بخشی از مقاله
چکیده
گشتزنی اینترنتی پدیدهای رایج و در حال رشد در سازمانهای مختلف است. علیرغم رواج این پدیده در بین کارکنان و آگاهی نسبی مدیران از پیامدهای گشتزنی اینترنتی، تا کنون مطالعات آکادمیک زیادی در رابطه با تأثیر گشتزنی اینترنتی بر عملکرد شغلی کارکنان انجام نشده است. از اینرو این پژوهش قصد دارد تا به رتبهبندی ابعاد تأثیرگذار سایبرلوفینگ بر عملکرد شغلی بپردازد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی میباشد و از لحاظ ماهیت، تحقیقی توصیفی میباشد. جامعه آماری آن را کارمندان شعب بانک آینده در سه استان گیلان، مازندران و گلستان تشکیل دادند. جهت گردآوری دادهها از پرسشنامه استفاده گردید. اولویتبندی ابعاد تأثیرگذار سایبرلوفینگ - گشتزنی اینترنتی - بر اساس ترکیب روشهای تصمیمگیری با استفاده از فرآیند تحلیل سلسله مراتبیAHP صورت گرفت. و هر یک از ابعاد با استفاده از مقایسات زوجی، بررسی شدند. و نتیجه اینگونه به دست آمد؛ مؤلفههای هنجارهای توصیفی، نگرش کارکنان و مجازی بودن از جمله ابعادی هستند که بیشترین تأثیر را داشته و آموزنده بودن، منحرف کنندگی و اعتیادآور بودن از جمله ابعادی هستند که کمترین تأثیر را داشتهاند. در ادامه پیشنهادهایی برای پژوهشهای آتی ارایه شدند.
واژگان کلیدی: ابعاد تأثیرگذار سایبرلوفینگ، عملکرد شغلی و بانک آینده.
مقدمه
امروزه کاربریهای متنوع اینترنتی و کامپیوتری به بخش مهمی از زندگی روزمره بسیاری از انسان ها در نقاط مختلف کره زمین تبدیل شده است. سازمانها نیز از این قاعده مستثنی نیستند و فنآوریهای مبتنی بر وب و ابزارهای کامپیوتری بخشی لاینفک از سازمانها میباشند. به عبارت دیگر به منظور استفاده حداکثر از سرمایه انسانی، دانش و یادگیری، استفاده از اینترنت و فنآوریهای ارتباطی امری ضروری در پیشرفت عملیات سازمانی است . - Lytras and de Pablos, 2011 - علیرغم تأثیرات شگرف و مثبت کامپیوتر و اینترنت بر بهبود عملکرد سازمانی، استفاده از چنین تکنولوژیهایی به مانند هر فنآوری دیگری دارای معایب و نقاط ضعف خود است. امروزهاصولاً نمیتوان هیچ سازمان پیشرویی را بدون کامپیوتر و اینترنت تصور نمود. علیرغم کاربردهای گسترده اینترنت، سوء استفاده و استفادههای نابجا از آن نیز موضوعی گسترده و حائز اهمیت میباشد . - Liberman et al, 2011 - یکی از مهمترین معضلات ناشی از اینترنت، گشتزنی اینترنتی کارکنان است که برخی از محققین - باتورای و توکر، - 2015 از آن با عنوان " نیمه تاریک" اینترنت یاد میکنند.
اگرچه کارکنان زمان زیادی را صرف استفاده از اینترنت جهت امور کاری مینمایند، اما در عین حال ممکن است بخشی از ساعات کاری را صرف گشت و گذار در اینترنت برای امور شخصی نمایند. یکی از معایب عمده استفاده از اینترنت در شرکتها و سازمانهای مختلف که رواج زیادی نیز دارد، پدیده گشتزنی اینترنتی است. اگرچه تعاریف متعددی راجع به پدیده گشتزنی اینترنتی بیان شده است، اما در مجموع میتوان این پدیده را به منزله استفاده شخصی از کامپیوتر و اینترنت در ساعات کاری در نظر گرفت . - Askew, 2012 - گشتزنی اینترنتی پدیدهای رایج و در حال رشد در سازمانهای مختلف است. علیرغم رواج این پدیده در بین کارکنان و آگاهی نسبی مدیران از پیامدهای گشتزنی اینترنتی، تا کنون مطالعات آکادمیک زیادی در رابطه با تأثیر گشتزنی اینترنتی بر عملکرد شغلی کارکنان انجام نشده است.
پدیده سایبرلوفینگ
از دیدگاه برخی از پژوهشگران، گشتزنی اینترنتی نوعی رفتار نابهنجار در محیط کاری است که مشتمل بر فعالیت داوطلبانه اعضاء سازمان است که منجر به بهمریختگی معنیدار هنجارهای سازمانی میگردد . - Henle and Blancard , 2008 - به نظر میرسد عادتهای کارکنان در خانه تا حدودی مشابه رفتاری است که آنها در استفاده از اینترنت در ساعات کاری سازمان از خود بروز میدهند. گشتزنی اینترنتی به معنی استفاده از اینترنت جهت مقاصد شخصی در ساعات کاری میباشد - Ugrin and . - Pearson, 2013 در تعریفی دیگر، گشتزنی اینترنتی بهعنوان ساعاتی از زمان کاری معرفی شده است که شخص وانمود میکند در حال انجام کارهای شرکت است اما در واقع اهداف خود را در فضای مجازی دنبال میکند . - Wilson et al, 2010 - اسکیو و همکاران - 2014 - گشتزنی اینترنتی را به صورت زیر تعریف کردهاند: رفتارهای کارکنان در محیط کاری که توسط کامپیوتر - به خصوص با استفاده از اینترنت - انجام میشوند و از سوی سرپرستان بهعنوان یک وظیفه کاری تلقی نمیشوند. سری و ساویتری - 2012 - تعریف مشابهی از گشتزنی اینترنتی ارایه کردهاند: هر گونه فعالیت کارکنان کمپانی برای دسترسی به اینترنت جهت رسیدگی به امور شخصی در ساعات کاری و یا استفاده از اینترنت و ایمیل جهت مقاصد شخصی در زمانی که یک کارمند در اداره حضور دارد. هنله و همکاران - 2009 - گشتزنی اینترنتی را به صورت استفاده کارکنان از قابلیت دسترسی سازمان به اینترنت برای انجام کارهای غیرسازمانی در ساعات اداری تعریف نمودند . در تعریفی کوتاه و مشابه، لیبرمن و همکاران - 2011 - گشتزنی اینترنتی را به عنوان استفاده شخصی از اینترنت در ساعات کاری معرفی نمودند.
ابعاد پدیده سایبرلوفینگ
1. نگرش کارکنان
2. موانع ادراکشده
3. هنجارهای توصیفی
4. اجتماعی بودن
5. اطلاعاتی بودن
6. تفریحی بودن
7. مجازی بودن
8. آموزنده بودن
9. منحرف کنندگی .10 اعتیادآور بودن که مدل آن به شرح شکل 1 میباشد؛
