بخشی از مقاله
چکیده
درجه ریسکپذیری در سرمایهگذاران مختلف متفاوت بوده و سرمایهگذارانی که ریسک بالایی را میپذیرند، انتظار بازدهی بالایی را دارند و بالعکس سرمایهگذاران ریسکگریز با کاهش مخاطره ریسک بازده کمتری را دریافت میکنند. از این رو ریسک و بازده در امور سرمایهگذاری و تامین مالی جزء جداییناپذیر از یکدیگر بوده و در کنار یکدیگرند. هدف این پژوهش تعیین رابطه بین بازده و ریسک سیستماتیک در اقتصاد کشورهای اسلامی میباشد، تحقیق حاضر یک مطالعه پیمایشی است و از نظر زمان یک تحقیق کاربردی و مقطعی است. در پژوهش حاضر تعداد 11 بورس اوراق بهادار کشورهای اسلامی در یک بازه زمانی 5 ساله، از سال 1389 تا 1393، بعنوان نمونه آماری پژوهش انتخاب شدهاند. ابزار گردآوری دادهها بر اساس آمار ثبتی بورس اوراق بهادار کشورهای اسلامی میباشد که سری زمانی تحقیق برای سال های 1389 الی 1393 است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از تحلیل موجک، و توسط نرمافزار SPSS و روش رگرسیون انجام گرفت. نتایج بدستآمده بیانگر این است که، بین بازده و ریسک سیستماتیک در افق زمانی میانمدت در دورههای پرنوسان رابطهی معناداری وجود دارد، و همچنین میان ریسک سیستماتیک و بازده سهام در دورههای پرنوسان و در افق زمانی بلندمدت رابطهی معناداری وجود دارد، همچنین میان ریسک سیستماتیک و بازدهی سهام در بورس کشورهای اسلامی در دورههای کمنوسان و در افق زمانی میانمدت رابطهی مثبت معناداری وجود دارد، و نیز رابطهی معناداری میان ریسک سیستماتیک و بازدهی سهام در بورس کشورهای اسلامی در دورههای کم نوسان و در افق زمانی بلندمدت 182 روزه مورد تایید قرار میگیرد.
مقدمه
رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند برخورداری از بازارهای مالی گسترده و کارا است. بازارهای مالی از دیدگاه اقتصادی به دو بخش بازار پول و بازار سرمایه تقسیم میشوند. بازار پول، بازار مبادله منابع کوتاهمدت است و حداکثر سررسید آن یک دوره مالیمعمولاٌ - یکسال - است - اقبال نیا، . - 1388 در کنار بازارپول، بازار سرمایه از جایگاه و اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. بازار سرمایه که براساس ویژگی آن، مختص منابع بلندمدت است، امکان مبادله منابع را میان دارندگان مازاد منابع با متقاضیان کسری منابع فراهم میآورد. از آنجا که رشد و توسعه اقتصادی نیازمند ایجاد سرمایهگذاریهای کلان است و این سرمایهگذاریها هیچگاه نمیتوانند براساس بازار منابع کوتاهمدت - بازارپول - تامین مالی شوند، ایجاد یک بازار سرمایه قوی و کارآمد زیرساخت اساسی تامین مالی بلندمدت طرحهای اساسی هر کشور را تشکیل میدهد - . - Acerbi & Tasche, 2002
در اقتصاد و به خصوص در نظریه سرمایهگذاری فرض بر این است که سرمایهگذاران منطقی عمل میکنند. سرمایهگذاران منطقی اطمینان را به عدم اطمینان ترجیح میدهند و طبیعی است که در این حالت میتوان گفت سرمایهگذاران نسبت به ریسک علاقهای ندارند، به عبارت دقیق تر سرمایهگذاران ریسک گریز هستند. البته باید توجه داشت که یک سرمایه-گذار ریسک گریز1 کسی است که در ازای قبول ریسک، انتظار دریافت بازده مناسبی دارد. باید توجه داشت که در این حالت پذیرفتن ریسک یک کار غیرمنطقی نیست، اگرچه میزان ریسک خیلی زیاد باشد، چون در این حالت انتظار بازدهی بالایی نیز وجود دارد. در واقع، سرمایهگذاران به طور منطقی نمیتوانند انتظار داشته باشند که بدون قبول ریسک بالا بازدهی بالایی کسب کنند. از طرف دیگر تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که افراد در تصمیم-گیری های خود تحت شرایط ریسک، به هیچ وجه به صورت منطقی و عقلایی عمل نمی مهمترین معیار ارزیابی عملکرد موسسات، در حال حاضر نرخ بازده سهام است. این معیار به تنهایی دارای محتوی اطلاعاتی برای سرمایهگذران بوده و برای ارزیابی عملکرد مورد استفاده قرار میگیرد. وقتی این معیار کاهش یابد زنگ خطری برای شرکت است و عملکرد شرکت را مناسب نشان نمیدهد.این معیار دارای محتوی اطلاعاتی زیادی میباشد، زیرا ارزیابی عملکرد برمبنای ارزش بازار،اطلاعات سرمایهگذران را به خوبی منعکس میکند. بازده در فرآیند سرمایهگذران نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه میکند و پاداشی برای سرمایهگذران محسوب میشود. منظور از بازده کل مجموعه مزایای است که در طول سال به سهم تعلق میگیرد، مجموعه این مزایا شامل موارد ذیل است:
-1 افزایش قیمت سهام درآخر سال مالی نسبت به ابتدای سال مالی مورد محاسبه - تفاوت نرخ اول و آخر سال مالی سهم شرکت - .
-2 سود نقدی ناخالص هر سهم طبق مصوبه مجمع عمومی صاحبان سهام که بعد از کسر مالیات پرداخت میگردد.
-3 مزایای ناشی ازحق تقدم خرید سهام که قابل تقویم به ارزش است. -4 مزایای ناشی از سود سهمی یا سهام جایزه.
تعریف ریسک و انواع آن
زیان بالقوه قابل اندازهگیری یک سرمایهگذاری را ریسک مینامند. در فرهنگ و بستر، ریسک به معنی شانس و احتمال آسیب ویا زیان و ضرر تعریف شده، و تعریف مالی و مقداری ریسک، توزیع احتمال بازده هر سرمایهگذاری میباشد. در فرهنگ مدیریت رهنما، در تعریف ریسک آمده است: »ریسک عبارت است از هر چیزی که حال یا آینده دارایی یا توان کسب درآمد شرکت، موسسه یا سازمانی را تهدید میکند.« وستون و بریگام در تعریف ریسک یک دارایی مینویسند: ریسک یک دارایی عبارت است از تغییر احتمالی بازده آتی ناشی از آن دارایی. »نیکلز« مفهوم ریسک را از ابعاد مختلف مدنظر قرار داده و آن را از نظر مفهومی به دو دسته تقسیم میکند. وی معتقد است واژه ریسک به احتمال ضرر، درجه احتمال ضرر، و میزان احتمال ضرر اشاره دارد. در این راستا ریسک احتمال خطر هم احتمال سود و هم احتمال زیان را دربر میگیرد. در حالی که ریسک خالصصرفاً احتمال زیان را در بر میگیرد و شامل احتمال سود نمیشود، مانند احتمال وقوع سیل - راعی و تلنگی، . - 1387
