بخشی از مقاله
چکیده:
در مدارس عمومی خشم مفرط همراه با نقص در عملکرد تحصیلی، مشکلات رفتاری ، بیگانگی با همسالان و مشکلات جسمی و روانی بوده است .این وضعیت همچنین با موضوعات هیجانی و ذهنی در نوجوانان از قبیل لجبازی و بی اعتنایی، اختلالات رفتاری، افسردگی، و اضطراب همراه بوده است .علاوه بر این، خشممعمولاً منجر به پرخاشگری در پسران و دختران در تمام سنین می شود . اگر چه تجربه خشم یا آستانه آن در دو جنس تفاوت ندارد، از آنجایی که پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه آثار نامطلوبی بر حالت درونی افراد و به پیرو آن بر روابط بین فردی می گذارد، از طرفی توانایی در برقرارکردن ارتباط مؤثر با دیگران ، باعث رشد مطلوب و شکوفایی شخصیت می شود، پرخاشگری در پیش بینی سازگاری روانی اجتماعی نقش مهمی دارد .
خودکارآمدی به عنوان عامل میانجی شناختی، بر قضاوت فرد در مورد توانایی تفکر، هیجان وعمل فرد اثرمی گذارد.مطالعه یک پژوهش همبستگی است که روی دانش آموزان پسر و دختر دبستانی در سال تحصیلی1394-1395انجام شد . نمونه گیری به روش خوشه ای چند مرحله ای صورت پس از انتخاب تصادفی گروه های آزمایشی و گواه، - مداخله آزمایشی مهارت های ارتباطی - بر روی گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 60 دقیقه ای و یک بار در هفته اجرا گردید. پرسشنامه های پرخاشگری باس و پری و خودکارآمدی ادراک شده موریس توسط افراد تکمیل شد.پس از اتمام برنامه آموزشی از هر دو گروه پس آزمون، و آزمون پیگیری یک ماه پس از اجرای پس آزمون از هر دو گروه گرفته شد .
به منظور تجزیه و انجام داده ها از تحلیل واریانس چند متغیری و کواریانس - مانکوا - استفاده شد .نتایج نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان دختر در پس آزمون و پیگیری مؤثر بوده است .نتایج درباره زیر مقیاس های پرخاشگری نشان داد که آموزش مهارت های ارتباطی در ابعاد خشم و عصبیت، تهاجم و توهین و لجاجت و کینه توزی نیز مؤثر بوده است .بین دانش آموزان نواحی آموزش پرورش از نظر متغیر پرخاشگری تفاوت وجود داشت .اما از نظر متغیر خودکارآمدی تفاوتی مشاهده نشد . بین پرخاشگری و خودکارآمدی ادراک شده رابطه منفی وجود داشت .بیشترین میزان پرخاشگری در دانش آموزان مقطع ششم مشاهده شد.
واژه های کلیدی :مهارت های ارتباطی، پرخاشگری ، خودکار امدی
مقدمه :
1.موزگار ابتدایی شهرستان زهک
2.اموزگار ابتدایی منطقه بنجار شهرستان زابل
پرخاشگری یکی از مشکلات مهم دوره نوجوانی است که می- تواند به صورت ناسزاگویی، تهدید کلامی و دادو فریاد، رقابت بین فردی و طرد و منزوی کردن دیگران نشان داده شود - شهیم . - 1386, کینه توزی و پرخاشگری ناشی از خشم یکی از دلایل مهم ارجاع کودکان و نوجوانان برای مشاوره و روان درمانی است - پلی گریمی - 1382, پژوهشها نشان داده اند که پرخاشگری، از شاخص های مهم پاره ای از اختلالات روانی مانند اختلال سلوک اختلال فزون کنشی و اختلال شخصیت ضد جتماعی بشمارمی اید - ماترازا,. - 2012پژوهشهای دیگر نشان داده اند که رفتارهای پرخاشگرانه با بیماریهای جسمانی مانند بیماری قلب و عروق و سردرد تنشی نیز در ارتباط است - سوخدولسکی - 2004, آنچه که باعث توجه پژوهشگران به پرخاشگری در دوران نوجوانی شده است، پیامدهای این گونه رفتارها برای نوجوانان از جمله ایجاد تصویر ذهنی منفی در میان همسالان و آموزگاران، طرد از سوی همسالان، افت تحصیلی، مصرف مواد، مشکلات ارتباطی با خانواده و بزهکاری می باشد .
نوجوانان پرخاشگرمعمولاً توان مهار رفتار خود را ندارند و معیارها و ارزش های جامعه ای را که در آن زندگی میکنند به راحتی زیرپا می گذارند .در بیشتر موارد والدین و اولیای مدارس با آنها درگیری پیدا می کنند و گاهی این رفتارها به اخراج آنها از مدرسه میانجامد - اشوری . - 1388, نوجوانان پرخاشگر نمی توانند به درستی پیامدهای رفتار خود را پیش بینی کنند، در محرک های اجتماعی نشانه های خصمانه فراوانی را مشاهده می کنند، درک درستی از سطح پرخاشگری خود ندارند، از راه حلهای کلامی اندکی برای اثبات خود در مسائل اجتماعی بهره می جویند و بیشتر از راه حل های پرخاشگرانه استفاده می کنند .آنها از نظر اخلاقی پرخاشگری را مطلوب ارزیابی می کنند و به دلیل همین مقبولیت ارزشی، از پرخاشگری به عنوان راهکار مناسب، استفاده می کنند - گراهام, - 2002
در مدل پردازش اطلاعات شناختی -اجتماعی، پرخاشگری و رفتار پرخاشگرانه از یک سو به منزله نوعی شیوه رویارویی با مشکلات اجتماعی روزمره است و از سوی دیگر نقص در رمزگردانی، تفسیر موقعیت ها، اهداف انتخاب شده، تولید راهبردها و ارزیابی پاسخها است که این عوامل می تواند به رفتار پرخاشگرانه بی انجامد - دودگه - 1990 از نظر تاریخی مدارس همواره بر آموزش تحصیلی کودکان ، تقویت مهارت های آنها در خواندن، نوشتن وحساب کردن متمرکز بوده اند ، اما امروزه متخصصان آموز ش و پرورش دریافته اند که چالش های عصر جدید وخواست های کنونی ، جامعه نیازمند مهارت های افزوده ای در حیطه آگاهی هیجانی1 تصمیم گیری2 ، تعارض اجتماعی 3 و حل تعارض اند - نقل از نیکوگفتار ، /1385 ، همکاری اقتصادی و توسعه بارها اصطلاح پرخاشگری را شنیده ایم، اما هنگامی که می خواهیم آن را تحلیل یا تعریف کنیم کاری بسیار مشکل است و این اصطلاح مبهم به نظر می رسد، کشتارهای دسته جمعی، قتل های انفرادی ، تجاوز ، تبعیض ، محروم کردن از حقوق اولیه، همه گویای چهره زشت و خشن انسان نسبت به همنوعان خود است - کریمی، - . - 1385
یکی ازروش های غلبه بر خشم ، آموزش مهارت حل مسأله است .آموزش مهارت ح ل مسأله مجموعه ای از مراحل است که شرایطی را برای هدایت کودک فراهم م ی کند تا در موقعیت های اجتماعی با پاس خ های سازگارانه نسبت به اگرچه انسان در ، همسالان عمل کنند - فرنچحوزه های مختلف با مسائل متنوعی روبه رو است با این حال می توان اصولی کلی را در نظر گرفت که تقریبا در هر نوع مسائلی کاربرد دارد و شامل مجموعه پیچیده ای از مؤلفه های شناختی، رفتاری و نگرشی و فرایندهای چندمرحل ه ای است بهرامی پژوهشی در سال 1388 با هدف بررسی تأثیر آموزش حل مسأله بر کاهش پرخاشگری بر روی120دانش آموز دختر سال دوم دبیرستان در دو گروه آزمایشی و دو گروه گواه - هر کدام 30 نفر - با بهره گیری از آزمون تفکر منظم و معطوف به هدف، مقیاس انحراف شخصیت و یک پرسشنامه ویژگی جمعیت شناختی اجرا کرد .
دو گروه آزمایشی در10جلسه به مدت 2 ماه از آموزش مهارت حل مسأله برخوردار شدند، یافته ها نشان داد که میانگین نمره های پرخاشگری پس آزمون گروه اول آزمایش نسبت به میانگین نمر ه های پیش آزمون همان گروه کاهش یافته است و نتیجه این بودکارتیکا و ریتاندیونو پژوهشی دیگر با عنوان ارتباط بین هوش هیجانی و رفتارهای پرخاشگرا نه نوجوانان در سال2007انجام دادند .آزمودنی های این پژوهش نوجوانان دختر و پسر در محدوده سنی 12 تا 21 سال بودند .رویکرد شناختی رفتاری در درمان پرخاشگریمعمولاً بر تجارب کنونی فرد تمرکز میکند تا تجارب گذشته و دوران کودکی. هدف درمان شناختی رفتاری،مستقیماً کاهش نشانه های خشم و پرخاشگری و به کارگیری راهبردهای طراحی شده برای اکتساب مهارتهای حل مسأله مؤثرتر است - بارادبوری - 2009,
مطالعات مداخله ای که درمان شناختی رفتاری را مورد ارزیابی قرار داده اند، نشان می دهند که این رویکرد در فرونشانی خشم و کاهش خشم کلی، خشم مرتبط با برانگیختگی فیزیولوژیکی و گرایش های کنارآمدن غیرانطباقی در موقعیت های فراخوان خشم مؤثر بوده است - فرناندز, - 2001 پیامدهای جسمانی، روانی و اجتماعی پرخاشگری نوجوانان، انجام مداخله های درمانی و آموزشی مؤثر جهتکاهش و تخفیف این مشکلات بسیار حائز اهمیت است ..بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی آموزش گروهی شناختی رفتاری کنترل خشم بر کاهش پرخاشگری دانش آموزان دخترو پسر پرخاشگر دوره اول و دوم ابتدایی شهر زابل انجام گرفت.
موادو روش ها:
روش انجام این پژوهش نیمه آزمایشی بود که در قالب طرح پیش آزمون -پس آزمون با گروه کنترل اجرا شد . جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان دختر و پسر ابتدایی شهرستان ز ابل تشکیل می داد
