بخشی از مقاله
چکیده: هدف کلی مقاله حاضر، شناسایی و اولویت بندی عوامل مؤثر بر فرآیند مدیریت تحول در سازمان تامین اجتماعی شهرستان ارومیه می باشد. ابتدا برای بررسی این فرآیند پرسشنامهای شامل 50 سوال طراحی شد تا بوسیله آن، این فرآیند از سوی کارمندان سازمان بررسی شود . جامعه آماری تحقیق حاضر، کارمندان سازمان تامین اجتماعی شهرستان ارومیه می باشند که تعداد آنها 3000 نفر می باشد. حجم نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران با لحاظ کردن خطای نمونه گیری 0.05 در سطح اطمینان 0.95 برابر 250 نفر برآورد شد که این تعداد نمونه، به روش نمونه گیری طبقه بندی تصادفیساده انتخاب شدند . ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه ایی محقق ساخته است که پس از سنجش روایی و پایایی آن در ا ختیار نمونه آماری قرار گرفت .
پس از جمع - آوری پرسشنامه ها، اطلاعات حاصله، تلخیص، طبقه بندی و با استفاده از آمار توصیفی، تحلیلعاملی اکتشافی و تاییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . آلفای ترکیبی عامل ها برابر 0.93 به دست آمد و کفایت حجم نمونه توسط آزمون کرویت بارتلت تایید و در مرحله بعدی با روش تحلیل عاملی اکتشافی با چرخش واریماکس 10 عامل شناسایی شد. در کل، این 10 عامل 68.78 درصد از تغییرات مدیریت تحول سازمانی را تبیین میکنند. در بین عامل ها، با روش تحلیل عاملی تاییدی، عامل اول - مدیران ارشد - با ضریب بار عاملی ُِ؟0 در رتبه اول و عامل هشتم - ماهیت اطلاعات - با ضریب بار عاملی 0.57 در رتبه آخر قرار دارد.
مقدمه
در جهان امروز، علم با چنان سرعتی متحول می گردد که در گذشته هرگز تصور آن هم ممکن نبود و میزا ن امکانات مادی، مالی و انسانی که به تحقیقات اختصاص پیدا می کند بیانگر این سرعت است، زیر این میزان تعیین کننده سرعت تحولات علمی، نرخ رشد و توسعه اقتصادی و صنعتی هر جامعه میباشد. هر کشوری که امکانات بیشتری به تحقیقات اختصاص دهد، در تحولات علمی نیز سهم بیشتر ی خواهد داشت و به همان نسبت از نتایج آن به نفع خود سود خواهد برد و بر اساس قدرت خویش در این زمینه، سخن خود را بر سایر جوامع تحمیل خواهد کرد . امروزه ابرقدرت شدن ، به امکانات نظامی ، سیاسی و ... نیست، بلکه هر کشوری که به تحولات علمی بیشتر - تکنولوژی پیشرفته رت - دست یابد، قدرت نظامی و سیاسی را نیز از آن خود خواهد ساخت و به خدمت خویش خواهد گرفت.
در عصر اطلاعات باید از فکر بشر به عنوان ثروت ملی یاد کرد . بنابراین، میتوان فکر را منشأ ثروت دانست . در هر جامعه ای منابع و مواد محدود است و بشر توان افزایش منابع و مواد را ندارد . لذا اگر در جامعهای تفکر علمی پایدار شود، مطمئناً از منابع موجود می توان به کمک فکر علمی و اتخاذ استراتژیهای مناسب به توسعه پایدار رسید. فرایند توسعه، فرایندی است که طی آن در بطن یک جامعه کهن، سامان تازه ای ایجاد می شود.
به عبارت دیگر، در جریان این فرایند اندیشههای اساسی یک جامعه عوض می شود. در حقیقت انسانها متحول می شوند و جامعه تازه ای ایجاد میشود. همساز با چنین تحرک برونسازمانی، محیط درونی سازمانها نیز دگرگونیهای شگفتآوری را تجربه میکند. از یکسو، پیشرفتهای تند آهنگ تکنولوژی بهویژه تکنولوژی اطلاعات و کامپیوتر، الزامهای کاملاً نوینی را در ابعاد مدیریت طلب می کند و از سوی دیگر، نگرش بی سابقهای که به عامل انسانی مربوط میشود دگرگونی دیگری را الزامآور میسازد. بنابراین در این تحقیق به دنبال شناسایی عوامل تاثیر گذار بر مدیریت تحول و تاثیر آن در انتقال یا ایجاد دانش در سازمان تامین اجتماعی می باشد .
بیان مساله
تعداد و نوع فعالیت های بهبود و بهسازی مدیریت که در دهه گذشته به طرق گوناگون به درون سازمان ها و شرکتهای ایرانی راه یافتهاند به طور فزایندهای افزایش داشته است . چه بسیار شرکتها و سازمانهای دولتی و خصوصی که پس از استقرار اولین نظام های، نظیر - نظام مدیریت کیفیت بر پایه استانداردهای سری - 9000 خود را در معرض هجوم بی امان نظامهای مشابه دیدند که هر یک از ادعاعای خیره کنندهای نظیر تولید ناب، کیفیت فراگیر، تولید بدون نقص، مشارکت فرا گیر، تعالی سازمانی و افزایش بهره وری داشتند .
تعداد صنایع و سازمانهایی که هم اکنون بدون توجه به ظرفت و کارکرد واقعی سیستم های بهسازی موجود، به طور غیرآگاهانه به سوی جذب و استقرار نظام بهسازی پر زرق و برق تر رو آوردهاند رو به افزایش است . این در حالی است که امروزه بسیاری از متخصصان و اندیشمندان مدیریت و کیفیت به این شیوه جذب و استقرار نظامها به دیده تردید مینگرند. اهمیت تغییر و تحول مثبت بر کسی پوشیده نیست چرا که نیاز آینده است . سازمانهای مؤفق در جهان امروز سازمان هایی هستند که تغییر و تحول را در چهارچوب تشکیلاتی خود بگنجانند. بر کسی پوشیده نیست که بنیان هر سازمان بر پایه برآورده سازی نیازها است و از آنجائیکه نیاز انسان ها دائم در حال تغییر و یا میل به سمت نیاز جدید است بنابراین لزوم تحول در سازما نها همواره دیده می شود و احساس نیاز به مدیریت بر روی این تحولات بیش از پیش خود را نشان میدهد.
بقای سازمانها در شرایط پیچیده و متغیر محیطی مستلزم به کارگیری نگرشی نو در تدوین استراتژیهای سازمانی است و کاملاً بجاست که در دنیای تجاری امروز فقط »تغییر« را ثابت و پایدار بدانیم - هیت،2001، ص - 23دکتر گری هامل، استاد مدیریت استراتژیک مدرسه بینالمللی تجارت لندن، شیوه های سنتی در تدوین استراتژی را در محیط های امروز کارا و مؤثر نمی داند. به اعتقاد وی، سازمان ها می - بایست علاوه بر اینکه در وضعیت کنونی و محیط فعلی از چالش رقابت های فشرده خارج شوند، رقابت در آینده را نیز مطم ح نظر قرار دهند. او بحث رقابت در آینده را چالش کنونی مدیریت مطرح میداند - احمدی،1381، ص . - 35
تمایل فزاینده به کاهش مستمر قیمت ها در بسیاری از بازارها فشار بسیاری به تولیدکنندگان جهت کاهش هزینه ها وارد میکند؛ از سوی، دیگر جهت حفظ حاشیهی سود موجود چارهای جز بهکارگیری مدیریت هزینه باقی نمیگذارد - جیمز،2001، ص . - 3 واقعیت این است که در آینده، دیگر تنها تولید محصولات با کیفیت بالا، انحصار فناوری، منابع انسانی کارآزموده و ... مزیت رقابتی تلقی نمیشوند، بلکه ترکیبی از شرایط یادشده ایفا کنندهی نقش اصلی رقابت میباشد - هال،2000 ، ص . - 112 نکته اینجاست که آیا به راستی میتوان به تمام این عوامل توجه کرد؟
چنانچه این سؤال از یکی از مدیران ارشد سازمان ها پرسیده شود، بی شک نخستین پاسخ به این سؤال، پرسش دیگری خواهد بود با این مضمون که با چه هزینهای؟ به صراحت می توان ادعا کرد که رقابت در آینده با امروز متفاوت خواهد بود . مطابق تحقیقات انجام شده، در آینده قدرت یادگیری و انعطافپذیری سازمان ها ضامن بقای آنهاست؛ لذا، مؤسسات تولیدی و خدماتی برای تداوم حیات اقتصادی خود ناگزیر باید با کاهش هزینهها و سبک کردن بار حبس سرمایه ه ا و هماهنگ شدن با قواعد بازی از سازمان های یک بعدی نگر به سازمان چابک تبدیل شوند .
سازمانهایی که به سادگی قادر باشند در مقابل تغییرات محیطی انعطاف به خرج داده، خود را منطبق نمایند؛ این در حالی است که طبق مطالعات انجامشده حدود 70 درصد از برنامههای تحول باشکست مواجه شده است - بیر،2000، ص . - 133 از آنجاییکه سازمان های دولتی و خصوصی برای اینکه در صحنه رقابت بمانند و بتوانند بهتر نیازهای مردم و سازمان خود را تامین کنند نیاز به دانش روز دارند. همچنانکه می دانید سازمان تامین اجتماعی به عنوان یکی از سازمان های خ دماتی بزرگ در ایران دارای پرسنل و مشتریان زیادی می باشد .
بنابراین هرچه در این سازمان تکنولوژی جدید استقرار پیدا کند سازمان رو به رشد خواهد بود . یکی از این تکنولوژی های جدید مدیریت تحول می باشد که بتازگی در سازمان های داخل کشور وارد شده است . اگر سازمانی توانایی استقرار چنین مدیریتی داشته باشد به موفقیت نیازهای کارمندان و مشتریانش را تامین می کند . همچنین با استقرار نظام مدیریت تحول انتقال یا ایجاد دانش به آسانی صورت می گیرد . بنابراین در این تحقیق به دنبال عوامل تاثیرگذار در مدیریت تحول در ایجاد و کسب و انتقال دانش هستیم به عبارت دیگر در این تحقیق به شناسایی عوامل کلیدی موفقیت در ایجاد دانش در سازمان تامین اجتماعی شهرستان ارومیه خواهیم پرداخت.
مبانی نظری پژوهش
مقوله مدیریت تحول هرچند که بخشی نو در رشته مدیریت است، با این حال در دو دهه گذشته الگوها و روندهای آن به شکل شتابندهای با دگرگونیهای اساسی روبرو شده است . دهه 1980 میلادی را به ویژه میتوان دوره نوآوری ها برای مدیریت تحول دانست . در این دوره نتایج بسیاری از پژوهش های مدیریت و نامرادی هایی که بسیاری از سازمان های اقتصادی، تولیدی، خدماتی و به طورکلی کسب و کار کشورهای غربی در زمینه کارآیی و رقابت دنیایی تجربه کرده بودند، دست در دست هم زمینه را برای یک رنسانس تحول - تولد دوباره - در نحوه اداره سازمان ها و فعالیت ها آماده ساخت . این دوره شاهد پدیدارشدن روندهای برجسته در زمینه های ساختاری و عملیاتی بود .
