بخشی از مقاله
چکیده
یکی از مفاهیم پیچیده و مبهم که تحقیقات ب سیار زیادی در را ستای آن صورت گرفته ا ست "خلاقیت" می با شد. خلاقیت به عنوان یکی از مولفه های ا سا سی در فرایند حل م سئله بوده و از این رو ب سیار حائز اهمیت می با شد. در واقع ر سیدن به یک راه حل متنا سب با م سئله ، م ستلزم بروز خلاقیت ا ست که می تواند در سطوح مختلف تجلی پیدا کند . بدین منظور ، هدف این تحقیق یافتن و ارائه راهکارهای موثر برای بروز و تجلی خلاقیت در راستای پاسخ دهی مناسب به مسئله می باشد.
لذا این مقاله با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش مروری ابتدا سطوح مختلف خلاقیت و همچنین روند خلاقیت را مطرح کرده و پس از آن به بیان تئوری مولفه ای و نق شی که در فرایند حل م سئله می تواند ایفا کند پرداخته ا ست. در نهایت، برای بروز خلاقیت در فرایند حل مسئله راهکارها و تکنیک هایی همچون : طوفان ذهنی، فهرست کردن اطلاعات، مشارکت آزاد، تکنیک پی.ام.آی، تحلیل ریخت شناسی، تکنیک استخوان ماهی، تکنیک گروه اسمی، تکنیک سینکتیکس، تکنیک شش کلاه تفکر ارائه می شود.
مقدمه
خلاقیت مفهومی است که مورد توجه فراوان روان شناسان قرار دارد و امروزه همه محققان در این نظر متفق اند که اساس قدرت انسان ناشی از "خلاقیت" اوست و اهمیت خلاقیت و نقش زیربنایی آن در کلیه مسائل زندگی بر همگان آشکار است .برخی صاحب نظران قائل به این تعریف هستند که خلا قیت کشفی ناگهانی است که این تعریف به مقوله کشف و شهود نزدیکتر است و برخی دیگر نیز قائل به این تعریف هستند که خلاقیت فرآیندی مدام و مستمر است.
در عین حال، نیازمند زمینه و بستر اولیه نیز می باشد، این مداومت در وجود فرد نوعی بی قراری، تلاش و کنکاش ایجاد می کند تا بدان جا که از خود چیزهای تازه ای به ظهور می رساند. - چراغ چشم، - 1386 فرد خلاق نیز پذیرای اندیشه های تازه است، او محیطی را به وجود می آورد که در آن تجربه ها را می آفریند و رفتاری انعطاف پذیر را از خود ن شان می دهد.
برای بروز خلاقیت ، محیط می تواند نقش بسزایی را ایجاد کند. اتخاذ راهکارهای مناسب در محیط توسط سرپرستان و مسئولین می تواند تاثیر چشم گیری در بروز خلاقیت از سوی افراد و یافتن راه حل مناسب برای مسئله ایجاد کند. لذا در تحقیق پیش رو ، به تشریح ابعاد موضوع و اینکه چگونه و با چه راهکاری می توان خلاقیت را برای یافتن راه حل متناسب با موضوع مسئله از خود بروز داد ، می پردازیم .
مفاهیم و تعاریف خلاقیت
از خلاقیت تعریف های زیادی شده است که در اینجا برخی از تعاریف مهم را مورد بررسی قرار می دهیم - : - Procter, 1999
- ورتهامیر بیان می دارد خلاقیت عبارت است از توانائی نگاه جدید و متفاوت به یک موضوع و به عبارتی فرایند شکستن و دوباره ساختن دانش خود درباره یک موضوع و به دست آوردن بینش جدید نسبت به ماهیت آن.
- کلی و راجرز بیان می دارد خلاقیت پدیده ای است که هنگامی روی می دهد که فرد افکار خود را در جهت فهم متفاوت و بهتر از یک موضوع یا موقعیت سازماندهی می نماید.
- تورنس بیان می دارد خلاقیت عبارت از فرایند حساس شدن به مسائل ، نواقص ، شکاف های دانش ، عناصر مفقوده ، ناهماهنگی ها و مواردی از این قبیل و شنا سائی د شواری ها ، ج ستجوی راه حل ها ، حدس زدن ها یا منظم کردن فرضیه ها درباره نواقص ، آزمودن و دوباره آزمودن و سرانجام به هم مرتبط کردن نتایج.
- تودور ریکاردز بیان می دارد خلاقیت عبارت از فرایند کشف شخصی به طور نسبی ناهوشیار و هدایت کننده به سوی بینش های جدید و مناسب؛ وی همچنین بیان می دارد خلاقیت عبارت از کشف چیزهای جدید و معنی دار می باشد
- واینمن بیان می دارد خلاقیت عبارت از توانائی خارج شدن از جهان مرسوم و رد شدن از تله تکرار و دوباره مرتب کردن طبقه ها می باشد.
- گیلیام بیان می دارد خلاقیت عبارت است از فرایند کشف آنچه تا به حال در نظر گرفته نشده و عمل ایجاد ارتباطات جدید.
- ترزا آ مابیلی ب یان می دارد خلاق یت ع بارت از تول ید ا یده های جد ید و مف ید در ه مه زمی نه ها می باشد - Amabile,1996 -
- گیلفورد خلاقیت را مجموعهی ویژگیها و تواناییهای فردی میداند. در واقع، خلاقیت از دیدگاه گیلفورد عبارت از تفکر واگراست، یعنی تفکر از جهات مختلف و ابعاد گوناگون. - - Guilford,1962
- ادوارد دبونو خلاقیت را عبارت از تفکر جانبی - یا افقی، در برابر تفکر عمودی - می داند. - - De Bono,1968 سطوح مختلف خلاقیت به نظر جمعی از محققین خلاقیت دارای سطوح مختلفی است
آمادگی - مشاهده دقیق موضوع و تعریف واقعیت ها و مشکلات و تشخیص مسئله - : یک دانشمند یا هنرمند باید پیش از شروع به کار خود بای ستی ابعاد مختلف زمینه کاری خود را ب شنا سد .علاوه بر آمادگی عمومی بای ستی یک امادگی خاص نیز دا شته با شد و منظور از آن بررسی و جست جو مطالعه و جمع اوری مدارک در خصوص مو ضوع مورد نظر است. یکی از روش های مفید در این زمینه مطالعه عقاید دیگران ونظریات دیگران است.
