بخشی از مقاله
مقدمه
در طول تاریخ، هیچ گاه هوای آلوده، بشریت و موجودات زنده را زجر نداده است و همواره هوای پاک و بدون دود و آلودگی وارد ریه انسان و جانداران میشد اما دست بشر در سالهای اخیر باعث شده که حتی در کوهها و جنگلها و روستاها هم هوا به شدت آلوده شود. در ظاهر کارشناسان و مسولین شهرها درختان و گیاهان بی ثمر برای رفع آلودگی شهرها کشت می کنند، در حالی که بسیاری از درختان و گیاهان بی ثمر نه تنها در رفع آلودگی هوای شهرها تاثیر چندانی ندارند، بلکه خود، عامل آلوده کردن هوا و از بین برنده حاصلخیزی خاک هستند. بر پایه سیاستهای غلط در داخل کشور باغها، مراتع و جنگلهای طبیعی به تدریج از بین میروند و در شهرها و حاشیه شهرها به وفور چمن، کاج، اوکالیپتوس، ، چنار، نارون ، اقاقیا و ... کاشته میشود. وارداتی بودن درختان و گیاهان باعث میشود گونههای درختی و منحصر به فرد کشورمان فراموش و حتی منقرض شوند. در صورت کاشت درختان و گیاهان باثمر در فضاهای شهری میتوان از نابودی این درختان جلوگیری کرد. و هم محیط زیستی سالمتر و حیات وحشی بکر داشته باشیم.
روش تحقیق
این مقاله جزیی از طرح کلی »اقتصاد مقاومتر محیط سالمتر« موسسه ثقلین راه زندگی است که مطالب آن هم به روش میدانی، کتابخانه ای، مصاحبه ای، پرسشنامه و ... در طول ده سال گذشته جمع آوری شده است.
آلودگی هوا و ایجاد بحران خطرناک ریز گردها
ریزگرد پدیدهای است که از ترکیب ذرات ریز گرد و غبار با آلایندههای شهری به وجود میآید و این ترکیب برای بیماران تنفسی بسیار مضر است. این آلودگیها علاوه بر ایجاد مشکلات تنفسی و قلبی، سرطان را هم تشدید میکنند، به طوری که طبق آمارهای جهانی، بر اثر این آلودگیها سالانه دو میلیون مرگ زودرس در دنیا اتفاق میافتد که 50 درصد آن مربوط به کودکان زیر پنج سال است. در گذشته، چنین ریزگردها و توفانهای شنی وجود نداشت. شهرهای مرزی کشور چند سالی است تابستان و بهار ندارند و مردم این مناطق، هوایِ آلوده و پر از میکروب دارند. این ذرات گرد و غبار که بیشتر آن از عراق وارد سرزمین ما میشود، حتی میتوانند حاوی مواد شیمیایی دوران جنگ و مواد آلایندهها باشد و میتواند باعث بهوجود آمدن مشکلات بهداشتی و سرطان٬ نازایی در بانوان و مشکلات تنفسی حاد شود. کارشناسان می گویند: درختان بی ثمر و چمن برای تلطیف هوا می کارند در حالیکه درختان بیثمر و چمن خودشان منبع فراوان آلودگی هستند که به چندین نمونه اشاره می شود:
ازدیاد ریزگرد و آلودگی هوا و ایجاد حساسیت با پخش گرده دانه گرده، عامل باروری گیاهان از جمله درختان، و علفهای هرز است و از دانههای بسیار ریزمیکروسکوپی تشکیل شده است.یک فوق تخصص بیماریهای آسم و آلرژی استان مرکزی گفت: »آلایندههای هوا نظیر دی اکسید نیتروژن، اوزن و ریزگردها با تشدید علایم آسم ارتباط مستقیم دارد و گرده برخی علفهای هرز ودرختان مانند نارون، اقاقیا، چنار و صنوبر باعث تشدید آلرژی و آسم است.« - خبرگذاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار، 1 - 1391/06/21 مدیرعامل کلینیک آلرژی با اشاره به تاثیر گرده گیاهان در تشدید بیماری آلرژی گفت: »در شهر تهران که به شهر چنارها شهرت دارد از اواخر اسفند تا پایان اردیبهشت شاهد گرده افشانی درختان چنار هستیم که می تواند باعث بروز و تشدید آلرژی فصلی شود.« - ایسنا، چهارشنبه 7 ارددیبهشت 2 - 1390
رئیس انجمن آسم و آلرژی ایران میگوید: »گردههای گیاهان، از علل مهم افزایش آلرژی فصلی است که در اثر گردهافشانی ایجاد میشود. گرده افشانی درختانی مانندنارون، افرا، چنار، زبان گنجشک از اسفند شروع شده و تا اواسط بهار ادامه مییابد.« یک استادیار دانشکده علوم پزشکی مشهد گفت: »درخت عرعر میتواند هر نوع آلرژی ایجاد کند، آلرژی تنفسی و در درجه دوم آسم شایعترین آنهاست، چون عرعر در مشهد زیاد است، این دو آلرژی در مشهد شایع هستند. - ایسنا
، سهشنبه ازدیاد ریزگرد و آلودگی هوا با پخش کرک برگ و دمبرگ بی ثمر پشت و روی برگها و دمبرگها و جوانههای درختان و گیاهان بی ثمری که در فضاهای سبز کاشته میشوند حاوی کرکها و موها و پرزهای فراوانی هستند که با وزش باد، کیلومترها پخش میشوند و به آلودگی هوا و تولید ریزگرد کمک میکنند. برگ چنار آلودگیهای هوا، گرد و غبار و همچنین میکروارگانیسمها شامل باکتریها و میکروبها را جذب میکند و با وزش باد این آلودگیها درفضا پخش میشوند و تولید ریزگرد و بیماریهای تنگی نفس میکنند. آلرژی زایی با مو و کرکهای فراوان برگها به ویژه برگهای جوان در اوایل بهار بر روی کرکها و پرزهای برگ چنار مینشیند و همراه آنها داخل ریه و چشم و بینی افراد میشود. کرکهای برگ چنار حتی گاه باعث سرایت بیماریهای انگلی هم میشوند. پوشینههای برگ و خوشههای حاوی گردههای چنار در خیابانهای شهر شاهرود - عکس از نگارنده، فروردین - 91
ازدیاد ریزگرد و آلودگی هوا با پخش میوههای خشک
در همه شهرها درختان چنار و عرعر و زبان گنجشک و اقاقیا را با فندقهها و مخروطها و خوشههای فراوان میبینیم که در تمام فصول سال کپسولها و فندقهها و خوشههای خشک شان بر درخت موجود است.درختان و گیاهان بی ثمر همان طور که در حالت گرده افشانی نیازی به حشرات و سایر موجودات زنده ندارند و به وسیله باد، گردههای آلوده کننده خود را پخش میکنند در مرحله میوه دهی نیز با میوههایشان به صورت کپسولها و خوشههای خشک حاوی موها و کرکها و پرزهای فراوان هستند تا بتوانند دانهها و بذرها و هستههایشان را انتقال دهند. این کپسولها و خوشهها سالها روی درخت میمانند تا همگی آنها به تدریج وارد هوا شوند .
چنارها در سراسر کشور تقریبا از اواخر بهار و اوایل تابستان برگ سالم و سبزی ندارند، اما پرز حاصل از میوههای رسیده، کروی شکل و پشمی آنها که دارای دنباله تا 8 سانتی متری هستند که در پاییز میرسند حتی تا زمستان باعث آلرژی زایی و بیماری میشوند و در تابستان و پاییز باد و توفان همراه با گرد و غبار پاییز، موهای زبرمایل به قرمز، تحریک کننده با نام »پودر خارش« شناخته شدهاند تا مسافتهای طولانی توسط باد پراکنده میشوند. پودر خارش پرز حاصل از میوههای چنار است که باعث آسیب رسیدن به دستگاه تنفسی و خارش پوست و چشم میشود. به ویژه داخل چشم عابران پیاده میشود و باعث خارش و سوزش چشم و ریزش آب از چشم میشود.
