بخشی از مقاله
چکیده:
جایگاه ارزشمند معنویت ازدوجنبه فردی واجتماعی و ابعاد گوناگون آن همیشه مورد تاکید علمای دین، وصاحب نظران اندیشمند بوده است. معنویت در جهان امروز یک بازگشت به فطرت انسانی است چرا که انسان از خصلت گل خلق شده، بنابراین وقتی خداوند بر او دمید آنگاه مستحق سجده ملائکه شد. معنویت امری است که ارزش انسان براساس مقام معنوی او سنجیده می شود. هرچه انسان به ارزش والای خود بیشتر واقف شود،کمترخود را در معرض آسیب قرار می دهد.
انسان معنوی در میان دوگونه حال و وضع متضاد، معنویت تنها یا مادیت صرف زندگی نمی کند بله زندگی او ماهیتی است از آمیخته گردیدن معنویات با مادیات همچون ارتباط روح با جسم، زندگی معنوی انسان بسیار گسترده و عمیق و فراگیر است و در آشکار و نهان و علم و عمل همراه و در کنار او قرار دارد. روش این پژوهش، توصیفی تحلیلی است که سعی شده با محور قرار دادن آیات و روایات موجود درباره معنویت، راهکارهای نهادینه کردن این امر فطری در جامعه مورد بررسی قرار دهد .
مقدمه :
زندگی معنوی انسان به عبادت در مسجد محدود نمی گردد وبه گونه ای نیست که در خارج از مسجد، افسار گسیخته، هر کاری را که خواست انجام دهد.بلکه او در هر حال و احوالی خداوند را حاضر و ناظر برکردار و گفتار خویش می داند و یقین دارد که هیچ گاه از او غافل نیست و او را به دست فراموشی نسپرده است و به همین دلیل است که در اسلام در همه ی امور زندگی در بامداد و شامگاه ،خوردن و آشامین ،خواب و بیداری و سفرو...ذکر و دعا قرار داده شده است.
همچنین انسان معنوی به هنگام پرداختن به کارهای محض مادی مثل کشاورزی وتجارت واموراداری و...که هیچگاه با حیات معنوی بی ارتباط نیست موظف است در همه ی کارهای خود خداوند را فراموش ننماید و کارش را به بهترین صورت انجام بدهد و از بدیها و خیانت و ستم پرهیز کند و این بدان معناست که همه ی امور زندگی و همه ی سرزمین و جایگاه و محل ذکر و عبادت انسان است و می تواند همهی زندگی اش را با رنگ وبوی دینداری وعبادت رنگ آمیزی نماید و آنها را معراج رفتن به سوی خداوند گرداند .و مرد آن است که درمتن جامعه باشد ،دقیق ترین کارهای علمی و اقتصادی را انجام دهد اما از یاد خدا غافل نباشد .
هدف از این پژوهش آن است که انسان به مرحله ای از تربیت برسد که قوای نفسانی بر او حکومت نکند، بلکه عقل وآموزه های عقلانی و وحیانی بر جان او مسلط شود که در محیط خانواده شکل می گیرد.برای اثبات این فرضیه و دست یابی به پاسخ اصلی، ابتدا باید به سؤالات فرعی ذیل پاسخ داده شود: راهکارهایی برای نهادینه کردن معنویت در جامعه وجود دارد؟ اثرات معنویت در جامعه چیست ؟ رابطه بین معنویت وجامعه چگونه است ؟ بدین منظور، ابتدا جایگاه معنویت در آیات و روایات مورد بررسی قرار می گیرد و سپس به چگونگی تقویت معنویت و راهکارهای آن در جامعه پرداخته می شود.
تبارشناسی معنویت:
هدایت وضلالت،هرچندازناحیه خداونداست،امّازمینههاومقدماتوعواملآن ازناحیه خودانسان است؛زیرااز یکسودر می فرماید:»هنگامی که آنها ازحق منحرف شدند،خداوند قلوب آنها را منحرف ساخت«یعنی گام اول را آنها برداشتند،وازسوی دیگر،میفَلَمﱠاگوید:» خدزَاغُواوندقومأَزَاغَفاسق رااللﱠهُهدایتقُلُوبَهُمْنمیکند.».« وَاللﱠهُ لَا یهْدِی الْقَوْمَ الْفَاسِقِینَ، خدا هم دلهای بی نورشان،راازاقبال به حق برگردانید وخداهرگزمردم نابکارفاسق راهدایت نخواهدکرد. - « صف،. - 5چه مصیبتی ازاین بزرگتر؟که انسان ازهدایت الهی محروم گرددوقلبش ازحق منحرف شود.
معنویت توحید محور:
توحیداولین ویژگی حیات معنوی واولین رکن ازارکان اسلام است وبدون توحید،حیات معنوی ورباّنی وجودخارجی وواقعی ندارد. توحید بدین معناست که عبودیت واستعانت به خداونداختصاص داده شود و تنها اوعبادت وفرمانبرداری شودوصرفاً ازاواستعانت ویاری درخواست گردد.واین موضوع تنها و تنها خداوند رامی پرستد ودرهمه حوادث ومشکلات تنها از او یاری می هُوَجویدقُلْاللﱠهُ.» أَحَدٌ» «بگو:خداوند،یکتا و یگانه است؛ - « توحید، - . 1توجّه به این واقعیّت که هرکاری را که انسان انجام می دهددرپیشگاه خدا است می تواندروی برنامه ی زندگی انسان اثرزیاد بگذارد واورا ازخلاف کاری ها باز دارد.
