بخشی از مقاله
چکیده
شناخت و بررسی مسکن منوط به شناسایی و تحلیل عوامل تاثیرگذار بر آن است .برای بررسی مسکن، اصول و معیار های فراوانی در نظر گرفته میشود که به جنبه های کیفی وکمّی مسکن میپردازند. افراد با زندگی در مجموعه های چند خانواری، نه تنها از مزایای زندگی جمعی برخوردار نیستند، بلکه این امر را عاملی برای خدشه دار شدن حس خلوت و زندگی فردی خود می دانند. حال آنکه انسان نیازمند آرامش، احساس امنیت در زندگی خصوصی خود و محترم شمرده شدن قلمرو خویش از جانب دیگران است و ساماندهی محیط زندگی وی، جز از طریق اتخاذ شیوه های صحیح در مشخص ساختن عرصه های خصوصی و عمومی زندگی او و ایجاد سلسله مراتبی دقیق در کلیه ی زمینه های فضایی، دسترسی و میسر نیست.
لذا تحقیق حاضر در جهت دستیابی به راهکارهایی به منظور تقویت موقعیت یابی فضایی از طریق ایجاد خوانایی ومفصل بندی قلمروهای فضایی به بررسی مفهوم موقعیت یابی فضایی می پردازد و رهنمود هایی را به منظور دستیابی به آن ارائه می نماید .چرا که این امر، میتواند برای تحلیل وضع موجود سکونتی، تصمیماتی آتی به منظور ارتقای سطح کیفی محدودههای سکونتی افراد و جلوگیری از تکرار نواقص در دیگر مکانها موثر واقع گردد.
این پژوهش به روش اقدام پژوهی و از طریق بررسی اسناد موجود انجام شده است .از بررسی مطالعات این نتیجه حاصل شد که عواملی مانند احساس مالکیت،کنترل پذیری، سلسله مراتب فضایی از عمومی تا خصوصی، غریب گز بودن، مفصل بندی مناسب قلمروهای فضایی، شخصی سازی، وجود علائم و نشانه های نمادین و هویتی و مدت حضور صاحبان قلمرو در فضا، از راهکارهای مؤثر و مهم در تقویت موقعیت یابی فضایی هستند که در ایجاد فضایی مطلوب و خوانایی عناصر در فضا نقش مؤثر دارند.
- 1 مقدمه
از مباحث مهم در حوزه جامعه شناسی توسعه، بررسی تأثیر برنامه های توسعه اقتصادی ، اجتماعی و انسانی جامعه بر گروه های اجتماعی جامعه است .در گستره مطالعات مربوط به توسعه، بررسی مسائل جمعیتی و از جمله شهرنشینی ، فصلی مهم به خود اختصاص می دهند و مسکن به عنوان مسأله ای اقتصادی- اجتماعی ، یکی از اجزایی است که در بررسی های مربوط به فرآیندهای رشد شهری در جوامع رو به توسعه، همواره یک مشکل پیچیده ارزیابی شده است . از این رو، مطالعات و بحث های بسیاری در مطبوعات و برخی رشته های علمی و مراکز تحقیقاتی انجام شده است؛ اما به نظر میرسد مسأله اصلی در طراحی فضاهای امروزی، خلأ شناختی جامعه شناسانه و روانشناسانه از نیازهای پیچیده فردی و اجتماعی انسان امروز نسبت به محل سکونتش است.
طراحان و برنامه ریزان شهری برای ارائهی فضاهای مطلوب به شناخت دقیق ابعاد اجتماعی زندگی انسان شهرنشین در مراحل مختلف رشد نیاز دارند که خلا این پژوهشها در مطالعات جامعهشناسانه به خوبی مشهود است. رضایتمندی از زندگی زمینهسازتسرّی رضایت به حوزه های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی است و برعکس کاهش رضایت از زندگی، آثار فراوانی در سطح خرد میانه و کلان خواهد داشت .افزایش تنشها و مشکلات رفتاری، ناامیدی، اضطراب، افسردگی و ...از جمله آثار منفی نارضایتی از زندگی در سطح خرد است که در سطح میانه و کلان نیز پیامدهایی چون کاهش روحیه مشارکت جویی، تعاون، اعتمادکنندگی، عام گرایی و ...خواهد داشت.
-2 روش تحقیق
این تحقیق به روش اقدام پژوهی و با مطالعه اسناد موجود انجام می شود. فرضیه پژوهش پس از مطالعه پیشینه پژوهش، مبتنی بر ادبیات روانشناسی محیط و علوم رفتاری تدقیق شده است. در ادامه پس از توضیح پیرامون واژگان کلیدی پژوهش، نظریات مرتبط با این مفاهیم بیان می شود. سپس از طریق مطالعه منابع مختلف راهکارهایی به منظور تقویت موقعیت یابی فضایی ارائه می شود.
-3پیشینه پژوهش
امروزه جامعه ایران در مرحله سریعی از تحول اقتصادی و اجتماعی قرار گرفته است. میل به مصرف و دستیابی بر کلیه امکانات رفاهی و تمام مظاهر توسعه خواست هر یک از افراد جامعه ایرانی است. داشتن مسکنی خوب و مناسب که خوانایی فضایی داشته باشد نیز یکی از خواست های جامعه متحول امروزی است. فضاهای مجموعه مسکونی به علت ویژگی های آن و به سبب ارتباطی که با تمام گروه های اجتماعی دارد، پیوسته مورد توجه و علاقه عموم مردم بوده است. ابعاد فضایی از جمله مسائل طراحی است که ابعاد گوناگون دارد که باید با دیدی همه سو نگر به سراغ آن رفت.
