بخشی از مقاله
چکیده
خصوصیسازی به معنای ایجاد اقتصادی جدید بر اساس بازار و درنتیجه دگرگونی و تحول در ابعاد مختلف اقتصادی است. لذا یکی از مهمترین راهبردهای دولتها برای افزایش کارایی بخشهای مختلف اقتصادی، حمایت از تقویت بخش خصوصی و گام برداشتن در مسیر خصوصیسازی است. این پژوهش نیز باهدف رتبهبندی موانع توسعه سرمایهگذاری بخش خصوصی در صنعت آب و فاضلاب با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی - - FAHP انجامشده است.
روش پژوهش حاضر توصیفی- پیمایشی و جامعه آماری شامل 10 نفر میباشد. ابزار تحقیق شامل پرسشنامه استاندارد با متدولوژی فرایند تحلیل سلسله مراتبی میباشد. نتایج تعیین اولویت عوامل با تکنیک FAHP نشان داد به ترتیب اولویت، مهمترین موانع قانونی، اقتصادی، ساختاری و اجتماعی میباشدکه -1 موانع قانونی با وزن نرمال 0/449 از بیشترین اولویت برخوردار است. -2 موانع اقتصادی با وزن نرمال 0/256 در اولویت دوم است. -3 موانع ساختاری با وزن نرمال 0/181 در اولویت سوم است. -4 درنهایت موانع اجتماعی با وزن 0/115 قرار دارد.
مقدمه
صنعت آب و فاضلاب کشور توجه ویژه ای به جذب و توسعه مشارکت بخش خصوصی به منظور سرمایه گذاری در طرح های آب و فاضلاب دارد که در این راستا رشد قابل توجهی در گسترش مشارکت بخش خصوصی طی سال های اخیر به وقوع پیوسته است. خصوصیسازی فرایندی اجرایی، مالی و حقوقی است که دولتها در بسیاری از کشورهای جهان برای اصلاحات در اقتصاد و نظام اداری کشور به اجرا درمیآورند. در کشورهای صنعتی پیشرفته و توسعهیافته ازنظر اقتصادی، دولتها از اجرای فرآیند خصوصیسازی به دنبال دستیابی به اهدافی همچون افزایش کار آیی، کسب درآمد و کاهش بار مالی دولت میباشند.
درحالیکه در کشورهای درحالتوسعه با توجه به وجود مشکلات و تنگناهای بیشتر، اهداف متعدد دیگری ازجمله استفاده بهینه از منابع مالی شرکتها، کاهش حجم دخالت دولت در اقتصاد، سپردن تخصیص منابع به مکانیزم خودسامان بخش بازار،مقابله با نقدینگی سرگردان در اقتصاد، ایجاد فضای رقابتی امن برای سرمایهگذاریهای بلندمدت، دستیابی به مهارتهای نوین مدیریت، دسترسی به سرمایه و تکنولوژی خارجی و توزیع ثروت و درآمد بین اقشار مختلف جامعه نیز دنبال میشود. مهمترین و اولین گام در این عرصه ، شناسایی موانع سرمایهگذاری بخش خصوصی، سپس اولویت بندی این موانع جهت بررسی و ارائه راهکارهایی برای حذف این موانع و توسعه سرمایه گذاری بخش خصوصی در این صنعت میباشد.
در تحقیق گذشته نویسندگان موانع توسعه در بخش خصوصی که شامل 25 موردبود شناسایی گردید که عبارت است از : - موارد قانونی :
.1ضعف فرآیند صدور مجوزات قانونی،
.2شفاف نبودن قراردادهای سرمایهگذاری و عدم اجرایی شدن آنهاتوسط بخش دولتی،
.3ضعف در قانون جامع خصوصیسازی،
.4عدم شفافیت قوانین و مقررات مرتبط با سرمایهگذاری،
.5عدم ارائه مشوقهای مناسب به سرمایهگذاران -
– موارد ساختاری :
.1 عدم پایبندی طرفهای پروژهها - کارفرما ، ناظر ، سرمایهگذار - به تعهدات خویش ،
.2 عدم هماهنگی و حمایت دستگاههای مرتبط ،
.3 عدم تفویض اختیارات و مسئولیت به سرمایهگذاران،
.4 پیچیدگی فرآیند سرمایهگذاری و بهتبع آن فرار سرمایهگذاران،
.5 نبود استراتژی مناسب جهت جذب و مشارکت بخش خصوصی در سطح شرکت و منطقه،
.6 عدم شناسایی و معرفی فرصتهای سرمایهگذاری توسط شرکتهای آبفا به بخش خصوصی،
.7 عدم استقلال شرکتهای آب و فاضلاب،
.8 شرایط اقلیمی منطقه -
– موارد اقتصادی :
.1 - پایین بودن قیمت تعرفهها ،
.2ضعف مالی سرمایهگذاران بخش خصوصی ،
.3عدم تعهد شرکتها آبفا جهت پرداخت هزینه ها به سرمایهگذاران بخش خصوصی،
.4وجود ریسکهای اقتصادی و نبود امنیت سرمایهگذاری برای بخش خصوصی،
.5ضعف مؤسسات بیمه برای کنترل ریسکهای سرمایهگذاری،
.6عدم تضمین قیمت عادلانه خرید خدمت توسط بخش دولتی،
.7عدم جذابیت پروژهها در صنعت آب و فاضلاب به علت دیربازده بودن -
– موارد اجتماعی:
.1 - نگاه منفی حاکم در بخش دولتی نسبت به سرمایهگذاران،
.2ضعف دانش فنی سرمایهگذاران بخش خصوصی ،
.3عدم وجود راهنمایی و اطلاعرسانی مناسب به سرمایهگذاری بخش خصوصی ،
.4ضعف بخش خصوصی در مدیریت و کنترل پروژههای سرمایهگذاری،
.5 ناآگاهی بخش خصوصی از روشهای تأمین مالی پروژهها و انواع قراردادهای سرمایهگذاری - . با توجه به این 25 مورد ، در این پژوهش با هدف رتبهبندی موانع توسعه سرمایهگذاری بخش خصوصی در صنعت آب و فاضلاب از فرایند تحلیل سلسله مراتبی فازی - - FAHP استفاده شده است.
مواد و روش ها
جهت اولویت بندی موانع توسعه و نیز روابط بین اجزاء از پرسشنامهای با متدولوژی FAHP استفاده شده است. فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس مقایسههای زوجی بنا نهاده شده و امکان بررسی سناریوهای مختلف را به مدیران میدهد .درواقع این مدل ترکیبی از قضاوت خبرگان، به همراه تفکری منطقی و تحلیلی میباشد. در این روش برای اولویتدهی اجزاء و روابط شبکه از مقایسات زوجی بین آنها و ترجیح دادن یک گزینه بر دیگر گزینه حاصل میآید. ازاینرو اجزاء و روابط بهصورت زوجی و بر اساس یک معیار باهم مقایسه میشوند. روش انجام پژوهش حاضر با ارائه مدل مفهومی و سپس در قالب چهار گام قابل تشریح است. در الگوریتم مورداستفاده در پژوهش حاضر از روش انجام مراحل برمبنای عملیات ماتریسی استفادهشده است.
هدف
زیرمعیارها
در این مدل بردار W1 نشاندهنده وزن معیارهای اصلی بر اساس هدف پژوهش است. به همین ترتیب بردار W2 نشاندهنده وزن زیرمعیارها در خوشه مربوط میباشد. بنابراین مدل تحقیق از یک ارتباط سلسله مراتبی برخوردار میباشد. ازآنجاکه در این تحقیق روابط درونی معیارها در نظر گرفته نمیشود از مدل تحلیل سلسله مراتبی - AHP - استفادهشده است.
