارهای SPSS و PLS استفاده گردید. نتایج یافتههای تحقیق نشان داد که حمایتهای درک شده از سوی مدیران و سازمان بر تعهد عاطفی و رفتار شهروندی سازمانی آتش نشانان شهرستان رشت تاثیر دارد، اما تاثیری بر بر تمایل به تغییر محل خدمت نداشت. از طرفی، تعهد عاطفی آتش نشانان شهرستان رشت بر رفتار شهروندی سازمانی و تمایل به تغییر محل خدمت آنها تاثیر دارد. حمایتهای درک شده از سوی مدیران و سازمان با توجه به نقش میانجی تعهد عاطفی بر رفتار شهروندی سازمانی و تمایل به تغییر محل خدمتی آتش نشانان شهر رشت تاثیر دارد.
مقدمه
شرایطکاملاً متحول و حاکم بر سازمانها، افزایش رقابت و لزوم اثربخشی سازمانها در چنین شرایطی، نیاز آنها را به نسل ارزشمندی از کارکنان آشکار میکند، نسلی که از آنها با عنوان »سربازان سازمانی « یاد میشود. بی تردید این کارکنان وجه تمایز سازمانهای اثربخش از غیر اثربخش هستند. امروزه این تلاشهای فراتر از انتظار و سودمند را در ادبیات علم سازمان و مدیریت، رفتارهای »افزون بر نقش« یا »رفتارهای شهروندی سازمانی« میخوانند .
مفهوم رفتار شهروندی سازمانی1 اولین بار توسط چستربارنارد2 که علاقهمند به افراد در سازمانها بود به منظور همکاری و مشارکت بوجود آمد و به آن رفتارهایی اشاره دارد که بیشتر اختیاری بوده و کمتر مرتبط با قوانین و مقررات و پاداشهای سازمانی می باشد و توصیف کننده یک جو سازمانی مثبت از لحاظ روانی و اجتماعی میباشد .
پیک و همکارانش - 2015 - معتقدند که در دههی اخیر رفتار شهروندی سازمانی، ساختار اصلی رشتههای روان شناسی و مدیریت را تشکیل میدهد و توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این رفتارها ساختارهای اجتماعی سازمان را به اصطلاح روغن کاری میکنند و انعطاف پذیری مورد نیاز را برای فعالیت نمودن از طریق رویدادهای پیش بینی نشده فراهم میسازد و همچنین کارکنان یک سازمان را در سازگاری با شرایط بهت انگیز وابسته به یکدیگر کمک می کند
رفتار شهروندی سازمانی در اشکال مختلف بر رفتار یک فرد نسبت به افراد و رفتار افراد نسبت به سازمان بروز میکند که در ابعاد مختلف چون نوع دوستی، کمک، فضیلت مدنی و نوع دوستی بروز میکند .[4] عملکرد شهروندی سازمانی در واقع رفتارهای غیر اکتسابی کارکنان که وظایف تولیدات معمولی سازمان یعنی مبادلات کلی داده و ستاده ها را در بر نمیگیرد بلکه روابط مثبت بین فردی، انسجام و یکپارچگی گروه و اخلاق را در سازمان ارتقاء و پرورش میدهند .[5] هرچند که موانعی زیادی از تحقق رفتار شهروندی سازمانی ممانعت میکند که این موانع شامل عدم رضایت شغلی، عدم تعهد سازمانی، فقدان عدالت سازمانی، عدم حمایت سازمانی و غیره است
از طرفی، قصد تغییر محل خدمت کارکنان به یکی از چالش های مهم در سازمانهای امروزی تبدیل شده است. کارکنان به دلایل متفاوتی شغل خود را تغییر میدهند. نتایج تحقیقات متمادی نشان دادهاند که تمایل به تغییر محل خدمت، به ارزیابی ذهنی فرد از احتمال ماندن یا رفتن از سازمان در آینده نزدیک اشاره دارد. در واقع، تمایل به تغییر محل خدمت به میزان حرکت فرد به سمت خارج از محدوده عضویت یک سیستم اجتماعی که آغازگر آن خود فرد می باشد اطلاق میشود
بنا به گفته ایسا و همکاران - 2013 - ، تمایل به تغییر محل خدمت به معنای تفکر کارکنان برای تغییر داوطلبانه از شغل خود میباشد که در مقابل بر روی عملکرد و جایگاه سازمان او تاثیر میگذارد 8]دِلّی - 2013 - .[ نیز تمایل به تغییر محل خدمت را به عنوان صدایی در ذهن فرد توصیف میکند که میگوید »این محیط سازمانی دیگر محل مناسبی برای من نیست
پیش بینی و درک قصد تغییر محل خدمت کارکنان از دیدگاههای مختلفی مورد مطالعه قرار گرفته است. برخی از عوامل همچون تعهد سازمانی، استرس شغلی، رضایت شغلی، عزت نفس، حمایت سرپرست میتواند بر روی قصد تغییر محل خدمت افراد تاثیر بگذارد .[10] فیرث و همکارانش - 2004 - نشان دادند که قصد تغییر محل خدمت بیشتر تحت تاثیر عدم رضایت آنها نسبت به شغلشان میباشد. بر اساس مطالعات پیشین، رفتارهای رهبری به طور مستقیم بر تعهد و رضایت شغلی کارکنان تاثیر می گذارد و همین عوامل نیز در مقابل، رفتارهای تغییر محل خدمت و تغییر آن را تحت تاثیر قرار میدهند. یکی از مهمترین رفتارهای رهبری مربوط به خصوصیات اخلاقی میباشد .
