بخشی از مقاله
چکیده
یکی از عوامل عمده ي پیوند دهنده ي اقتصاد کشورها بویژه کشورهاي در حال توسعه با اقتصاد جهانی، جذب سرمایه گذاري مستقیم خارجی است که اگر همراه با انتقال فناوري و مدیریت نو باشد، می تواند پیشرفت کشور مقصد سرمایه گذار را منجر شود در پژوهش حاضر با توجه به اهمیت موضوع جذب سرمایه گذاري مستقیم خارجی براي کشور ما به بررسی و تجزیه و تحلیل موانع تاثیر گذار بر جذب سرمایه گذاري مستقیم خارجی درکشور و در مقیاس کوچک تر، استان هرمزگان، به دلیل موقعیت استراتژیک و وجود پتانسیل هاي بالاي آن که به عنوان یکی از راههاي اصلی ورود سرمایه به کشور می باشد، پرداخته شده است، در این راستا ابتدا موانع موجود با توجه به پژوهش هاي گذشته و نظر خبرگان و کارشناسان استان شناسایی و در پنج گروه اصلی و 46 زیر گروه دسته بندي شدند و سپس با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از نرم افزار Expert choice از نظر درجه اهمیت رتبه بندي شده اندکه در نهایت تحریم بین الملی برعلیه ایران، فساد اداري ، عدم امنیت سرمایه گذار در بخش موانع سیاسی به عنوان مهم ترین موانع جذب سرمایه گذاري مستقیم خارجی در استان هرمزگان برآورد شده اند.
کلمات کلیدي: موانع سرمایه گذاري مستقیم خارجی، - فرآیند تحلیل سلسله
.1 مقدمه
امروزه سرمایه گذاري مستقیم خارجی 1 - FDI - به یکی ازعناصرعمده در پیونددادن اقتصاد داخلی کشورها و بویژه جوامع درحال توسعه با اقتصاد جهانی تبدیل شده و به عنوان عاملی براي انتقال سرمایه، تکنولوژي، تخصص و مدیریت درتقویت حضور این کشورها در اقتصاد وتجارت جهانی نقش بسزایی یافته است. این واقعیت موجب گردیده که رقابتهاي اقتصادي براي بهره گیري ازفرصتهاي موجود در جذب سرمایه گذاري خارجی به منظور ارتقاي جایگاه کشورها دراقتصادجهانی تشدیدگردد.[ 1] با توجه به این که سرمایه گذاري مستقیم خارجی نقش مهمی در رفع شکاف پس انداز، انتقال تکنولوژي، دانش فنی و تکنیک هاي جدید مدیریتی و به طور کلی در توسعه و رشد اقتصادي ایفا می کند،.[2] کشور ایران از جمله کشورهاي در حال توسعه می باشد که علیرغم قرار گرفتن در یکی از بهترین موقعیتهاي جغرافیایی در سطح دنیا و با داشتن نیروهاي تحصیلکرده و مواد اولیه فراوان و مناسب از لحاظ جذب سرمایه گذار مستقیم خارجی از جایگاه مناسبی برخوردار نمی باشد، این روند در بین استانهاي کشور نیز به عینه صادق می باشد.
برخی از استانها در جایگاه مناسب و برخی دیگر در موقعیت نامطلوبی قراردارند.[3] دراین بین استان هرمزگان با توجه به اینکه یکی از پرجاذبه ترین استانها جهت سرمایه گذاري می باشدو با وجود مزیت هاي بی نظیردر همه ي حوزه هاي اقتصادي، زیر بناهاي اقتصادي و راههاي دسترسی، اعطاي مشوق هاي سرمایه گذاري و تلاش در جهت تسهیل روند آن امري حائز اهمیت است که نتیجه ي آن شکوفایی استان، منطقه و بالطبع کشور خواهد بود. .[4] بنابراین با توجه به توان و پتانسیل بسیار بالاي استان و همچنین نیاز استان در جذب این نوع سرمایه گذاري، شناخت موانع پیش روي سرمایه گذاران و اولویت بندي آنها و سعی در رفع آنها براي حفظ سرمایه گذارا ن موجود و افزایش جذب سرمایه گذاري مستقیم خارجی بسیار ضروري به نظر می رسد.
.2 مرور ادبیات
سرمایه گذاري خارجی معمولاً به دو طریق، سرمایه گذاري سهامی - غیرمستقیم - - - 2 FPI و سرمایه گذاري مستقیم خارجی صورت می گیرد..[5] سعیدي و میعادي در پژوهشی که به بررسی مشکلات بر راه سرمایه گذاران از زبان خودشان پرداخته اند، ده متغیر را مورد آزمون قرار داده است. نتایج نشان می دهد که بین شاخص هاي شروع کسب کار، اخذ مجوزهاي لازم، اشتغال، ثبت اموال، حمایت از سهام داران جزء ، پرداخت مالیات، تجارت فرامرزي،لازم الاجرا شدن قراردادها و پایان کسب وکار و جذب سرمایه گذاري خارجی رابطه ي معنا دار وجود دارد .[6]
عمادزاده و همکاران به بررسی قوانین و مقرراتی پرداخته است مهم ترین موانع بر راه جذب سرمایه خارجی عبارتنداز:-1 منع امتیاز دادن به خارجی،-2 منع استخدام بیگانگان و محدودیت سازش مثبت به دعاوي یا ارجاع آن ها به داوري می داند و همچنین یادآور می شود وجود یک ساختار حقوقی جامع که داراي کمترین ارجاع مسایل به قوانین و مقررات باشد براي فضاي سرمایه گذاري بسیار مناسب و ضروري می باشد که جهت اجراي این مورد در کشور ضرورت بازنگري در قوانین به شدت احساس می شود.[7] دستار به بررسی موانع و مشکلات در خصوص جذب سرمایه گذاري خارجی در منطقه ویژه اقتصادي انرژي پارس پرداخته است، ایشان موانع سیاسی را به عنوان مهم ترین موانع ذکر نموده است.[8]
خانه زائی در بررسی خود به شناسایی و رتبه بندي موانع سرمایه گذاري در منطقه آزاد تجاري – صنعتی چابهار پرداخته است او موانع را شناسایی و پس از رتبه بندي، امنیت اقتصادي به عنوان مهمترین مانع مشخص کرده است.[9] حسینی و صفري در بررسی خود به اولویت بندي موانع سرمایه گذاري از در منطقه ویژه اقتصادي انرژي پارس با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازي وجود دارد پرداخته است، او عوامل شناسایی شده را در سه دسته ي عوامل سیاسی و اقتصادي و فرهنگی قرار داد. در نهایت با تکنیک سلسله مراتبی سه عامل استقراض بانکی و افزایش نقدینگی، تحریم هاي بین المللی علیه ایران و عامل تورم در رتبه ي اول تا سوم قرار گرفته اند.[10] با توجه به بررسی پژوهش هاي گذشته و استفاده از نظر خبرگان و کارشناسان به صورت مستقیم، موانع زیر در پنج گروه به همراه 46 زیر گروه در شکل - 1 - مشخص و بیان شده است.
-3 بیان مراحل حل مسئله :
- 1-3 محاسبه وزن عوامل با استفاده از روش مقایسه زوجی:
ابتدا از روش زوجی و از طریق مقایسه هاي دوتایی بین موانع براي به دست آوردن وزن موانع استفاده شده است. بدین صورت که ماتریسی تشکیل گردید که درآیه هاي آن با توجه به میزان اهمیت هر یک از معیارها نسبت به یکدیگر به صورت دوبه دو مقایسه شده بود .در ادامه براي محاسبه ي وزن موانع از نرم افزار Expert Choice در این پژوهش استفاده شده است. نرم افزار مذکور براي تحلیل مسایل چند معیاره با استفاده از تکنینک فرآیند تحلیل سلسله مراتبی - - AHP طراحی شده است.
