بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضربه بررسی اهمیت و جایگاه روانشناسی در راهنمایی و رانندگی، پرداخته ، زیرا حالات روانشناختی مساله اساسی در رفتار رانندگی به شمار می رود. این پژوهش که به روش کتابخانه ای توصیف و تحلیل انجام شده است. به بررسی متغیرهای تاثیرگذار در راهنمایی ورانندگی که به دو دسته عوامل انسانی ومحیطی تقسیم می شود، می پردازد. تاثیرات عوامل انسانی ازجمله سن، جنس ، تاهل ، تحصیلات ، شغل ، سلامت جسم و روان ،تاثیرات تفکرات و ویژگی های شخصیتی را در راهنمایی و رانندگی بررسی می کند، تاثیر مولفه های روانشناختی همچون تیپ شخصیتی ، پرخاشگری ، رانندگان پرخطر، احساس مالکیت، خودنمایی ، توهم امنیت کامل، برداشت های گوناگون افراد از حوادث در رفتار رانندگی بیان شده است .
هم چنین تاثیرات محیطی ازجمله کیفیت جاده ، ترافیک ، کیفیت اتومبیل ، آب وهوا ، پلیس و... بررسی می شود، اشتباهات رایج رانندگان از دید روانشناسان اجتماعی مطرح ، راهکارهای بهبود اخلاق رانندگی که آموزش در خانواده، مدرسه، فیلم وانیمیشن ، آموزش مدیریت بحران وکنترل خشم و مهارت های اخلاقی در کنار مهارت های آموزش رانندگی، بررسی وضعیت سلامت روان و شخصیت راننده قبل از ارایه گواهی نامه و مهارت های ارتباطی پلیس که از جمله چگونگی برقراری ایجاد اعتماد ، پرسش کردن ، نفوذ کردن ، برخورد با افراد دشوار و همدلی را در بر می گیرد.
کلید واژه ها : روانشناسی - - psychology، راهنمایی و رانندگی . - Traffic -
-1 مقدمه
وسایل نقلیه از مشخصه های تمدن است و رانندگی برای فعالیت های مختلف زندگی معاصر مانند کار، زندگی اجتماعی ، تفریح ، فعالیتهای آموزشی- اجتماعی و نظیر این ها امریکاملاً ضروری به حساب می آید. ضرورت استفاده گسترده از وسایل نقلیه در زندگی روزمره موجب افزایش تعداد تصادفات جاده ای و شهری به صورت مکرر و میزان مرگ ومیر بالا ، به گونه ای که به مشکل بزرگی در عرصه های مختلف اجتماعی تبدیل شده است - دبنر وهمکاران ،. - 2004 آمارها نشان می دهد در هر پنج ثانیه یک مرگ بر اثررانندگی ، برآورد می شود در سال2020سومین علت مرگ ،حوادث ترافیکی وجاده ای باشد. تصادفات در ایران 15 برابر متوسط دنیاست. اولین عامل مرگ ومیر در افراد زیر 40 سال در ایران حوادث جاده ای می باشد.
تعداد جریمه ها در یک روز در شهر تهران برابر با تعداد جریمه های یک سال در کشور های اروپایی است و ایران درمیزان تصادفات که همبستگی قدرتمندی با فرهنگ افراد جامعه در رانندگی دارد رتبه 189 در میان 190 کشور را دارد - مرادی،. - 1392 در سال های اخیر برخی از محققان برآن شدند تا تأثیر عوامل انسانی در بروز سوانح رانندگی را درتحقیقات خود بگنجانند، دیوید شاینر عضو یک تیم تحقیقاتی با اهداف چندمنظوره به مطالعه روی گزارش های پس از تصادف پرداخت تا عوامل موثردر تصادفات و مکانیزم جراحات وارده را معلوم سازد او در کتابش تحت عنوان"روان شناسی جاده" چنین می نویسد: "تمام تحقیقات به این نکته اشاره دارند که حدود 90 درصد تصادفات یا به دلیل ناتوانی در فرآیند پردازش اطلاعات توسط راننده رخ داده است یا رفتاری کهمعمولاً از جانب یک رانندهنسبتاً ماهر و هوشیار سرنمی زند - کاستن، . - 2005
شرایط رانندگی بسیار متعدد است به خصوص شرایط روانی، اخلاقی واجتماعی. بنابراین داشتن گواهی نامه رانندگی دلیل بر صلاحیت کامل افراد برای رانندگی نیست؛ تنها داشتن دید خوب نمی تواند ملاک صلاحیت رانندگی باشد؛ بلکه تجربه ، استعدادهای طبیعی ، دقت و تعادل روانی است که به انسان برای رانندگی صلاحیت می دهد این موضوع سبب شده است تا ازچهارعامل انسان، جاده ، وسیله نقلیه و محیط؛ انسان مهم ترین عامل بروز تصادفات در ایران محسوب شود. به عبارت دیگر کسانی که پشت فرمان ماشین های خود استقرارمی یابند افرادی هستند که از فرهنگ رانندگی فاصله داشته ، و فاقد رفتارهای مطلوب رانندگی هستند.سوالی که مطرح است این است که رفتار رانندگی چیست؟ وچه عواملی در آن نقش دارند؟ - یعقوبی،. - 200
-1 مبانی نظری و پیشینه
روانشناسی رانندگی:1 این علم آمیزه ای از روانشناسی اجتماعی2،شخصیت3،رشد4،سلامت5 و بالینی6 وکاربردی7 می باشد، که چگونگی نظام ارزش ها و نگرشها ومجموعه رفتارهای فردی واجتماعی را در راهنمایی رانندگی بررسی می کند.چون رانندگی با روح و روان شخص در ارتباط است این مساله باعث به وجود آمدن این رشته شده است چون بیش از %90 از حوادث رانندگی با دخالت مسائل روانشناختی رخ می دهد. این علم می تواند با ایجاد نگاه دقیق به پیرامون وشناخت روح وروان خود فرد و دیگران ، در پیش بینی و کنترل موقعیت ها و حوادث یا شخصیت های مختلف موثر باشد، و از میزان بسیاری از مشکلات این عرصه بکاهد - نوری زاده وهمکاران ،. - 1391آغاز استفاده از علائم راهنمایی رانندگی از رومی ها وانگلیسی ها ، معرفی شده است و اولین گواهینامه رانندگی به کارل بنز8در سال 1888 اعطا شد. نظام جامع آموزش رانندگی در آلمان1910 آغازشد. تحقیقات در مورد تاثیرات روانشناختی در راهنمایی رانندگی از دهه های 1930 -1920درکشورهای غربی به خصوص آمریکا شروع و تصمیم به بین المللی کردن علائم و قوانین راهنمایی ورانندگی بعد از جنگ جهانی دوم می باشد - احمدی،. - 1390
