بخشی از مقاله
چکیده
انسانها از آغاز آفرینش تاکنون تحت نفوذ رنگهای اطراف خود بودهاند و این خود دلیلی بر رابطه نزدیک انسانها با رنگها است. رنگها همواره مورد نظر انسان بوده و از آغاز پیدایش شب و روز، تاریکی و روشنایی زندگی بشر تحت تأثیر این دو عامل بوده است. این مقاله به بررسی تأثیر رنگها بر روان آدمی در شهر اسلامی کامل پرداخته است. اهمیت موضوع روانشناسی رنگها در شهر اسلامی مبتنی بر ایجاد روحیه سرزندگی و شادابی، کار و فعالیت، رشد و پیشرفت میباشد.
هر کدام از رنگهای اصلی»آبی، سبز، قرمز و زرد« و رنگهای فرعی »بنفش، قهوهای، سیاه و خاکستری« با ویژگیهای شخصیتی انسان رابطه دارد. در قرآن و حدیث، آیات و روایات معصومین - ع - توجه به رنگها مورد ارزیابی قرار گرفته و نشان میدهد که در شهر اسلامی کامل باید به آن توجه شود و بر اساس تأثیر هر یک از رنگها بر روحیه انسان، در ساخت و ساز، رنگ و تزیینات بناها و نماهای شهر، تولید پوشاک و رنگ مناسب پوشش، به انتخاب رنگها بپردازد. این سخن درستی است که رنگها در روح و روان آدمی اثر میگذارند و موجب تغییر احساسات و رفتار وی میشوند.
-1 مقدمه
جهان هستی به همه شگفتیهایش پیش روی ماست. خالق زیبا آفرین و حکیم اجزاء عالم را در اشکال و اندازههای مختلف آفرید و با رنگهای گوناگون و جذاب بیاراست تا بشر برترین مخلوقش با جهان و پدیدههای آن ارتباطی عمیق و سرشار از احساس برقرار کند در درک و فهم اسرار آن توفیق یابد و آسانتر به اهدافش دست یابد. آیات وحی و کلمات پیشوایان دین بر نقش رنگها و گوناگونیشان در خلقت جهان به گونه مستقیم و غیرمستقیم توجه دادهاند. کشف این ارتباطات و دلالت رنگها بر مفاهیم در زندگی معنوی و مادی بشر نقش به سزایی خواهد داشت.
رنگها همواره در زندگی بشر مورد توجه بوده و حیات انسانی را متأثر ساخته است. تا پیش از قرن نوزدهم، تعدادی رنگ و مواد رنگی شناخته شده بودهاند که بیشتر ریشه آلی داشتهاند. در صد سال اخیر، توجه به ترکیبات رنگی بیشتر شد و از طریق مشتقات قطران ذغال و اکسیدهای متالیک، رنگ را به راحتی به دست آوردند. امروزه هر چیزی را که بشر میسازد دارای رنگ است. هزاران رنگ به وجود آمده وتقریباً برای هر منظوری، رنگ خاصی فراهم است - لوشر، به نقل از ابی زاده، . - 1381 علاوه بر رنگ آبی آسمان، رنگ سرخ غروب آفتاب و رنگ سبز درختان و تمام رنگهای طبیعی را در اختیار انسان دیدهایم. اشیاء ساخته شده به وسیله بشر، چراغهای نئون، تصاویر نقاشی، کاغذهای دیواری و تلویزیون رنگی نیز پیوسته انسان را شیفته و مورد توجه خود قرارداده است.
دربارهی یک نقاشی یا عکس رنگی، اهمیت روانی رنگمعمولاً کمتر آشکار است زیرا عوامل بیشمار دیگری نظیر موضوع، تعادل شکل یا فرم، تعادل میان رنگها، مورد بررسی است. به طور کلی وقتی رنگهای متعدد برای خلق یک اثر به کار رفتهاند، داوری زیبایی شناسی باعث میشود که تمام اثر را ارزیابی کرده و تعیین میکند آیا آن اثر مورد علاقه قرار گرفته است؟ نکته مهم نیازهای روانی انسان است که در انتخاب یک رنگ مورد علاقه تأثیر گذار بوده است.
اینگونه است که علم روانشناسی امروزه ثابت کرده است که هر کدام از رنگها نشانه یا درمان هستند و میتوانند در ایجاد جاذبه و دافعه، توازن و تعادل بین ذرات عالم موثر باشند. حتی گاهی همین رنگها راز دل خلایق را رو میکنند، به گونهای که علاقه هر شخص به رنگی خاص حکایت از شخصیت درونی و ذوق او دارد. پس ما را بر آن میدارند که تا از دیدن این همه نظم در خلق موجودات، فتبارک بر زبان جاری کنیم.
گفته شده است که رنگهای روشن، شادی آفرین و رنگهای تیره غم انگیز هستند. رنگ قرمز، تقویت کننده و محرک است. پزشکان قرون وسطی، نور قرمز را در معالجه آبله و سرخک و مخملک و بسیاری از بیماریهای پوستی به کار میبستند. اشتهاآور نیز است و مناسب استفاده در وسایل آشپزخانه. روستائیان نیز به اینگونه رنگها بیشتر تمایل دارند. رنگ سبز، آرامش دهنده و استراحت دهنده است، و شهرنشینان معمولاً رنگهای سردی، مثل آبی و سبز را میپسندند. رنگ زرد، بسیاری از حشرات را دور میکند و حال آنکه اکثر گلها به جهت وجود رنگهای مشتق از قرمز، جاذب زنبورند. قابل توجه است که اگر این گلها در دامنه تپهای قرمز رنگ وجود داشته باشند، زنبورها به یقین در یافتن مسیر خود به سمت گلها دچار مشکل و اشتباه میشوند.
