بخشی از مقاله
چکیده
مقاله حاضر به ارزیابی المان های ورودی شهر به عنوان یک فضای اجتماعی از بعد بحران هویت و فرهنگ نمونه مورد ی: ورودی اصلی شهر ابهر می پردازد. با توجه به اینکه سیمای شهر نخستین معرف شهر است و بازتابنده تحول و تاریخ شهر نیز می باشد و نبا دی به ورودی ها صرفا به عنوان منفذی برای ارتباط درون و برون شهر نگاه کرد بلکه با طراحی مناسب یک ورودی برای یک فضا (شهر) آن فضا برای ساکنانش هویت می یابد، و زنده تر نمایان می گردد. ورودی هر شهر می بایست سبک و مصالح معمار ی در محل را معرفی کرده، صنعتی ای توریستی بودن شهر را نشان دهد. مبلمان ورودی هر شهر به عنوان المان ورودی شهر و در حالت کلی المان هویت آن شهر می باشد. بعد از بررسی ورودی اصلی شهر ابهر، که به دو روش توصیفی و به شیوه کتابخانه ای و تحلیلی و به شیوه پیمایشی بررسی گردیده، این نتایج حاصل شد که هیچگونه المانی که نشان دهنده تاریخ، فرهنگ و صنعت ا ین شهر باشد به چشم نمی آ دی و بازد دی کننده هیچگونه ذهنیتی راجع به شهر در لحظه ورود ندارد. در این تحقیق سعی بر آن بوده با ارائه راهکارهایی جهت مد رییت این بحران شهری، مانند طراحی المان هایی که نشان از ماه یت این شهر دارد، ورود ی ها ی شهر به المان شهر و نشان دهنده اولین ویژگیهای شهر تبدیل گردد.
واژههای کلیدی: ورودی شهر، مبلمان شهری، هویت شهری، المان های شهری، ابهر.
-1 مقدمه
شهر یک اثر هنری بزرگ است که آفرینندگانی به وسعت خود و به تعداد جمعیتش دارد . هدف غایی یک شهر ایجاد محیطی خلاق و پرورنده برای مردمی است که در آن زندگی می کنند. امروزه مناظر شهری با باانبوه سخت افزار پدیده ای نسبتا جدید هستند . اگر شما به تصاویر قدیمی یک شهر بنگرید ممکن است، چند تیر چراغ برق ، نیمکتی در پارک، شیر آب آشامیدنی و چند علائم ساده را در سطح خیابان مشاهده کنید (قنبری، .(22 :1389 در فضای خشن میان ساختمان ها و بناها، وسایل و ضمایم مکملی نیاز است تا زندگی شهری را سامان بخشد؛ تجهیزاتی که مانند اثاث یک خانه، امکان زندگی را در فضای محصور میان سنگ و بتون و شیشه فراهم آورد. این عناصر جریان حرکت، سکون، تفریح، بهداشت و .... را در شهر تنظیم می کنند و به آن روح می بخشند (مرتضایی، .(20 :1381 فعالیت های یک شهر در حریم های عمومی و خصوصی صورت می پذیرد . الگوی رفتاری مردم در هر دو محیط مشابه است. پس نتیجه می گیریم که طرز چیدمان فضاهای عمومی در همه ی دورهها، در طراحی خانههای شخصی بسیار تأثیرگذار است (کوین، .(17 :1376 در بررسی سیر تحول و تاریخچه پیدایش طراحی فضا و مبلمان می توان به ارتباط تنگاتنگ آن با پیدایش خود شهر اشاره کرد. یعنی جدایی تفکیک ناپذیر این بخش از خاستگاه خود، که شروع اولین شهرها می باشد. تأثیر خود شهر بر عناصر خودش برکسی پوشیده نیست. شهر بر خیابان و میدان، دو عنصر اصلی فضای شهری، اثر میگذارد و آن ها نیز بر عناصر دیگر مبلمان و اثاثیه شهری (توسلی، .(18 :1381 تاریخچه ی پیدایش مبلمان شهری و فضای شهری با تاریخ خود شهر آمیخته شده به نحوی که تفکیک آن دو به هیچ وجه ممکن میسر نیست. نمیتوان تاریخ بخصوصی برای پیدایش نخستین نوع از مبلمان طرح نمود، از پیدایش اولین شهرها تا پیدایش کلان شهرهای امروزی را می توان تاریخچه سیر تحول طراحی فضا و مبلمان شهری نامیدپس. نتیجتاً طراحی فضاها و مبلمان شهری اگر چه قدمتی با تاریخ پیدایش اولین شهرها داشته است، ولی با گذشت زمان، روز به روز متحول شده و کاملتر گشته و تا به امروز ادامه داشته است (مرتضایی، .(23 :1381 شهری که فاقد هویت باشد، از خصیصه های شهری فاصله دارد و ساکنان آن به منزله میهمانانی تلقی می شوند که احساس خاصی نسبت به آن نداشته و تمایلی به حل مسا یل آن نشان نمی دهند ( وارثی، .(45 :1390
امروزه هویت شهری، هم چون حلقه ای گم شده است و شهرها نه بر پایه هویت اصیل خود، بلکه بر پایه تقلیدهای بدون اندیشه از مظاهر غربی و الگوهای مدرن بدون توجه به الگوهای بومی در حال شکل گیری و گسترش اند . در واقع دوران مدرنیزاسیون را می توان به عنوان سرآغاز گسست و کمرنگ شدن توجه به ابعاد هویتی شهرها و زندگی اجتماعی شهری در نظر گرفت . شیفتگی به مظاهر غیر بومی به بفراموشی سپردن مظاهر اصیل بومی انجامیده است. در واقع فقدان آشنایی لازم و نیز فقدان اهمیت به ضرورت وجود الگوهای بومی از این دوره به بعد باعث شده تا در طرحهای توسعه شهری واقعیات بسیاری به فراموشی سپرده شود. با توجه به اهمیت بحث المان های ورودی شهر، لزوم برنامه ریزی برای مدیریت طراحی و ساخت المان ها یی که معرف هویت فرهنگی شهر باشد لازم به نظر میرسد. امروزه بیشتر المان های ورودی شهر تکراری و فاقد هرگونه شاخصی برای تعریف شهر، برا ی بیننده میباشد. بحران هویتی ناشی از آنگونه طراحی بر بازدیدکنندگان نیز تاثیر گذار است. بنابراین لزوم مدیریت این بحران فرهنگی برای شهرهای امروزی ضروری میباشد.
-2 بیان مساله
هر قسمت کالبدی از شهر شکلی دارد و هماهنگی بین آن اجزاء شکل و ساخت شهری خاصی را بوجود می آورد. بنابراین هر جزء کالبدی شهر قابل طراحی است و به همین ترتیب است ترکیب این اجزاء برای بوجود آوردن خیابانها، میادین، بافت شهری، یادمانها و خط آسمان (فرای، .(30 :1387
ورودی ها باید دارای ویژگی های باشد که بتواند توقعات تصویرذهنی افراد را عینیت بخشد . از این ویژگی ها میتوان به تبدیل پذیری و نفوذ پذیری اشاره نمود . احتساب ورودی به عنوان یک مکان برای اتصال، توقعات خاص را بر اساس تصویر ذهنی و تجریبات ذهنی و تجربیات افراد می طلبد آن را از حد یک درب ورودی فراتر می برد، توقعات مذبور معطوف به ورودی هر نوع
فضایی است اولین توقع از هر ورودی این است که در این مکان حریم ها و مکان های بیرون و درون به آرامی و ظرافت بهم تبدیل می شوند به نحوی که بدون وارد آوردن شوک، افراد بتوانند رفتارهای خود را متناسب با حال و هوای درون، هماهنگ با رویداد های آن نمایند. لذا تبدیل پذیری جزء اولین ویژگی ها برای هر نوع ورودی، از ورودی شهر یا محله تا بناهای خاص و خانه می باشد. از طرف دیگر حوزه های دو طرف ورودی در مکان ورودی با هم تلاقی یافته و تاحدی در دل هم نفوذ پیدا می کنند . طرح
ورودی می بایستی به گونه ای باشد که این نفوذ پذیری را چه به صو رت کالبدی و چه به صورت روانی، بسته به شرایط دو عرصه
بوجود آورد و احساس راه یافتن یکی در دیگری را در فرد ایجاد نماید. در واقع اتمام یک فضا و شروع شدن فضای دیگر را القاء
نماید (پاکزاد، .(3 :1384 یکی از موضوعاتی که در اکثر طراحی های معاصر رواج دارد . به مفهوم ورودی در طرح
