بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: یکی از محورهای اصلی کشور، دستیابی به جایگاه برتر علمی و فناوری در سطح منطقه و جهان میباشد. تجربه سالهای اخیر سازمانها و از جمله دانشگاهها نشان میدهد که رسیدن به اهداف بزرگ و پاسخگویی مستمر به نیازمندیهای مخاطبین و مشتریان در محیطهای متلاطم، جز در سایه برنامهریزی استراتژیک محقق نخواهد شد. هدف از انجام این پژوهش شناسایی رسالت و چشم اندازهای نوین آموزش عالی و بررسی سهم زمان در این فرایند میباشد.
روش: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از منظر روش گردآوری دادهها توصیفی - پیمایشی میباشد. جامعه مورد نظر مدیران، معاونان و کارشناسان دانشگاههای شهر شاهرود میباشند که نمونه مورد نظر با استفاده از جدول مورگان تعیین شد و روش نمونهگیری به صورت تصادفی طبقهای صورت گرفت. ابزار گردآوری دادهها پرسشنامههای استاندارد است که پایایی آنها با استفاده از آلفای کرونباخ سنجیده شد. دادههای جمعآوری شده توسط بسته آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافتهها: نتایج حاصل از آزمون تحلیل رگرسیونی فرضیات تحقیق نشان داد که مدیریت زمان در تحقق رسالت آموزش عالی تا 70,7 درصد و در تحقق چشمانداز آموزش عالی تا 61,1 درصد نقش دارد. نتیجهگیری: با توجه به نتایج کسب شده میتوان گفت که تحقق رسالت و چشمانداز آموزش عالی تا حدود زیادی در بهکارگیری مدیریت زمان دانشگاهها بستگی دارد. برنامهریزی و کسب مهارتهای مدیریت زمان به منظور تحقق بهتر و بهینهتر برنامهریزیهای استراتژیک آموزش عالی به روسا و مدیران دانشگاهها توصیه میشود.
واژگان کلیدی: رسالت، چشمانداز، برنامهریزی استراتژیک، مدیریت زمان، آموزش عالی.
مقدمه
آموزش عالی همواره ارتباط نزدیکی با حیات و پیشرفت جوامع بشری داشته است. دانشگاه ها به مثابه یکی از مهم ترین اجزای نهاد آموزش کشورها، از مهم ترین عوامل شکل دهی جهان آینده تلقی می شوند. با توجه به تغییر و تحولات محیطی و پیشرفت های وسیع و سریع فناوری و علوم مختلف و همچنین توسعه اقتصاد دانش محور، دانشگاه ها و به صورت کلی آموزش عالی به عنوان یکی از نهادهای مؤثر بر آینده جامعه مسئولیت های خطیری بر عهده دارد. آموزش عالی همواره کوشیده است تا با تدوین اهداف و برنامه های میان مدت و بلند مدت همگام با این تحولات حرکت کرده و پاسخگوی نیازهای گوناگون جامعه نوین باشد. اما در این راستا، همواره با محدودیت ها و چالش هایی جدی روبه رو بوده است. لذا بازنگری و اصلاح نظام آموزش عالی برای انطباق مستمر با تحولات محیطی و توان پاسخگویی با نیازهای پویای جوامع نوین ضروری به نظر می رسد.
سیستم های سازمانی، در جهت کسب موفقیت و رشد در محیط های متلاطم و رقابتی پیش رو بایستی از نوعی برنامه ریزی بهره گیرند که آینده نگر و محیط گرا بوده و ضمن شناسایی عوامل و تحولات محیطی، در یک افق زمانی بلند مدت تغییر آنها بر سازمان و نحوه تعامل سازمان با آنها را مشخص نماید - اندیش و همکاران، . - 1394 در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن 21، تحولات عظیمی در نقش ها، رویه ها و ساختار سازمانی آموزش عالی، به ویژه دانشگاه ها به وجود آمده است. اولین گام در تحول که زمینه ساز توسعه در همه کشورها می باشد، پدیده جهانی شدن است که منجر به یکپارچه شدن شرکت ها و دانشگاه ها شده و این امر منجر می شود دانش ملی و توسعه فناوری فراتر از مرزهای ملی رشد کند که در واقع رشد سازمان و یا دانشگاه را به همراه دارد. تولید دانش و تحولات سریع در روند انتشار آن در دانشگاه ها باعث شده است شدت رقابت در دانشگاه ها و دیگر مؤسسات آموزشی افزایش یابد آآلِرود1، . - 2012
دومین گام توسعه و تحول تولید دانش در دانشگاه ها است که موجب به وجود آمدن فعالیت های دانش محور در اقتصاد و جامعه شده و باعث رشد و بالندگی بازار کار می شود. لذا در این راستا، هدف اصلی دانشگاه ها تولید دانش در سطوح مختلف و سپس تبدیل دانش به مهارت های مورد نیاز جامعه است . و در نهایت تغییر و بازسازی دوره های آموزش عالی از سیستم های سنتی آموزش به شیوه های نوین و ایجاد اصلاحات لازم در زمینه تولید دانش، کسب آخرین اطلاعات و تغییرات و تحولات علمی و پرداختن به موضوع اهمیت جهانی شدن دانش از جمله مواردی است که سیستم آموزش عالی در تمامی کشورها بایستی به آن بپردازد - سلمی1، . - 2012
طبق مطالعه آکتان - 2007 - 2، پارادایم تغییرات اساسی که آموزش عالی را تحت تأثیر قرار داده است عبارتند از: تضمین کیفیت خدمات ارائه شده؛ شفافیت و پاسخگویی؛ ازادی عمل برای اساتید و دانشجویان؛ نوآوری؛ مشارکت در امور علمی؛ ارتباط داشتن نزدیک دانشگاه با جامعه؛ توسعه سیستم تعلیم و تربیت؛ بالابردن سطح یادگیری دانش جهانی و همکاری های بین المللی در زمینه تولید و انتقال دانش - آکتان، . - 2007
چهار کارکرد اساسی و هدف از آموزش عالی که می تواند بر این پارادایم مؤثر باشد به شرح زیر رتبه بندی می شود: دانش آموختگان با بهترین و بالاترین سطوح آموزش عالی، همواره آماده خدمت رسانی به جامعه باشند و بتوانند آزادانه در جامعه فعالیت کنند؛فراهم کردن موقعیتی و تجهیزات و امکانات مورد نیاز برای تولید علم در سطح محلی، منطقه ای و ملی و بین المللی؛ فراهم کردن موقعیتی برای به اشتراک گذاری دانش و افزایش دانش محلی و منطقه ای و سپس ملی توسط دولت و با تخصیص بودجه ای برای این کار؛
مشارکت دادن دانش آموختگان در روابط شهروندی و خدمات رسانی عمومی جهت بهبود روابط افراد و جامعه و در نهایت تحقق بخشیدن مشارکت های علمی بین افراد - ولاسینو و هانسین3، . - 2012
این تحولات در آموزش عالی، دانشگاه ها را ملزم ساخته است که به بازسازی و اصلاحات در برنامه های بلندمدت خود بپردازند. بازسازی به معنی کسب موفقیت در میدان رقابت به وسیله برنامه ریزی های استراتژیک سازمانی است - کوزو و همکاران4، . - 2013 این نوع برنامه ریزی برای سازمان ها و همچنین دانشگاه ها برنامه ریزی استراتژیک است. برنامه ریزی استراتژیک عبارت است از طرح های بلندمدت برای مدیریت مؤثر فرصت ها و اهدیدات محیطی و بررسی نقاط قوت و نقاط ضعف سازمان. تدوین برنامه ریزی استراتژیک شامل تعریف رسالت، چشم انداز و تعیین اهداف قابل حصول، طراحی استراتژی ها و تعیین رهنمودهای مربوط به سیاست ها و خط مشی ها است - هانگر و ویلن5، . - 1386
