بخشی از مقاله
چکیده
سوسک سرشاخه خوار رزاسه ،که در دهه های گذشته به عنوان یکی از آفات درجه دو برای میزبانان مختلف از جمله درختان میوه سردسیری هسته دار ودانه دار شناخته می شد، در حال حاضر با بروز و تداوم پدید ه ی خشکسالی به یکی از آفات مهم این درختان تبدیل شده است. این آفت در اکثر مناطق کشور پراکنده بوده و خسارت شدیدی به درختان میزبان به خصوص بادام و زردآلو وارد میسازد. به علت مخفی بودن لارو آفت درون سرشاخه های درختان میزبان، مبارزه شیمیایی با آن موثر نمی باشد. در سیستم جامع مدیریت تلفیقی آفات، روش های مختلف مبارزه به طور هماهنگ و به شیوه ای که کمترین اختلال را در کنترل مؤثر و درازمدت آفات ایجاد کنند، به کار گرفته می شود. شیوه های مزبور شامل استفاده همزمان از رو شهای بیولوژیکی، زراعی، فیزیکی و مکانیکی، شیمیائی و استفاده از فرومون ها و ترکیبات مشابه است
کلمات کلیدی : روش های کنترل، سوسک سرشاخه خوار رزاسه، لارو آفت، درختان میوه
مقدمه
آنچه در آگرواکوسیستم باغ مثل سایر اکوسیستم ها حائز اهمیت است، شناخت هر چه بیشتر روابط پیچیده ای است که بین عوامل تشکیل دهنده آن برقرار است. باید توجه داشت، دستکاری یا حذف یک عامل در کل سیستم تغییراتی ایجاد میکند که در همه حالات مفید نیست و گاهی ممکن است محیط را برای حمله آفات خطرنا کتری مساعد نماید. . [10]آفات مختلفی درختان میوه دانه دار و هسته دار را تهدید کرده و خسارت مستقیم یا غیر مستقیم ایجاد میکنند. سوسک سرشاخه خوار رزاسه اولین بار توسط افشار در سال 1323 از تهران جمع آوری وگزارش شده است[2]
معمولا در مناطقی از کشور که دارای آب و هوای گرم و خشک بوده و نیز باغ هایی که در مناطق کم ارتفاع و دشت به صورت پراکنده کاشت شده باشند، زیستگاه مناسبی برای فعالیت و گسترش سوسک سرشاخه خوار رزاسه می باشد، زیرا که خسارت اقتصادی قابل توجهی به درختان میوه متعلق به خانواده گلسرخیان وارد می سازد. در درختان آلوده به آفت، عملکرد و باردهی به طور چشمگیری کاهش یافته و حتی منجر به توقف باردهی درخت میگردداین آفت در ایران از استان های آذربایجان غربی و شرقی، اصفهان، ایلام، تهران، زنجان، خراسان - رضوی و جنوبی - ، چهار محال و بختیاری، سمنان، فارس، کردستان، کهکیلویه و بویر احمد، کرمانشاه، لرستان و مرکزی گزارش گردیده است.[7]
اهمیت و ضرورت
لزوم کنترل آفات در تولید محصولات کشاورزی به منظور کاهش جمعیت آفات زیر سطح آستانه اقتصادی، ضرورت افزایش اطلاعات در مورد آلودگی های محیطی آفت کش های شیمیایی را بیش از پیش ضروری مینمایاند. بنابر آمارهای موجود حدود یک سوم محصولات کشاورزی در کشورهای در حال توسعه در پروسه های کاشت، داشت و انبارداری توسط آفات، بیماری ها و علف های هرز از بین می روند. در سال های اخیر، برای کاهش اثرات سوء مصرف آفت کش ها، سایر راهکارهای کنترل آفات بویژه کنترل بیولوژیک بسیار مورد توجه قرار گرفته است[5] از نگاه اکولوژیک تمامی موجودات کارکردهای خاص خود را دارند و نمی توان هیچ یک را زیان آور دانست.
اماانسان با تأثیر خود بر زیست کره، از جمله فرایند کشاورزی ، دامی ، صنعتی و سایر فعالیت ها، نظم اکوسیستم های طبیعی را بر هم می زند. از میان بردن تنوع زیستی در محدوده زیستگاه انسانی و انتخاب گونه یا گونه هایی خاص دو نتیجه مشخص دارد. اول آن که گونه های رقیب، که در شرایط طبیعی در زمره جانداران بومی آن منطقه با کارکردهای خاص خود قرار داشته اند، در شرایط جدید آفت به حساب می آیند. و دوم، تراکم مواد غذایی ناشی از محصولات کشاورزی و دامی و حتی خود انسان، به مثابه سفره ای رنگین موجب جلب جانداران دیگر می شود، که آنها هم به نظر ما آفت های کشاورزی ،دامی ، صنعتی وبهداشتی هستند. این رقبا باید از میان بروند و آسان ترین راه، حذف آنها است[6]
آشنایی با آفات گیاهی
تعریف آفات گیاهی: به طور کلی هر عاملی که تعادل طبیعی گیاه را به هم بزند و در رشد و نمو عادی آن اختلال ایجاد کند یک عامل مضر است و باید آن را تاحد امکان کنترل نمود. با کمی دقت پیرامون گیاه درمی یابیم که عوامل بسیاری از رشد و نمو مطلوب آن در مراحل مختلف جلوگیری می نمایند. این عوامل عبارت اند از: آفات، بیماری های گیاهی و علف های هرز عوامل ذکر شده در نهایت موجب خسارت اقتصادی و کاهش کمیت و کیفیت محصول می گردندآفات، گروهی از موجودات زنده از سلسله جانوران اند که با حمله به قسمت های مختلف گیاه - ریشه، ساقه، برگ، گل و میوه - در مراحل مختلف زندگی آن - بذر، گیاهچه، نهال، گیاه جوان و گیاه مسن - خسارت اقتصادی به گیاه یا محصول وارد می کنند. در این حالتمعمولاً گیاه از بین م یرود یا عملکرد و بازارپسندی محصول به نحو چشم گیری کاهش می یابد
خسارت زدن حشرات
نحوهٔ خسارت زدن حشرات،معمولاً به این صورت است که حشرهٔ ماده پس از جفت گیری با حشره نر، روی محصولات یا اطراف آنها تخم ریزی می کند . سپس پور هها یا لاروها از تخم خارج می شوند و تغذیه را از قسمت های مختلف گیاه آغاز می نمایند که در مورد محصولات کشاورزی و باغی ،» کرم گرفتن « اصطلاح به کار می رود، در واقع همان تغذیهٔ لاروهای کرمی شکل سنین مختلف حشرات از گیاه است. سپس پوره ها و لاروها تبدیل به حشرات کامل و بالغ می شوند. این حشرات نیز گاهی مضرند و به تغذیهٔ از گیاه ادامه می دهند تا دوباره، پس از جفت گیری، نسل های بعدی را ایجاد کنند
دشمن طبیعی آفات
عدهٔ زیادی از حشرات، دشمنان طبیعی آفات گیاهانی زراعی و باغی هستند و به نحو قابل توجهی از خسارت آنها جلوگیری می کند. گاهی با شناسایی این حشرات و سپس با پرورش انبوه و رها سازی آنها در محیط، جمعیت آفت کاهش می یابد. این یک روش کنترلی است
اهمیت اقتصادی آفات از نظر کشاورزی:
از کل خسارت های وارده به محصولات کشاورزی، حدود30 %آنها ناشی از آفات اند. خسارت آفات در کشور ما در سال های گذشته بسیار زیاد بوده اما امروزه با پیشرفت علم گیاه پزشکی این خسارت. کاهش یافته است؛ هر چند هنوز میزان این خسارت ها از استاندارد جهانی بالاتر است[4]
