بخشی از مقاله
چکیده
مبادی ورودی به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای ساختار کالبدی و فضایی شهر، اهمیت زیادی به لحاظ کالبدی، کارکردی و زیبایی شناسی دارد، ولی فضای ورودی شهر واجارگاه با افت شدید کیفیت کارکردی و کالبدی روبروست و این امر آسیبهای جدی به سیما و هویت شهر وارد کرده است. هدف این تحقیق بررسی و ساماندهی مبادی ورودی شهر واجارگاه به عنوان یک شهر توریستی است. نتایج حاصل از مطالعات نشان می دهد که ورودی شهر واجارگاه در حال حاضر هیچگونه ساماندهی نشده و به همین جهت دارای نمای زیبا و جذاب نمی باشد. با توجه به اینکه واجارگاه یک شهر توریستی و از طرفی ارتباط دهنده شهرهای شرق و غرب استان گیلان می باشد لازم است تا در زمینه ساماندهی کاربریهای ورودی شهر و از طرفی زیبایی شهری اقدامات لازم صورت گیرد.
کلمات کلیدی: میادین ورودی، کالبدی، ورودی شهر، شهر واجارگاه، توریستی
.1 مقدمه:
شهر و اجارگاه یکی از شهر های شهرستان رودسر است که با مرکز استان - رشت - 97 کیلومتر فاصله دارد. مساحت شهر 176 هکتار است این شهر یکی از شهرهای مواصلاتی غرب استان به شرق استان است که هر روزه تعداد زیادی مسافر از ورودی این شهر عبور می کنند. بنابر این ورودی آن هر روزه مورد استفاده چندین هزار مسافر است. اما در مسیر ورودی به شهر و در مدخل آن، جایی که شهر باید خود را به تازه واردین و بازدید کنندگانش معرفی کند، نشانی از معماری و ساخت و ساز های هنرمندانه و فضاهای صمیمی و دلنشین به چشم نمی خورد بلکه ناظر خود را با جنگلی از تابلو های تبلیغاتی، زمین های بایر و سطوح کسل کننده خیابان های عریض و بی روح مواجه می بیند و این بی توجهی به ورودی موجب در هم ریختگی شده و در حال حاضر نمای زیبایی ندارد، لذا برای توسعه و پیشرفت شهر لازم است تا ساماندهی ورودی شهر صورت بگیرید زیرا با توجه به اینکه این منطقه موقعیت گردشگری نیز دارد بنابراین ساماندهی ورودی شهر اهمیتی دو چندان می یابد.
.2هدف:
هدف از انجام این تحقیق در مرحله اول بررسی عوامل و عناصر اصلی شهر سپس بررسی و شناخت راههای ساماندهی شهر و بررسی و شناخت راههای افزایش راندمان اقتصادی شهر به همراه ارائه راهکارهای برای ساماندهی ورودی شهر و بررسی ورودی شهر واجارگاه از نظر زیبایی و اقتصادی بهره است.
.3 بیان مسئله:
در گذشته های نه چندان دور که حد و مرز شهرها، توسط دروازه ها مشخص می شد، مبادی ورودی به شهر از کیفیت فضایی بالایی برخوردار بود و جزو عناصر شاخص و از ویژگی های بارز هر شهر به حساب می آمد. امروزه با گسترش و توسعه شهرها، مبادی ورودی آن به مسیرهای سریع السیر، جهت تردد وسایل نقلیه موتوری تبدیل شده است و زمین های مجاور آنها نیز به کاربری های مزاحم و ناسازگاری با محیط اختصاص یافته است که بی نظمی و اغتشاش بصری این فضاها را تشدید می کنند. تجمع کاربری های ناسازگار و نامطلوب مانند تعمیر گاه های اتومبیل، انبار های متروک کالا، سطوح جمع آوری ماشین آلات و آهن قراضه و مابین آنها ساخت و ساز های کارگاهی و بناهای مسکونی پراکنده و فاقد ارزش که در گذشته به علت ارزانی قیمت زمین های خارج از محدوده و بی توجهی مسئولان مربوط در این مناطق احداث شده اند، آغاز شهر یا به عبارت دیگر ورودی شهر را بی ربط و بی معنا کرده است.
.4 تئوری و پیشینه تحقیق
قدمی ، مکشاهی و دیگران درسال 1388 در مقاله ای با عنوان بررسی کیفیت کالبدی و کارکرد مبادی ورودی شهر بابلسر آورده است . مبادی ورودی به عنوان یکی از اصلی ترین اجزای ساختار کالبدی و فضای شهر ، علی رغم اهمیتی که به لحاظ کالبدی ، کارکردی و زیبایی شناسی دارد با جانمایی کاربری های ناهمگن و ناسازگار به فضایی با ساختاری منفصل ،فاقد هویت و مغشوش مبدل شده است . بدین ترتیب فضای ورودی بسیاری از شهر های کشور با افت شدید کیفیت کارکردی و کالبدی روبروست و این امر آسیب جدی به سیما و هویت شهر ها وارد کرده است . هدف این مقاله بررسی کیفیت کالبدی و کارکردی مبادی ورودی شهر بابلسر به عنوان یک شهر توریستی و دانشگاهی است . نتایج نشان می دهد کیفیت کالبدی و کارکردی محدوده ی مرد مطالعه براساس مجموعه شاخص های تحقیق در سطح نازلی است و در صورت بی توجهی به سیما و هویت شهر آسیب خواهد رساند . . [2]
افندی زاده و گلشن در سال 1385 در مقاله ای باعنوان مدل ایمنی مبادی ورودی شهر ها ذکر می کند که حمل و نقل یکی از ضروریات زندگی بشر است. آدمی به برقراری ارتباط نیازمند است و فرایند ارتباط، جابجایی را ایجاب می کند و در نتیجه سفر ایجاد می شود. با توجه به تعداد فراوان سفر های تولید شده، ایمنی این سفر ها از اهمیت فراوانی برخوردار است. در کشور ما ایران، تعداد سرانه حادثه جاده ای و تلفات ناشی از آن زیاد است و این امر سبب شده که ریشه یابی علل و عوامل موثر در خ دادن این حوادث مورد کنکاش واقع شود . برابر آمار راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی، حدود 70 درصد حوادث جاده ای کشور در محدوده 30 کیلومتری شهر ها اتفاق می افتد که به »مبادی ورودی شهر ها« موسوم است. برطبق نتایج که رابطه ای نمایی بهترین برازش را بر روی داده های مشخصات فیزیکی و جمعیتی مبادی ورودی شهر ها با تعداد حوادث رخ داده و در نتیجه شاخص ایمنی راه د رآن محدوده از خود نشان می دهد . [3 ]
بحرینی ،1381 در مقاله ای با عنوان تدوین اصول و ضوابط طراحی ممیطی ورودی شهر می نویسد .بررسی سیر تحول فضای ورودی شهر ها از گذشته تا به امروز مبین تحولات اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی ، اقتصادی و فن آوری است که با گذشت زمان الگو های زیستی جوامع را در سکونتگاههای هر سرزمین تحت تاثیر قرار داده است . تبدیل شدن فضا های ورودی شهر های قدیم از دروازه و برج و باروی هماهنگ و تعریف شده به کریدور های ورودی با ساختمانهای زشت و فرسوده مسکونی، تعمیر کاری ها، کاربری های نظامی ، انبار مصالح ، اسقاطی اتومبیل ، تعویض روغن و فضاهای متروکه و سامان نیافته حاکی از رشد و توسعه بی رویه ولی برگسیخته شهر های امروزی کشور است . [1]
شهر : مجموعه ای است از احجام و فضاهایی که بر روی هم کالبدی منسجم و پیوسته را تشکیل می دهد ورودی : محلی برای گذر که پس از عبور از آن احساس دخول به مکانی جدید القا می شود .[4] فضای شهری : فضای شهری از جمله عناصر بافت شهر است که در ادوار مختلف به همراه تاریخ یک ملت به وجود می آید شکل می گیرد و دگرگون می شود .[5] فضا یک مقوله بسیار عام است فضا فقط جهانی را پر می کند و ما را در تمام محل زندگی احاطه کرده است .[5]
-5تغییر شتاب زده بافت شهری ایران در قرن اخیر
اولین قانون شهرسازی ایران در سطح بسیار مقدماتی و احتمالاً بدون استفاده از مطالعات و قوانین شهرسازی سایر کشورها در سال 1312 از تصویب مجلس گذشت . این مصوبه قانومن راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان ها نام داشت در تیر ماه 1320 قانون مذکور تحت عنوان قانون توسعه معابر اصلاح گردید و مورد تجدید نظر قرار گرفت .[6] - وزارت مسکن و شهر سازی ، - 1361 اقدامات انجام شده در زمان رضا شاه تغییرات فیزیکی بود که بدون توجه نتایج اقتصادی و اجتماعی آن انجام می شد. این اقدامات به دنبال پیاده کردن الگوی مدرن سازی صورت گرفت . هدف این تغییر و تحولات ایجاد شهرهای مشابه با نمونه های غربی بود . این اقدامات مسائل بسیاری را به دنبال داشت. شهرهایی نیز در طی دهه 1320 بنیان گذاری و ساخته شدند ، مانند شهر سلمان - شاهپور قدیم - با الگوی شطرنجی در سال 1309، طرح جدید همدان نیز که شامل یک میدان مرکزی و شش خیابان شعاعی منشعب از آن بود ، توسط کارل فریش، شهر ساز آلمانی تهیه و در سال 1310 پیاده شد .
هر چند که با شروع جنگ جهانی اقدامات شهر سازی دوره رضا شاه متوقف شد، اما این اقدامات در سال های بعد با روی کار آمدن محمد رضا شاه ادامه پیدا کرد .[6] از سال 1300 تا اوایل دهه 40 ، مرحله تخریب بافت قدیمی با ایجاد میادینی در مرکز شهرها و خیابان های عمود بر هم به شکل بعلاوه - - + شروع شد. این خیابان ها اغلب به تبعیت از راه های ارتباطی شهر با اطراف و به منظور اتصال به شبکه ارتباطات کشوری احداث شدند. بافت میانی نیز به موازات این جاده ها رشد کرده و گسترش یافتند .[7]
.1-5 الگوها : گونه ها ، گزینش ها و اجرا
درتمام اعصار، دارندگان افکار شگفت انگیز و آفریننده از هیپوواموس دو میله - قرن پنجم پیش از میلاد مسیح - شهر الگو، آرمانی با ثبات ، محدود و منظم را که انسان از زندگی در آنها توانسته اند در مقیاس اندک خواسته های خود را به واقعیت در آورند ، و برخی دیگر هیچ موفقیتی نداشته اند . این انسان ها ترجمان برخی گرایش های عصر خود بودند و نیاز همیشگی بشر را منعکس می کردند .[8] الگوهای رشد شهری بر پایه بهره برداری از نظریه های اقتصادی - اجتماعی توسعه قرار دارند. آنها به تاریخ توجه دارند و تحولات جمعیتی و فنی را در نظر می گیرند. این الگوها پیش از الگوهای توسعه شهری که در سیستم های عقلایی سازماندهی فضا، طرح های مکان یابی و ترابری را تهیه می کند، شکل گرفته است. در ثانی الگوهای تهیه سرمایه، هزینه های عملیات آمایشی را برحسب الگوهای شهر نشینی و نیز منشاء توزیع و چگونگی استهلاک اعتبارات لازم پیش بینی می کند.
