بخشی از مقاله
چکیده
هدف این مقاله پیشنهاد یک رویکرد سیستماتیک به مدیریت ریسک کیفیت پروژه و ایجاد اصول راهنما و ابزار مدیریت ریسک کیفیت پروژه است. در این راستا تلاش می شود که با در نظر گرفتن مدل فرآیند عمومی مدیریت ریسک کیفیت، به ارزیابی، کنترل، ارتباطات و تجدید ریسک کیفیت محصولات از طریق چرخه تولید محصول پرداخته شود. در ادامه مدیریت ریسک پروژه کیفیت در صنعت و کاربرد آن در مهندسی ارزش، روش ها و ابزارهای مدیریت ریسک تحلیل حالات بالقوه خرابی و پشتیبانی ابزارهای آماری مورد بررسی قرار گرفته است.
کلمات کلیدی:مدیریت کیفیت، مدیریت ریسک پروژه.
1 مقدمه
اصول مدیریت ریسک در بسیاری از حوزه های تجاری و مالی به صورت موثر به کار گرفته شده است. اگر چه امروزه مثال هایی برای استفاده از مدیریت ریسک کیفیت در صنایع مختلف وجود دارد، اما هنوز اینگونه مثال ها محدود هستند. معمولا اینگونه برداشت می شود که ریسک ترکیبی از احتمال وقوع آسیب و شدت آن است. کاربرد مدیریت ریسک در میان ذینفعان گوناگون مشکل است زیرا هر فرد ممکن است درک متفاوتی از آسیب های بالقوه و مکان وقوع آنها همچنین شدت هر آسیب داشته باشد. ریسک کیفیت پروژه تنها یکی از عناصر کل ریسک است.درک این امر مهم است که در طول چرخه زندگی محصولات باید کیفیت محصول ایجاد شود. این مقاله پیشنهاد یک رویکرد سیستماتیک به مدیریت ریسک کیفیت پروژه و ایجاد راهنمای اصول و ابزار مدیریت ریسک کیفیت پروژه است.
2 فرایند عمومی مدیریت ریسک کیفیت پروژه
دو اصل اولیه مدیریت ریسک کیفیت پروژه به این قرار زیر هستند : اولا ارزیابی ریسک کیفیت باید مبتنی بر دانش علمی باشد و ثانیا سطح تلاش، مستند سازی و رسمیت فرایند مدیریت ریسک کیفیت پروژه باید با سطح ریسک متناسب باشد.مدیریت ریسک کیفیت پروژه یک فرایند سیستماتیک برای ارزیابی، کنترل، ارتباطات و تجدید ریسک کیفیت محصولات از طریق چرخه تولید محصول می باشد .مدل مدیریت ریسک کیفیت پروژه در نمودار شماره 1 ترسیم شده است. تاکید بر هر جزء چارچوب ممکن متفاوت باشد، اما یک فرایند قوی ملاحظات تمام عناصر در یک سطح مشخص که متناسب با ریسک بخصوص است را ترکیب خواهد کرد. مشکل تصمیم گیری در این شکل نشان داده نشده است زیرا تصمیمات در هر نقطه از فرایند می توانند اتقاق بیفتند. تصمیمات ممکن است به گام قبلی برگردند و اطلاعات بیشتری برای تنظیم مدل ریسک و یا حتی تمام کردن فرایند مدیریت ریسک کیفیت پروژه مبتنی بر اطلاعاتی که اینگونه تصمیم گیری ها را پشتیبانی می کند، جستجو کنند. نکته مهم اینکه وضعیت غیر قابل پذیرش در فلوچارت تنها به نیازهای قانونی و تنظیمی مربوط نمی شود بلکه به بازنگری فرایند ارزیابی ریسک هم نیازمند
است.
3 قابلیت پاسخ دهی
فعالیت های مدیریت ریسک کیفیت پروژه توسط تیم های مربوط به رشته های مختلف علمی، فعالیت هایی معمولی هستند اما همیشگی نیستند. این تیم ها از کارشناسانی از حوزه های مناسب - مثل واحد کیفیت، توسعه تجاری، مهندسی، عملیات تولید، فروش و بازاریابی، قانونی، آماری و همچنین افرادی که در مورد فرایند مدیریت ریسک کیفیت پروژه آگاهی دارند تشکیل میشوند. تصمیم گیران باید در برابر انطباق مدیریت ریسک کیفیت پروژه با بخش ها و واحدهای مختلف سازمانشان پاسخگو باشند و مطمئن باشند که فرایند مدیریت ریسک کیفیت پروژه تعریف، ایجاد و تجدید شده است و منابع کافی در دسترس هستند.
در انجام ارزیابی ریسک، نیرومندی مجموعه داده ها از آن جهت حائز اهمیت است که کیفیت خروجی را تعیین می کند. آشکارسازی فرضیات و منابع منطقی عدم قطعیت باعث افزایش اعتماد به این خروجی و یا کمک به شناسایی محدودیت های آن می گردد. عدم قطعیت ناشی از تلفیق دانش کامل درباره یک فرآیند و تغییرپذیری موردانتظار یا دور از انتظار آن است. منابع نوعی عدم قطعیت عبارتند از: شکاف در دانش، شکاف میان درک فرآیند و علم آن، منابع آسیب - مثلاً خرابی یک فرآیند، منابع تغییرپذیری - .خروجی ارزیابی ریسک می تواند برآورد کمی یا توصیف کیفی دامنه ای از ریسک باشد. .هنگامی که ریسک بصورت کمی بیان می گردد، از احتمال عددی استفاده می شود.
به همین ترتیب می توان با استفاده از توصیفات کیفی از قبیل »بالا«،»متوسط« یا»پایین« ریسک را بیان نمود که بایستی تا حد امکان بطور مفصل تعریف گردد. برخی اوقات از امتیاز ریسک برای تعریف توصیفات بعدی در رتبه بندی ریسک پروژه می توان استفاده نمود. در ارزیابی های کمی ریسک، برآورد ریسک می تواند درست نمایی پیامد خاصی را ارائه نموده که مجموعه ای از شرایط مولد ریسک را بدنبال خواهد داشت. بنابراین برآورد ریسک کمی، برای پیامد خاصی در یک زمان سودمند می باشد. به همین ترتیب، برخی از ابزارهای مدیریتی از معیار ریسک نسبی برای تلفیق چندین سطح از احتمال و دقت در برآورد کلی ریسک نسبی استفاده می کنند. برخی اوقات مراحل میانی در یک فرآیند امتیازدهی می توانند از برآورد ریسک کمی استفاده کنند.
4 کنترل ریسک پروژه
کنترل ریسک پروژه شامل تصمیم گیری برای کاهش یا قبول ریسک می باشد. .هدف کنترل ریسک پروژه ، کاهش ریسک به سطحی قابل قبول است. مقدار تلاش صورتگرفته در حهت کنترل ریسک پروژه بایستی با ارزشآماری ریسک متناسب باشد. تصمیمگیرندگان میتوانند از فرآیندهای مختلفی از جمله آنالیز سود-زیان برای درک سطح بهینه کنترل ریسک پروژه استفاده نمایند. کنترل ریسک پروژه بر روی سئوالات زیر متمرکز است:
- آیا ریسک دارای سطح قابل قبول است؟
- برای کاهش یا حذف ریسک چه کاری میتوان انجام داد؟
- موازنه مناسب میان منافع، ریسکها و منابع کدام است؟
