بخشی از مقاله
چکیده
هدف این پژوهش بررسی و رتبهبندی موانع اجرای راهبردی در مخابرات استان تهران میباشد. روش این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی است و از حیث روش به دلیل اینکه شرایط با پدیدهها را توصیف میکنند توصیفی است. جامعه آماری 140 نفر از مدیران، کارشناسان ارشد و نخبگان شرکت مخابرات استان تهران میباشند. که پس از استفاده از نگاره مورگان90 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق محور میباشد. روایی پرسشنامه توسط متخصصین و پایایی پرسشنامه طی مطالعه مقدماتی برابر 0.87 به دست آمده است.
در این پژوهش چهار موانع مطرح گردیده است شامل: موانع سیستمی و مدیریتی، موانع مرتبط با کارکنان، محدودیتهای برنامهریزی راهبرد، موانع مرتبط با عدم تخصیص منابع. بررسی قابلیت برازش الگوی موانع اجرای راهبردی در شرکت مخابرات استان تهران نشان داد که تمامی موانع در محدوده قابل قبول قرار دارد. در این پژوهش روایی محتوایی با استفاده از نظر خبرگان و روایی سازه با بهرهگیری از تحلیل عامل تائیدی مورد بررسی و تائید قرار گرفت. سپس به کمک روش TOPSIS موانع اولویتبندی شد و یافتهها حاکی از آن است که موانع سیستمی و مدیریتی بالاترین رتبه و موانع مرتبط با کارکنان پایینترین رتبه دارند.
.1 مقدمه
مدتها از زمانی که بحث مدیریت راهبردی در سازمانها مطرح شده است میگذرد و مدیران بسیاری از واحدها راه حل مشکلات خود را، سرمایهگذاری روی این مقوله میدانند و معتقدند رشد و پیشرفت بقای سازمانها در شرایط پر تلاطم محیط بیرون سازمان در جهت کاهش هزینهها و توسعه فرصتهای درآمدی، هم توجه به تدوین راهبرد و هم اجرای راهبرد را میطلبد - اینس، . - 2011 بطوری که آمارها نشان داده است % 90 شرکتهای بزرگ دنیا که در دستیابی به اهداف راهبردی خود ناکام ماندهاند % 30 در مرحله تدوین و % 70 در مرحله اجرا ناموفق بودهاند .[2]
نشریه معتبر فورچون اعلام کرده است که 70 درصد مدیران ارشد اجرایی در آمریکا، نه به خاطر ضعف در فرموله کردن راهبرد بلکه به دلیل عدم توفیق آنها در اجرای آن شکست خوردهاند.[4] جوک و گلوک - 1988 - اجرای راهبرد را فرایندی میدانند که در بردارنده مجموعهای همخوان و هماهنگ از انتخابها و اقدامهایی برای تخصیص منابع، سازماندهی، مأموریت دادن به مدیران کلیدی، تنظیم خطمشیها، رویهها، سیاستها و برقراری یک سیستم اجرایی برای تقویت، کنترل و ارزیابی یک راهبرد است.
اهمیت اجرای راهبرد امروزه موجب شده است مسئله عدم اجرای آن به عنوان مهمترین چالش مدیران مطرح گردد. حال اگر این موانع شناخته شود که چرا راهبردها در مرحله اجرا با شکست بیشتری مواجه میشوند، شاهد موفقیت مدیران در دستیابی به اهداف راهبردی خواهیم بود. بالواقع بررسی موانع راهبرد مانند چرخ دندههایی است که اجرای راهبرد و برنامه راهبرد به خوبی حرکت مینماید - شکل . - 1 شکل - : - 1
رابطه موانع اجرای راهبردی با اجرا و تدوین راهبرد بررسی پژوهشها نشان داد در خصوص بررسی موانع شکست اجرای راهبردی در سازمانهای ایرانی تحقیقات کمی صورت پذیرفته است که نشانگر این است که با توجه به صرف هزینههای زیاد و بکارگیری روشها و ابزارهای برنامه ریزی راهبردی نتوانستهایم به مزیت رقابتی دست یابیم. توجه ویژه به شناسایی عوامل موثر بر شکست یا موفقیت راهبردی کمک مینماید تا از عواقب ناگوار اجرای نادرست این تصمیمات پیشگیری صورت پذیرد.
براین اساس پژوهش فوق به دنبال بررسی موانع راهبردی در شرکت مخابرات استان تهران به منظور رهایی از شرایط نامطلوب فعلی در اجرای راهبرد و برنامههای راهبردی است. شناسایی این موانع، میتواند سازمان را در ابعاد درآمدی، کیفیتی، عملکردی و غیره ... و همچنین در نیل به ماموریت خود یاری رساند و در موفقیت بیشتر آنها گامهای مفیدی به وسیله آن برداشته میشود.
به عبارتی این پژوهش به این پرسش میپردازد که موانع موجود در اجرای برنامه راهبردی مخابرات استان تهران کدامند؟ و رتبهبندی موانع موجود به چه ترتیبی است؟. در این مقاله سعی میشود بصورت کلی به موانع اجرای راهبرد پرداخته شود و با استفاده از طیف لیکرت و تکنیک تصمیم گیری TOPSIS این موانع رتبهبندی میگردد.
.2 مبانی نظری پژوهش
لازم به ذکر است متون و مطالعات زیادی در خصوص تدوین راهبرد وجود دارد، اما به مقوله اجرای آن کمتر توجه شده است. برخی از محققان از جمله رحیمنیا و همکاران - 2013 - ، ظفر و همکاران - 2013 - ، حسینی و همکاران - 2013 - اشاره داشتهاند که اجرای راهبردها به عنوان مهمترین، پیچیدهترین و زمانبرترین مرحله از راهبردی است و مهمترین مسئله پیش روی در شکست راهبردها در سالهای اخیر است.
برخی تحقیقات در این خصوص عبارتند از:
الهی و همکاران - 1392 - در پژوهشی با عنوان"رتبهبندی موانع پیادهسازی مؤثر راهبردها در نظام ورزش کشور بر اساس فرایند تحلیل سلسله مراتبی"به رتبهبندی موانع پیادهسازی راهبرد ها در نظام ورزش کشور با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی پرداخته است. نتایج نشانگر عدم شایسته سالاری در تعیین مدیران ورزشی به عنوان مهمترین مانع بخش زیربنایی، عدم توجه به قابلیت اجرایی برنامهها راهبردی در هنگام تدوین دارد. مهمترین مانع مرحله تدوین راهبردها، تعهد و اعتقاد اندک برخی مدیران، برای پیادهسازی راهبردها مهمترین مانع مرحله انتقال راهبردها به عمل و بیتوجهی به اجرای راهبردها در بودجه بندی و تخصیص اعتبارات مهمترین مانع مرحله اجرای راهبردها است.
محضری وخلیلی شورینی - 1393 - در پژوهشی با عنوان"شناسایی موانع اجرای برنامههای راهبردی و اولویت-بندی آن " - مطالعه موردی: در گروه خودروسازی سایپا - به بررسی شناسایی و اولویتبندی موانع اجرای برنامه های راهبردی در سطح گروه سایپا پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که 21 مورد از موانع اجرای برنامههای راهبردی در قالب چهار عامل موانع ساختاری و فرهنگی، موانع منابع - انسانی و مالی - ، موانع سیستمی و مدیریتی و موانع برنامهریزی دسته بندی گردیده است.
رحیمنیا وهمکاران - 1393 - پژوهشی با عنوان ارائه مدلی مفهومی به بررسی" موانع سازمانیِ اجرای راهبرد و سلامت سازمانی در بستر فرهنگ سازمان" انجام دادند. از آنجایی که تفکر راهبردی یکی از ویژگیهای مهم سازمانهای سالم میباشد، این سازمانها میتوانند از طریق سلامت سازمانی بر موانعسازمانی اجرای راهبرد فائق آیند. آنها با بهرهگیری از روحیه، وفاداری، ارتباط، مشارکت، رهبری و هدفگذاری، موانعسازمانی اجرای راهبرد را کاهش داده و به سطح عملکرد بالاتری دست مییابند.
در این میان، فرهنگسازمانی بهعنوان بستریکه بر کلیه تعاملات سازمان اثرگذار است، قادر خواهدبود به تقویت مولفههای سازمانهای سالم و اجرایموفقیت آمیز راهبردها کمک نماید. ازاینرو، مدلمفهومی ارائهشده، موانعسازمانی اجرای راهبرد و سلامت سازمانی را در بستر فرهنگ سازمان مورد بررسی قرار می دهد. چاکووما و ازگبور - 2015 - به" بررسی مشکلات اجرای برنامههای راهبردی برای توسعه مدارس متوسطه در ایالت آنامبرا" پرداختند و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی به شناسایی عوامل پرداختند که این عوامل شامل نظریه-پردازی محض، عملگرایی محض، نگرش اداری محض یا سلسله مراتبی، زیرساختهای فرهنگی، محدودیتهای مالی میباشند.
ترپ و همکاران - 2017 - پژوهشی با عنوان "موانع و فرصتهای راهبردی زیرساختهای نوآورانه در سازمان آب" انجام دادند این پژوهش کاربردی در کشور آلمان انجام گرفت و پس از بررسی و مطالعات نقاط ضعف و قوت برنامههای راهبردی در این سازمان با استفاده از ماتریس سوات شناسایی شد. علیآبادی - 2016 - پژوهشی با عنوان "رتبهبندی موانع برنامهریزی راهبردی در صنایع چرم مصنوعی" در شرکت چرم صدف انجام داد.
جامعه آماری پژوهش 50 نفر از کارکنان شرکت بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که پنج مانع موانع شخصی، محدودیتهای محیطی، محدودیتهای اداری، محدودیتهای سازمانی و برنامهریزی از موانع اجرای برنامه راهبردی میباشند. البانو - 2016 - پژوهشی با عنوان" آنالیز اجرای برنامه راهبردی جامع در در اقتصادهای در حال ظهور" انجام دادند.
