بخشی از مقاله
چکیده
فضای گذران اوقات فراغت، یکی از مهم ترین حوزه های عملکردی در شهر است . این عملکرد دربرگیرنده مجموعه فعالیتهایی است که شخص به میلخود برای استراحت، تفریح، گسترش اطلاعات وآموزش شخصی یا مشارکت آزادانه در زمان فراغت ازتعهدات شخصی، خانوادگی و اجتماعی انجام می دهد. این فضاها ابزاری هستند که در کسب تعادل روحی شهروندان بسیار مهم هستند .در نتیجه، کارآمدی وبازدهی روحی شهروندان ارتباط مستقیمی با میزان کارآمدی مجموعه عملکردی این فضا دارد .عواملی که بر کارآمدی و مطلوبیت این فضاها تاثیر می گذارند ،مکان، دسترسی و شعاع عملکردی مناسب است ، .اماعملکرد بهینه این فضاها تنها محدود به این عوامل نیست و عوامل تبعی دیگری نیز بر آن اثر م ی گذاردیک مفهوم اساسی در برنامه ریزی توریسم آن است که توریسم را باید به صورت سیستمی مرکب از عوامل عرضه و تقاضا در نظر گرفت که به یکدیگر مرتبط هستند عوامل تقاضا شامل بازارهای داخلی و بین المللی گردشگری و ساکنین محلی است که از جاذبه ها، امکانات و خدمات گردشگر استفاده می نمایند.
هدف کلی این تحقیق شناسایی محیط هایی است که آثار و جاذبه های توریستی در آن قرار دارد و ارائه راهبردهایی است که بتوانند با ارتقاء ارزش های محیطی جلوه جاذبه ها را بیشتر و شهر را پذیرای توریسم بیشتری نماید علل آن را کمبود امکانات و تاسیسات زیربنایی، ضعف برنامه ریزی جهت جذب سرمایه گذار در بخش گردشگری، امنیت مالی و جانی دانست. بنابراین با ارائه طرحهای جامع و مدون گردشگری، افزایش اعطای تسهیلات قانونی و بانکی و تشویق در سرمایه گذاری خصوصی و افزایش تبلیغات می توان به توسعه توسعه اقتصادی و اجتماعی این شهر را فراهم نمود.
کلید واژه ها: اوقات فراغت،گردشگر،مرودشت،اقامت
-1 مقدمه
گردشگری فعالیت نسبتاً پیچیده ای است که چندین بخش جامعه و اقتصاد را در بر می گیرد این امر بدون برنامه ریزی ممکن است باعث ایجاد صدمات ناخواسته و غیر منتظره ای شود. جدید بودن این فعالیت در اکثر کشورها باعث شده است برخی دولت ها و اغلب بخش خصوصی در چگونگی گسترش آن به طور صحیحی تجربه نداشته باشند لذا برنامه ریزی در این کشور ها می تواند رهنمون لازم را برای رونق توسعه گردشگری فراهم کند. بنابراین توسعه توریسم باید یا روشهایی در افزایش رفاه انسان و شادابی او در ارتباط تنگاتنگ قرار بگیرد. - قره نژاد، - 1386 همچنین فراهانیان معتقد است صنعت جهانگردی به شدت به اطلاعات هر گردشگر وابسته می باشد - فراهانیان، 1379، ص. - 1 و عدم شناسایی و معرفی جاذبه ها باعث رکود بخش گردشگری شده است - عبدالملکی، 1378، ص. - 1 در بررسی اثرات مثبت و منفی توریسم بر کاربری اراضی، توریسم موجب ناپایداری کاربری اراضی شده است - محمد راده، 1381، ص. - 1 سینایی یکی از مشکلات در خصوص برنامه ریزی و پژوهش درباره جهانگردی ایران را ضعف نظام آماری و کمبود داده های مورد نیاز برای تجزیه و تحلیل می داند - سینایی، 1382، ص. - 181 مسافرتهای مذهبی و زیارتی یکی مهمترین انگیزه های گردشگری در جهان است. - دیناری، - 1385
-2 روش تحقیق
روش تحقیق در این پژوهش توصیفی - تحلیلی می باشد. در این تحقیق ابتدا به تجزیه و تحلیل و تبیین تئوریک مسئله تحقیق پرداخته شده است و نقش و ارتباط گردشگری وامکانات مورد نیاز با یکدیگرمورد بررسی قرار گرفت. سپس از طریق مطالعات کتابخانه ای و پیمایش میدانی به مطالعه جاذبه ها و قابلیت های جذب گردشگر پرداخته شده است و اطلاعات مورد نیاز بدست آورده است.
-3 مبانی نظری
گردشگری عبارت است از گذران اختیاری مدتی از اوقات فراغت خویش در مکانی غیر از محل سکونت دائمی به قصد التذاذهای گردشگری - باهر؛ 1377 ، - 94 بعضی دیگر نیز گردشگری را به عنوان اقدام به مسافرت با هدف تفریح و ارائه خدمات برای این عمل تعریف کرده اند . تعریف جامع تری نیز به وسیله سازمان جهانی گردشگری از توریسم ارائه شده است :گردشگری یک صنعت خدماتی است که شامل تعدادی از ترکیبات مادی و غیر مادی می باشد . عناصر مادی شامل سیستم های حمل و نقل - هوایی، راه آهن، جاده ای، آبی و امروزه فضایی - ، پذیرایی - مسکن، غذا، تورها - وخدمات مربوط به آن نظیر خدمات بانکی، بیمه و خدمات بهداشتی و ایمنی می شود . عناصر غیرمادی شامل استراحت، آرامش، فرهنگ، فرار، ماجراجویی،و تجربیات جدید و متفاوت می باشد - - WTO, 2004 - .
-1-3 تعریف فراغت
واژه شناسی: در فرهنگ معین فراغت اینگونه معنی شده است ؛ .1 پرداختن به فراغت، .2 آسایش، استراحت، آسودگی، آرامش، .3 بی اعتنایی ، وارستگی، .4 فرصت ، مجال
دهخدا اوقات فراغت را چنین معرفی کرده است ؛ آسایش و استراحت، ضد گرفتاری از کار و مشغله، فراموش کردن.فرهنگ عمید فراغت را " بی تاب شدن و بی آرامی و ناشکیبایی و اضطراب ، آسایش و آسودگی از کار و شغل " تعریف میکند.فراغت در زبان عربی به معنای اضطراب و فراغ به معنای آسایش است. فراغ به معنی تمام شدن، دست کشیدن از کار، هدر رفتن، به پایان رسیدن ، خالی شدن و ریختن نیز آمده است.در قرآن فراغ به معنی دست کشیدن از کار است. در تفسیر المیزان به معنای فارغ شدن و در تفسیر مجمع البیان طبرسی علاوه بر فارغ شدن، خلاص شدن نیز آمده است.نظریاتی درباره ی مبنای پیدایش تفریح مطرح شده است در ادامه به ذکر آن ها می پردازیم.
نظریه ی اول مبنای تفریح را مذهب می دانددر. جوامع اولیه عملاً رسوم مذهبی از بازی و تفریح جدا نبوده و رقص وآواز و نمایش رابطه ی تنگاتنگی با مذهب داشته است. فلوئید هاوس از جمله نظریه پردازانی است که در کتاب "سلسله نظریه های اجتماعی " ریشه ی تفریح در زمان قدیم را مذهب معرفی می کند. - انصاری 1382:ص - 23 در ادیان متأخر نیز می توان آثاری در تأیید این نظریه یافت. در متون مقدس مسیحی آفرینش جهان در شش روز صورت گرفت و روز هفتم خداوند "استراحت" نمود .آئین های روز یکشنبه در مسیحیت، شنبه در یهودیت و جمعه در اسلام به شکلیاست که عملاً لازم است در این روزها ، کار تعطیل شود.
به خصوص آیین " روز شبت" در یهودی هک به دینداران صریحاً دستور داده شده است هیچ نوع کاری ولو در حد تأمین نیازهای اولیه انجام ندهند. طبق رویکرد تعریف فراغت به عنوان زمان غیر کار می توان این روزها را اوقات فراغت به شمار آورد.نظریه ی دوم بازی و تفریح را غریزی می داند .جیمز بالدوین ، ویلیام مک دوگال و کارل گروس از طرفداران این نظریه هستند. بالدوین بر این نظر است که بازی انسان مانند بازی حیوانات از نیازی فطری سرچشمه می گیرد و طفل را برای بزرگسالی آماده می کند. - انصاری 1382:،ص - 24 چنانچه این نظریه را بپذیریم می توان گفت تفریح قدمتی به اندازه ی انسان دارد. این نظریه حتی اگر ثابت نکند که تفریح غریزی است، دست کم بازی را به عنوان یکی از اصول فراغت معرفی میکند.
نظریه ی سوم رویکردی روانشناسانه دارد. این نظریه اساس تفریح را کسب لذت می داند. توماس میل رهایی از یکنواختی و بدست آوردن تجربیات را عامل پیدایش بازی و تفریح می شمارد. پاتریک که یک روانشناس امریکایی است ، پیدایش فراغت و تفریح را به عنوان رهایی انسان از فعالیت مداوم و خستگی جسمی و روحی توصیف می کند. - انصاری - 24 کسب لذت بدون توجه به فرهنگ جامعه ممکن نیست. در حقیقت می توان گفت آنچه این نظریه را از نظریه ی غریزی بودن تفریح متمایز می سازد جنبه ی فرهنگی در تعریف لذت است. بنابراین این نظریه نیز می تواند به رویکرد انسانشناسانه ی فرهنگ و شخصیت نزدیک شود. نقطه ی عطف تحول فراغت انقلاب صنعتی است. تا پیش از انقلاب صنعتی اوقات فراغت از کار تفکیک نشده بود به عبارت دیگر زمان
